Πολιορκία της Ιερουσαλήμ (37 π.Χ.)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πολιορκία της Ιερουσαλήμ
Η πολιορκία της Ιερουσαλήμ από τον Ηρώδη
Χρονολογία37 π.Χ.
ΤόποςΙερουσαλήμ
ΈκβασηΝίκη του Ηρώδη και των Ρωμαίων. Τέλος της Ασμοναϊκής δυναστείας
Αντιμαχόμενοι
Ρωμαϊκή πολιτεία
Παράταξη του Ηρώδη
Ασμοναϊκό βασίλειο
του Αντίγονου Ματταθία
Ηγετικά πρόσωπα
Ηρώδης,
Γάιος Σόσιος

Η Πολιορκία της Ιερουσαλήμ από τον Ηρώδη (37 π.Χ.) αποτέλεσε το τελευταίο στάδιο της πορείας του αναγνωρισμένου από τους Ρωμαίους βασιλιά [1] προς την ολοκληρωτική εξασφάλιση της εξουσίας του . Το τέλος του ηττημένου αντιπάλου του Αντίγονου Ματταθία έφερε και το τέλος της δυναστείας των Ασμοναίων.

Παρθική εισβολή στην Συρία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ύστερα από την μάχη των Φιλίππων (Οκτώβριος 42 π.Χ.) ο νέος ισχυρός άντρας της Ανατολής Μάρκος Αντώνιος [2] έπεσε σε πολιτική αδράνεια λόγω της γνωριμίας και της ερωτικής του σχέσης με την βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα VII . Η κατάσταση αυτή διήρκεσε όλο το 41 π.Χ. και τους χειμερινούς μήνες του επόμενου έτους[3].

Την αδράνεια του Αντώνιου εκμεταλλεύτηκαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι. Ένας από αυτούς ο Κόιντος Λαβιήνος κατέφυγε στους Πάρθους και τους κάλεσε να εισβάλουν στα ρωμαϊκά εδάφη.[4] Οι Πάρθοι υπό τον σατράπη Βαζαφράνη και τον διάδοχο του θρόνου Πάκορο εισέβαλαν στην Συρία και την Παλαιστίνη όπου έγιναν δεκτοί με συμπάθεια λόγου του μίσους που είχε προκαλέσει ο Αντώνιος, εξ’ αιτίας κυρίως των οικονομικών μέτρων που είχε επιβάλλει. Τους εισβολείς υποδέχθηκαν φιλικά και οι ρωμαϊκές λεγεώνες που είχαν υπηρετήσει υπό τον Κάσσιο και βρίσκονταν στρατοπεδευμένες στην Απάμεια. Μόνο η πόλη της Τύρου αντιστάθηκε στους εισβολείς[5].

Η εισβολή των Πάρθων ανάγκασε τον Αντώνιο να εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια και την ερωμένη του, προκειμένου να οργανώσει τις δυνάμεις του. Έτσι γύρισε πίσω στην Ιταλία και κάτω από την πίεση του στρατού αναγκάστηκε να συμβιβαστεί με τον πολιτικό του αντίπαλο Οκταβιανό (Σεπτέμβριος του 40 π.Χ.) [6].

Οι Πάρθοι στην Ιουδαία. Ο Αντίγονος Ματταθίας ανακηρύσσεται βασιλιάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αντίγονος ΙΙ Ματταθίας

Ενώ η εισβολή των Πάρθων στην Συρία ήταν σε εξέλιξη ο δυνάστης της Χαλκίδος του Λιβάνου Λυσανίας τους έπεισε, με την υπόσχεση ότι θα τους δώσει 1.000 τάλαντα και 500 αιχμάλωτες γυναίκες να εισβάλουν στην Ιουδαία και να εγκαταστήσουν τον Αντίγονο Ματταθία ως βασιλιά[7][8] . Οι Πάρθοι συγκέντρωσαν μια δύναμη ιππικού υπό τον αξιωματούχο της αυλής Πάκορο (ήταν ο βασιλικός οινοχόος) και τον Αντίγονο και την έστειλαν στην Ιερουσαλήμ. Κατά την πορεία αυτού του στρατού ενώθηκαν μαζί του πολλοί Ιουδαίοι[9][10].

