Πρωτοπόροι (ερυθρόμορφη αγγειογραφία)
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Χρονολογικός πίνακας αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας (κυρίως αττικής) | |
|---|---|
| Πρωτογεωμετρικός Ρυθμός | (περ. 1050-900 π.Χ.) |
| Γεωμετρικός Ρυθμός περ. 900-700 π.Χ | |
| Πρώιμος | (περ. 900-850 π.Χ.) |
| Μέσος | (περ. 850-760 π.Χ.) |
| Ύστερος | (περ. 760-700 π.Χ.) |
| Πρωτοαττικός Ρυθμός περ. 700-630-620 π.Χ | |
| Πρώιμος | (περ. 700-675 π.Χ.) |
| Μέσος | (περ. 675-650 π.Χ.) |
| Ύστερος | (περ. 650-620 π.Χ.) |
| Μελανόμορφος Ρυθμός περ. 630-500 π.Χ. | |
| Πρωτομελανόμορφος | (περ. 630-600 π.Χ.) |
| Πρώιμος | (περ. 600-570 π.Χ.) |
| Ώριμος | (περ. 560-530 π.Χ.) |
| Ύστερος | (περ. 530-500 π.Χ.) |
| Ερυθρόμορφος Ρυθμός περ. 530-390 π.Χ. | |
| Πρώιμος Αρχαϊκός | (περ. 530-500 π.Χ.) |
| Ώριμος Αρχαϊκός | (περ. 500-475 π.Χ.) |
| Πρώιμος Ελεύθερος Ρυθμός | (περ. 475-450 π.Χ.) |
| Ελεύθερος ή Ωραίος Ρυθμός | (περ. 450-420 π.Χ.) |
| Πλούσιος Ρυθμός | (περ. 420-390 π.Χ.) |
| Ρυθμός Kertsch | (περ. 390-320 π.Χ.) |
Πρωτοπόροι ονομάστηκε από τον μελετητή της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας Τζον Μπήζλυ (Sir John Beazley) μια συγκεκριμένη ομάδα αγγειογράφων του πρώιμου αρχαϊκού Ερυθρόμορφου Ρυθμού στην Αττική. Η ομάδα αυτή άκμασε την τελευταία εικοσαετία του 6ου αι. π.Χ. και επέδρασε επαναστατικά στην εξέλιξη της ελληνικής ζωγραφικής. Αν και η ίδια η ερυθρόμορφη τεχνική δεν ήταν δική τους ανακάλυψη, οι καινοτομίες τους κυρίως στη φυσιοκρατική απόδοση του ανθρώπινου σώματος έθεσαν τις βάσεις για τη δημιουργία των εξαιρετικότερων έργων της ελληνικής αγγειογραφίας κατά την κλασική περίοδο.
Οι τρεις σημαντικότεροι Πρωτοπόροι ήταν ο Ευφρόνιος, στον οποίο αποδίδεται η σύλληψη της επαναστατικής τεχνοτροπίας αυτής της ομάδας, ο Ευθυμίδης, που γαλουχήθηκε εξαρχής σε αυτό το ρεύμα, και ο Φιντίας που επέλεξε να στραφεί προς την τεχνοτροπία των Πρωτοπόρων αλλάζοντας την αρχική πορεία της καλλιτεχνικής του καριέρας. Δευτερεύοντες ζωγράφοι της ίδιας ομάδας είναι Σμίκρος, που μιμείται τον Ευφρόνιο, ο Ύψις, ο Ζωγράφος του Δικαίου, που ήταν μαθητής του Ευθυμίδη, και ο Ζωγράφος του Σωσία. Ο τελευταίος φέρει αυτό το συμβατικό όνομα γιατί δεν έχει βρεθεί κανένα αγγείο με την υπογραφή του. Άλλοι μελετητές συνδέουν τα αγγεία που του απέδωσε ο Μπήζλυ με την ώριμη περίοδο του Ευθυμίδη ή με το Ζωγράφο του Κλεοφράδη.
Οι Πρωτοπόροι ενδιαφέρθηκαν για την απόδοση του ανθρώπινου σώματος σε διάφορες περίπλοκες στάσεις εκμεταλλευόμενοι πλήρως τις δυνατότητες που τους έδινε η νέα ερυθρόμορφη τεχνική στην απόδοση αλληλοεπικαλυπτόμενων μορφών. Απεικόνισαν το ανθρώπινο σώμα και από διάφορες οπτικές γωνίες, φροντίζοντας να αποτυπώνουν στη μυολογία των σωμάτων την κίνηση. Με αυτές τις σημαντικές κατακτήσεις κατάφεραν να υπερβούν τις συμβατικότητες της αρχαϊκής αγγειογραφίας και να κάνουν σημαντικά βήματα προς τη φυσιοκρατία. Οι Πρωτοπόροι απέδωσαν επίσης σώματα κατ' ενώπιον, ακόμα και πρόσωπα, αν και τα τελευταία μόνο σε ειδικές περιπτώσεις γκροτέσκων μορφών, όπως είναι ο ληστής Κύκνος, εταίρες, συμποσιαστές και κένταυροι. Ο ψυκτήρας, η κάλπις, η στάμνος, η πελίκη, ο αμφορέας με λαιμό και σχοινοειδείς λαβές και ο λεγόμενος αμφορέας τύπου D είναι τα βασικά σχήματα αγγείων που χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά οι Πρωτοπόροι, οι οποίοι προτιμούσαν γενικά τα μεγάλα αγγεία. Ζωγράφισαν και κάποιες κύλικες, συνήθως με σκηνές «παρέλασης» (το λεγόμενο Parade Style), όχι οφθαλμωτές.
| |||||||||||||||||||||||||
|