Άγιος Νίκων Μεσσηνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Πολιάνα)
Για άλλα άτομα με το ίδιο όνομα, δείτε: Νίκων (αποσαφήνιση).

Συντεταγμένες: 36°45′02″N 22°20′12″E / 36.75056°N 22.33667°E / 36.75056; 22.33667

Άγιος Νίκων
Η κεντρική πλατεία του χωριού
Άγιος Νίκων is located in Greece
Άγιος Νίκων
Άγιος Νίκων
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΔήμοςΔυτικής Μάνης
Γεωγραφία και Στατιστική
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο400
Πληθυσμός54 (2021)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΠολιάνα

Ο Άγιος Νίκωνας είναι χωριό του δήμου Δυτικής Μάνης του νομού Μεσσηνίας, χτισμένο πάνω στον οδικό άξονα Καλαμάτας - Αρεόπολης. Η αρχική του ονομασία, Πολιάνα, έχει σλάβικες ρίζες[1] και σημαίνει ξέφωτο, επίπεδο μέρος. Η ονομασία αυτή αποδίδεται στη φυσιολογία της περιοχής, λόγος που την έκανε να αποτελέσει βοσκότοπο προτού κατοικηθεί.

Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τοπίο του Αγίου Νίκωνα με την ομώνυμη κορυφή

Ο Άγιος Νίκων αναφέρεται για πρώτη φορά το 1618 στη στατιστική του Πέτρου Μεδίκου ως μικρός οικισμός 10 σπιτιών υπό την ονομασία Poliana di Sigo[2]. Ως χωριό φαίνεται να δημιουργήθηκε από κατοίκους προερχόμενους από τα γειτονικά χωριά Λαγκάδα και Κουτήφαρη[3], ενώ κατά τα προεπαναστατικά χρόνια υπαγόταν στην καπετανία της Πλάτσας[4].

Το 1798 αναφέρεται από τον Μανιάτη ποιητή Νηφάκη ή Νηφάκο ως οικισμός της Έξω Μάνης[5], ενώ το 1805 επισκέφτηκε την Πολιάνα, κατά τη διάρκεια της περιήγησής του στον ελλαδικό χώρο, ο Άγγλος στρατιωτικός, τοπογράφος και αρχαιολόγος Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, ο οποίος μάλιστα κάνει μνεία στον οικισμό[6]. Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, αρκετοί κάτοικοι της Πολιάνας έλαβαν αριστεία για τη συμμετοχή τους στην Ελληνική Επανάσταση[7].

Η σημερινή ονομασία (Άγιος Νίκων) δόθηκε στις 30 Απριλίου του 1929[8][9] και αποδίδεται στον όσιο Νίκωνα τον Μετανοείτε[1] ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή στα τέλη του 10ου αιώνα ως ιεροκήρυκας του Χριστιανισμού και σύμφωνα με την τοπική παράδοση βρίσκεται θαμμένος στην ευρύτερη περιοχή[10].

Ο Άγιος Νίκων αποτελούσε μέχρι το 1997 ομώνυμη κοινότητα εντός των ορίων της επαρχίας Καλαμών και κατόπιν των μεταρρυθμίσεων του σχεδίου "Καποδίστριας" απετέλεσε κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Λεύκτρου. Μετά τις τελευταίες διαρθρωτικές αλλαγές στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, υπήχθη στο δήμο Δυτικής Μάνης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο επίσημος πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στα 79 άτομα.

Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεωγραφικά αποτελεί το ανατολικό όριο της Δυτικής ή Έξω Μάνης[11], επί της επαρχιακής οδού Καλαμάτας-Αρεόπολης, ενώ απέχει 64 χιλιόμετρα από την πρώτη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ημιορεινή, καθώς βρίσκεται σε υψόμετρο 400 περίπου μέτρων σε δυτική πλαγιά του Ταΰγετου. Η κορυφή πάνω από το χωριό φέρει και αυτή την ονομασία Άγιος Νίκων και βρίσκεται σε υψόμετρο 1214 μ. Από το χωριό υπάρχει άποψη του Μεσσηνιακού Κόλπου, ενώ - με καθαρό τον ορίζοντα - είναι ορατές οι ανατολικές περιοχές του πρώτου άκρου της Πελοποννήσου (Κορώνη κ.ά.), τα Κύθηρα αλλά και οι βόρειες ακτές της Κρήτης (Χανιά).[12] Η κεντρική εκκλησία είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και είναι κτίσμα του 1898.[13]

Σημαντικές προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τον Άγιο Νίκωνα κατάγονται οι εξής σημαίνουσες προσωπικότητες:

Απογραφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απογραφή 1844 1879 1896 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Πληθυσμός 148[16] 237[17] 391[18] 408[9] 405[9] 294[9] 155[9] 113[9] 151[9] 182[9] 146 79[19] 52

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Λη Φέρμορ, Πάτρικ (1972). Μάνη. Κέδρος. σελ. 84. 
  2. Seconde Époque. Affaiblissement Et Décadence, De L'An 1333 A L'An 1470 ; Investigation Des Archives Et Bibliothèques De Toscane, Naples, Sicile, Malte, Corfou: 2,1. Paris: Renouard. 1845. σελ. 284. 
  3. Αλεξάκης, Ελευθέριος Π. (1980). Τα γένη και η οικογένεια στην παραδοσιακή κοινωνία της Μάνης. Αθήναι: Διδακτορική Διατριβή. σελ. 30. 
  4. Αλεξάκης (1980), σελ. 120.
  5. Μέξης, Δήμος Ν. (1977). Η Μάνη και οι Μανιάτες. Αθήναι: Βιβλιοπωλείον της Εστίας. σελ. 29 - 30. 
  6. Leake, William Martin (1830). Travels in the Morea, Volume I. London: John Murray. σελ. 320. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2014. 
  7. Καπετανάκης, Σταύρος Γ. (2008). Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες αγωνιστές. Αδούλωτη Μάνη. σελ. 128 - 155. 
  8. Πανδέκτης
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 31.
  10. Αλεξάκης (1980), σελ. 156.
  11. Parkins, Alta Ann (1979) [1971]. Εικόνες της Μάνης (β΄ έκδοση). Αθήνα. σελ. 29. 
  12. Πετροπουλέας, Μιχάλης (1998). Μνημόνιο της Οικογένειας των Πετροπουλέων. Ιδιωτική. σελ. 20. 
  13. Νικολαρέας, Κυριάκος Δ. (1985). Όσιος Νίκωνας ο Μετανοείτε (Ο βίος και το έργο του). Αθήνα. σελ. 70. 
  14. «Mani.org». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2014. 
  15. Αρκουδέας, Κωνσταντίνος (1991). «ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 5». 
  16. Ι. Δ. Σταματάκη, Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων[νεκρός σύνδεσμος], Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου, Εν Αθήναις, 1846, σ. 54.
  17. Υπουργείο Εσωτερικών, Στατιστική της Ελλάδος, Πληθυσμός 1879, Εν Αθήναις 1881, Γ΄μέρος, σ. 110.
  18. Ιω. Εμμ. Νουχάκης, Eλληνική χωρογραφία. Γεωγραφία, ιστορία, στατιστική πληθυσμού και αποστάσεων, εκδότης Σπυρίδων Κουσουλίνος, Εν Αθήναις 1901, σ. 769.
  19. «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας». Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας τεύχος δεύτερο (3465): σελ. 51619. 28 Δεκεμβρίου 2012. http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf. Ανακτήθηκε στις 4 December 2014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]