Ο Αντώνιος εκείνη την στιγμή βρίσκονταν στην Αλεξάνδρεια και δεν μπορούσε να κινητοποιηθεί. Οι δυνάμεις των Πάρθων αφού νίκησαν τις δυνάμεις του τετράρχη της Ιουδαίας Ηρώδη σε μια τοποθεσία που ονομάζονταν Δρυμός έφτασαν μπροστά στην Ιερουσαλήμ [11]. Μέσα στην πόλη εκδηλώθηκε στάση και έγιναν εμφύλιες συγκρούσεις. Οι υποστηρικτές του Αντίγονου κλείστηκαν μέσα στον Ναό και σε διαφορές οχυρές θέσεις που δημιούργησαν μέσα στην πόλη[12]. Ο Ηρώδης κρατούσε το ανάκτορο των Ασμοναίων και ο αδελφός του Φασαήλ με τον αρχιερέα Υρκανό τα τείχη της πόλης[13]. Ο Αντίγονος ζήτησε από τον Πάκορο να μεσολαβήσει. Εκείνος έπεισε τον Φασαήλ και τον Υρκανό να πάνε ως πρέσβεις στον Πάρθο σατράπη Βαζαφράνη και να συζητήσουν για την κατάπαυση του πολέμου. Ο Πάρθος αξιωματούχος εγγυήθηκε για την ασφάλεια τους. Δεν είχε όμως καμία πρόθεση να τηρήσει την υπόσχεση του[14][15].

Μόλις ο Φασαήλ και ο Υρκανός έφτασαν στην Γαλιλαία τους συνέλαβε[16]. Ο Υρκανός παραδόθηκε στον Αντίγονο ο οποίος του έκοψε με τα δόντια του τα αυτιά, στερώντας του έτσι για πάντα το αρχιερατικό αξίωμα καθώς ο αρχιερέας όφειλε να είναι απόλυτα αρτιμελής. Κατόπιν οδηγήθηκε ως αιχμάλωτος στην χώρα των Πάρθων [17]. Ο Φασαήλ πρόλαβε να αυτοκτονήσει[18]. Ο Πάκορος προσπάθησε να στήσει την ιδία παγίδα και στον Ηρώδη προτείνοντας του διαπραγματεύσεις [19]. Ο Ηρώδης έχοντας πληροφορηθεί την τύχη του αδελφού του και του Υρκανού, διέφυγε μαζί με τους οπαδούς του προς την Ιδουμαία. Οι Πάρθοι τον καταδίωξαν. Ο Ηρώδης κατέφυγε στο φρούριο της Μασάντα [20] και κατόπιν στην πόλη Ρήσα της Ιδουμαίας. Εκεί αποφάσισε να αφήσει στη Μασάντα φρουρά 800 ανδρών με επικεφαλής τον αδελφό του Ιώσηπο. Κατόπιν κατέφυγε στην Πέτρα της Ναβαταίας για να ζητήσει βοήθεια από τους Άραβες[21]. Οι Άραβες κράτησαν διφορούμενη στάση. Το γεγονός αυτό ανάγκασε τον Ηρώδη να καταφύγει στην Αλεξάνδρεια προκειμένου να συναντήσει τον Αντώνιο. Όταν έφτασε εκεί έμαθε ότι ο Αντώνιος είχε αναχωρήσει από την πόλη και επέστρεφε στην Ρώμη. Ο Ηρώδης αποφάσισε να τον ακολουθήσει. Ύστερα από ένα περιπετειώδες θαλάσσιο ταξίδι έφτασε τελικά στην Ρώμη το φθινόπωρο του 40 π.Χ. και έγινε δεκτός από τον Αντώνιο[22][23]. Στην Ιουδαία ο Αντίγονος ανακηρύχθηκε βασιλιάς και αρχιερέας με την παρθική υποστήριξη [17] .

Ο Ηρώδης ανακηρύσσεται βασιλιάς από την Σύγκλητο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ηρώδης ο Μέγας.

Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην Ρώμη ο Ηρώδης είχε την ευκαιρία να αναπτύξει στενές σχέσεις όχι μόνο με τον Αντώνιο αλλά και με τον Οκταβιανό. Αυτοί οι δυο αλλά και άλλοι επιφανείς Ρωμαίοι συγκλητικοί απαρίθμησαν στην Σύγκλητο τις πολλές υπηρεσίες που προσέφερε στην Ρώμη αυτός και οι πρόγονοι του και μίλησαν για την δεινή θέση που είχε περιέλθει εξ’ αιτίας της επιθετικότητας των Πάρθων. Κατόπιν μίλησε ο Αντώνιος ο οποίος πρότεινε πως εν’ όψει του νέου πολέμου που θα γίνονταν εναντίον των Πάρθων θα ήταν καλύτερο αν ο Ηρώδης ανακηρύσσονταν βασιλιάς της Ιουδαίας. Η Σύγκλητος συμφώνησε με αυτή την πρόταση και ο Ηρώδης ανακηρύχθηκε βασιλιάς (Δεκέμβριος του 40 π.Χ.) [24][25].

Ο Αντώνιος ξεκίνησε την εκστρατεία του εναντίον των Πάρθων που βρίσκονταν στην Συρία το επόμενο έτος. Το αρχηγείο του βρίσκονταν στην Αθήνα. Επικεφαλής των ρωμαϊκών δυνάμεων ορίστηκε ο στρατηγός Πόπλιος Βεντίδιος Βάσσος ο όποιος ύστερα από την μάχη της Γινδάρου (39 π.Χ.)[26], κατάφερε να τους εκδιώξει πέρα από τον Ευφράτη[4]. Στην κατοχή των Πάρθων παρέμειναν μόνο η Άραδος στην Φοινίκη και η Ιουδαία[27].

Κατάληψη της Παλαιστίνης από τον Ηρώδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγάλματα θεών και τύμβος του Αντίοχου Ι Θεού βασιλιά της Κομμαγηνής(70-38 π.Χ.)

Κατά την διάρκεια της απουσίας του Ηρώδη στην Ρώμη οι οπαδοί του είχαν κρατήσει ορισμένα οχυρά στην Ιουδαία και στην Ιδουμαία. Το πιο σπουδαίο έρεισμα τους ήταν το οχυρό της Μασάντα το οποίο πολιορκούνταν από τους οπαδούς του Αντίγονου[28].

Ύστερα από την νίκη τους στην μάχη της Γινδάρου οι Ρωμαίοι είχαν αρχίσει τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε όλη την περιοχή της Συρίας και της Παλαιστίνης. Ο Αντώνιος ανέθεσε την εκκαθάριση της τελευταίας περιοχής στον Βεντίδιο. Εκείνος έφτασε ως την Ιερουσαλήμ .Εκεί ήρθε σε οικονομική συμφωνία με τον Αντίγονο.΄Ετσι εγκατέλειψε την περιοχή αναχωρώντας για την Καππαδοκία και αφήνοντας πίσω τον υφιστάμενο του Ποπίδιο Σίλωνα προκειμένου να παραλάβει τα χρήματα. Ο Σίλων έκανε ανακωχή με τον Αντίγονο[17][26][29].

Τότε έφτασε δια θαλάσσης ο Ηρώδης στην Πτολεμαΐδα (τέλη του 39 π.Χ.). Αφού συγκέντρωσε μια ένοπλη δύναμη κινήθηκε γρήγορα προς νότο ανησυχώντας για τους δικούς του που ήταν πολιορκημένοι. Ταυτόχρονα ο απεσταλμένος του Αντώνιου Κόιντος Δέλλιος έδωσε εντολή στον Bεντίδιο και στον Σίλωνα να βοηθήσουν τον Ηρώδη[30]. Ο Βεντίδιος όμως αντιμετώπιζε προβλήματα με τα υπολείμματα των Πάρθων που λυμαίνονταν την Συρία ενώ ο Σίλων παρέμενε στην θέση του κοντά στην Ιερουσαλήμ[31].

Ο Ηρώδης για να συνεχίσει την πορεία του έπρεπε να καταλάβει την Ιόππη. Όταν κατάφερε να καταλάβει την πόλη[17], πληροφορήθηκε ότι ο Σίλων με τον στρατό του είχε αποχωρήσει από την Ιερουσαλήμ καταδιωκόμενος από οπαδούς του Αντίγονου και έρχονταν να τον συναντήσει. Ο Ηρώδης απώθησε τους οπαδούς του Αντίγονου σώζοντας τον Σίλωνα [32].Κατόπιν έσπευσε να λύσει την πολιορκία της Μασάντα και να καταλάβει ορισμένες θέσεις στην Ιδουμαία[33].

Αφού ολοκλήρωσε αυτές τις επείγουσες επιχειρήσεις ο Ηρώδης γύρισε στην περιοχή της Ιερουσαλήμ όπου συνάντησε τον Σίλωνα αλλά και αρκετούς πολίτες που έσπευσαν στο πλευρό του[34]. Ο Ηρώδης, ξεκινώντας την πολιορκία, έστησε στο στρατόπεδο του έξω από την δυτική πλευρά της πόλης και προσπάθησε με κήρυκες να πάρει τους πολίτες με το μέρος του. Ο Αντίγονος όμως αντέδρασε με τον ίδιο τρόπο ζητώντας με κήρυκες από τους πολίτες να μην δίνουν βάση στις υποσχέσεις του αντίπαλου του .Έτσι η προσπάθεια του Ηρώδη απέτυχε[35].

Λίγο αργότερα ο Σίλων και ο στρατός του δυσφόρησαν λόγω ελλείψεως εφοδίων. Ο Ηρώδης αφού κατάφερε με απειλές να αναχαιτίσει την δυσφορία τους φρόντισε να οργανώσει μια βάση ανεφοδιασμού στην Ιεριχώ. Ταυτόχρονα έμαθε ότι ο Αντίγονος είχε δημιουργήσει ομάδες που είχαν σκοπό να εμποδίσουν με ενέδρες τον ανεφοδιασμό. Μια μικτή ρωμαίο-ιουδαϊκή δύναμη ανέλαβε την μεταφορά των εφοδίων από την Ιεριχώ στην Ιερουσαλήμ. Εξ’ αιτίας της απειθαρχίας και της αρπακτικότητας όμως των Ρωμαίων η αποστολή απέτυχε. Η Ιεριχώ λεηλατήθηκε και ο Ηρώδης αναγκάστηκε να διαλύσει την πολιορκία της πόλης προφασιζόμενος την έλευση του χειμώνα. Έπειτα έστειλε τους Ρωμαίους του Σίλωνα σε χειμερινά καταλύματα. Η απροθυμία του Σίλωνα να ενισχύσει σοβαρά τον Ηρώδη οφείλονταν στο γεγονός ότι είχε δωροδοκηθεί από τον Αντίγονο [17][36].

Ο Ηρώδης δεν τερμάτισε την δραστηριότητα του. Αντίθετα εκμεταλλευόμενος το μικρό διάστημα που απέμενε ως τον τερματισμό των επιχειρήσεων ανακατέλαβε την Ιδουμαία και το μεγαλύτερο μέρος της Γαλιλαίας. Μόνο τότε αποχώρησε στα χειμερινά του καταλύματα (χειμώνας 39 π.Χ.) [37].

Το επόμενο έτος (38 π.Χ.) Ηρώδης έστειλε τον Σίλωνα στον Βεντίδιο[38] και συνέχισε τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε απρόσιτες περιοχές της Γαλιλαίας[39]. Λίγο αργότερα ο Βεντίδιος έστειλε στον Ηρώδη κάποιον Μαχαιρά με δυο λεγεώνες και αρκετούς ιππείς για να τον βοηθήσει. Ο Μαχαιράς περιφρονώντας τον Ηρώδη έσπευσε να προελάσει έως την Ιερουσαλήμ και να επιτεθεί στην πόλη. Αποκρούστηκε όμως και άρχιζε να σκοτώνει αδιακρίτως Ιουδαίους. Η συμπεριφορά αυτή δυσαρέστησε τον Ηρώδη[40].

Ο Βεντίδιος εκείνη την εποχή πολιορκούσε στα Σαμόσατα τον βασιλιά της Κομμαγηνής Αντίοχο Ι Θεό που ήταν σύμμαχος των Πάρθων. Κατά την διάρκεια της πολιορκίας έφτασε στην περιοχή και ο Αντώνιος. Ο Ηρώδης έσπευσε να τον συναντήσει προκειμένου να διαμαρτυρηθεί και να ζητήσει βοήθεια από αυτόν [41]. Ενώ ο Ηρώδης βρίσκονταν καθ’ οδόν προς τον Αντώνιο ο αδελφός του Ιώσηπος που είχε παραμείνει επικεφαλής των δυνάμεων του στην Γαλιλαία αφού ενισχύθηκε με ορισμένες ρωμαϊκές δυνάμεις απειροπόλεμων στρατιωτών που του παραχώρησε ο Μαχαιράς κινήθηκε προς την Ιεριχώ προκειμένου να λεηλατήσει τα σιτηρά που είχαν συγκεντρωθεί στην περιοχή. Ο Αντίγονος όμως έμαθε τις προθέσεις του και έστειλε εναντίον του στρατό με επικεφαλής τον Πάππο. Ο στρατός του Ιώσηπου έπεσε θύμα ενέδρας σε μια ορεινή περιοχή και εξολοθρεύτηκε μαζί με τον αρχηγό του[42][43]. Η ήττα αυτή προκάλεσε εξεγέρσεις τόσο στην Γαλιλαία[44] όσο και στην Ιδουμαία[45].

Ο Ηρώδης κατάφερε να αποσπάσει εκ’ νέου την υποστήριξη του Αντώνιου. Οι επιχειρήσεις εναντίον των Πάρθων και των υποστηρικτών τους είχαν τελειώσει και υπήρχαν πολλά διαθέσιμα στρατεύματα. Ο νέος έπαρχος της Συρίας και της Κιλικίας Γάιος Σόσιος [46] διατάχθηκε να ενισχύσει κατ’ αρχήν με δυο λεγεώνες τον Ηρώδη και κατόπιν να κατευθυνθεί και αυτός στην Ιουδαία με τον κύριο όγκο του στρατού του[47].

Άραδος

Ο Ηρώδης έμαθε τα νέα για τον θάνατο του Ιώσηπου όταν έφτασε στην Δάφνη της Αντιόχειας[48]. Εκεί συγκέντρωσε λίγους δικούς του άντρες και αφού ενισχύθηκε με μια λεγεώνα επιτέθηκε στην Γαλιλαία. Ακολούθησαν συμπλοκές στην περιοχή και ύστερα από την άφιξη μιας δεύτερης λεγεώνας η Γαλιλαία πέρασε στον έλεγχο του Ηρώδη. Κατόπιν ο Ηρώδης προχώρησε προς την Ιεριχώ, όπου έγινε μια πρώτη αψιμαχία με τον στρατό του Αντιγόνου. Ο Ηρώδης οπισθοχώρησε γιατί κατάλαβε ότι ο στρατός του υστερούσε έναντι του Αντίγονου[44]. Ο Αντίγονος όμως αποφάσισε να διαιρέσει τις δυνάμεις του στέλνοντας ένα τμήμα του στρατού του με επικεφαλής το Πάππο στην Σαμάρεια προκειμένου να πλευροκοπήσει τον Ηρώδη Ο Ηρώδης επιτέθηκε σε αυτό το τμήμα στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ . Ο Πάππος αποφάσισε να δώσει μάχη. Η απόφαση του στάθηκε μοιραία, ο στρατός του εξολοθρεύτηκε και ο ίδιος βρήκε τον θάνατο[43]. Ωστόσο οι άσχημες καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν στον Ηρώδη να προελάσει ως στην Ιερουσαλήμ. Την ιδία εποχή ο Σόσιος κατέλαβε την πόλη της Αράδου (τέλη του 38 π.Χ.) [17][49].

Η πολιορκία της Ιερουσαλήμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γάιος Σόσιος

Όταν οι καιρικές συνθήκες καλυτέρεψαν ο Ηρώδης προχώρησε ως την Ιερουσαλήμ και απέκλεισε την πόλη (άνοιξη του 37 π.Χ.). Ο Σόσιος με ισχυρές ρωμαϊκές δυνάμεις (11 λεγεώνες, 6.000 ιππείς, και πολλούς Σύριους επικουρικούς) έσπευσε να τον ενισχύσει[50][51]. Η πολιορκία εντάθηκε και έγινε χρήση πολεμικών μηχανών[52]. Ακολούθησαν αρκετές τειχομαχίες[53]. Ύστερα από πέντε μήνες επιχειρήσεων οι άντρες του Ηρώδη μπήκαν πρώτοι στην πόλη και ακολούθησαν οι Ρωμαίοι. Πρώτα καταλήφθηκε η περιοχή του Ναού[54]. Οι άγριες μάχες και οι σφαγές συνεχίστηκαν και εξαπλώθηκαν σε κάθε σημείο της Ιερουσαλήμ [55][56]. Ο Ηρώδης με πολύ κόπο κατάφερε να θέσει τέρμα στην σφαγή [57]. Ο Αντίγονος παραδόθηκε στον Σόσιο[58] και οδηγήθηκε αλυσοδεμένος στην Αντιόχεια όπου λίγο αργότερα αποκεφαλίστηκε. Ο Ηρώδης ύστερα από σκληρό αγώνα είχε καταφέρει να γίνει κύριος του βασιλείου του (καλοκαίρι του 37 π.Χ. [43])[59].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.72-73
  2. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.68
  3. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΙ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ (42-31 π.Χ.). Σχέσεις της Κλεοπάτρας με τον Μάρκο Αντώνιο .σελ.215
  4. ↑ 4,0 4,1 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος ΣΤ΄ Ελληνισμός και Ρώμη. ΣΥΡΙΑ. Η ΡΩΜΑÏΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ.Η κατάκτηση.σελ.280
  5. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος ΣΤ΄ Ελληνισμός και Ρώμη. ΣΥΡΙΑ. Η ΡΩΜΑÏΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ.Η κατάκτηση.σελ.280
  6. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΙ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ (42-31 π.Χ.). Σχέσεις της Κλεοπάτρας με τον Μάρκο Αντώνιο.σελ.215
  7. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.1. [248].σελ.131
  8. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.69
  9. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.70
  10. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.1. [249].σελ.131
  11. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.2. [250].σελ.131
  12. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.2. [251]-[252].σελ.131-133
  13. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.70
  14. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.70
  15. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.3. [253]-[255].σελ.133-135
  16. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.4-5. [256]-[260].σελ.135-137
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS .Crowned King.
  18. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.10. [256]-[260].σελ.135-137
  19. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.6. [261]-[262].σελ.271
  20. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.7. [263]-[264].σελ.137
  21. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIΙI.8. [265]-[267].σελ.139
  22. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIV.1-4. [274]-[282].σελ.141-145
  23. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.72
  24. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.72
  25. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIV.4. [283]-[285].σελ.147
  26. ↑ 26,0 26,1 Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.73
  27. ↑ Smith, William, Sir, ed. 1813-1893 A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. By various writers. Ed. by William Smith. Illustrated by numerous engravings on wood. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library 2005 Vol 3 VENTIDIUS page(σελ) 1238
  28. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.1. [286]-[287].σελ.147-149
  29. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.2. [288]-[289].σελ.149
  30. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.3. [290].σελ.149
  31. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.3. [291].σελ.149
  32. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.3. [291]-[292].σελ.151
  33. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.4. [293]-[294].σελ.151
  34. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.4. [294].σελ.151
  35. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.5. [295]-[296].σελ.153
  36. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XV.6. [297]-[302].σελ.153
  37. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙ.1. [303]-[308].σελ.157-159
  38. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙ.4. [309].σελ.159
  39. ↑ Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS .Crowned King.
  40. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙ.6. [317]-[319].σελ.161-163
  41. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.74
  42. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙ.1. [323]-[324].σελ.165
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.75
  44. ↑ 44,0 44,1 Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS .Crowned King.
  45. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙ.2. [325]-[326].σελ.165
  46. ↑ Smith, William, Sir, ed. 1813-1893 A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. By various writers. Ed. by William Smith. Illustrated by numerous engravings on wood. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library 2005 Vol 3 SOSIUS page 885
  47. ↑ Sicker, Martin Between Rome and Jerusalem: 300 years of Roman-Judaean relations Chapter 9 Herod and Marcus Antonius σελ.74-75
  48. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙ.3. [328]-[330].σελ.167
  49. ↑ Smith, William, Sir, ed. 1813-1893 A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. By various writers. Ed. by William Smith. Illustrated by numerous engravings on wood. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library 2005 Vol 3 SOSIUS page 885
  50. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙ.9. [345]-[346].σελ.173
  51. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΔ.XVΙ.1.[468]-[469]
  52. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙΙ.1. [347]-[348].σελ.175
  53. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙΙ.2. [349]-[350].σελ.175
  54. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙΙ.3. [351].σελ.175-177
  55. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΔ.XVΙ.2.[479]-[480]
  56. ↑ Cassius Dio Roman History (English translation on LacusCurtius) Βιβλίο 49.22
  57. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XVΙΙΙ.3. [354]-[356].σελ.177-179
  58. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΔ.XVΙ.2.[481]
  59. ↑ Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS .Besieged in Jerusalem

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πολιορκία_της_Ιερουσαλήμ_(37_π.Χ.)&oldid=10232166"