Πισιδία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πισιδία
ΧώραΤουρκία
Γεωγραφική υπαγωγήΜικρά Ασία
Γεωγραφικές συντεταγμένες38°18′0″N 31°1′0″E
Ιστορικός χάρτης της Μ. Ασίας
Χάρτης της Πισιδίας του 15ου αιώνα

Η Πισιδία είναι μια ιστορική περιοχή της Μικράς Ασίας, στη σημερινή επαρχία Αττάλειας της Τουρκίας. Συνόρευε με τη Λυκία, την Καρία, τη Λυδία, τη Φρυγία και την Παμφυλία.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και βρίσκεται κοντά στη Μεσόγειο, εντούτοις τα όρη του Ταύρου την προστατεύουν από το θερμό νότιο κλίμα. Η περιοχή έχει πολλές βροχοπτώσεις, και το έδαφος είναι αρκετά εύφορο, το οποίο και διαρρέουν οι ποταμοί Κατάφρακτος και Ευρυμέδοντας, πράγμα το οποίο συνετέλεσε στην ευμάρεια των εκεί πόλεων, παρότι και ένα μεγάλο μέρος παρέμενε άνυδρο, απρόσιτο και τραχύ.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώιμη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή της Πισιδίας κατοικήθηκε από την Παλαιολιθική εποχή. Γηγενείς πληθυσμοί πρέπει να υπήρχαν στην περιοχή πριν τον ερχομό τον Χετταίων, οι οποίοι ονόμασαν την περιοχή Salawassa (όνομα που διασώθηκε στην πόλη Σαγαλασσό. Η γλώσσα των Πισιδίων μας είναι εν πολλοίς άγνωστη, θεωρείται όμως τμήμα του ανατολικού κλάδου των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών.

Οι Πισίδιοι συμμάχησαν με τους Πέρσες στους πολέμους τους εναντίον των Ελλήνων. Θεωρείται ότι ήταν φύλο συγγενές προς τους Παμφυλίους, αν και υπήρχε κάποια διάκριση μεταξύ τους. Ο Ηρόδοτος αναφέρει τους Παμφυλίους, αλλά όχι τους Πισιδίους. Ο ιστορικός Έφορος τους αναφέρει και τους δύο, περιλαμβάνοντας τους μεν Παμφυλίους στους παραθαλάσσιους λαούς, τους δε Πισιδίους στους λαούς της ενδοχώρας. Σταδιακά, η Παμφυλία δέχτηκε την ευεργετική ανάμειξη με τις ελληνικές αποικίες, ενώ η Πισιδία παρέμεινε πιο άγρια, ορεινή και δυσπρόσιτη περιοχή, δύσκολα προσπελάσιμη σε ξένα φύλα. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα η περιοχή να μείνει πίσω πολιτισμικά, αλλά από την άλλη να μην υποταχθεί ούτε στους Λυδούς, ούτε στους Πέρσες.

Ελληνιστική περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μέγας Αλέξανδρος κατέκτησε την περιοχή και μετά το θάνατό του έγινε μέρος του Βασιλείου του Αντίγονου του Μονόφθαλμου. Μετά από αυτόν, η Πισιδία περιήλθε στον Σέλευκο Α΄. Οι Σελευκίδες εξελλήνισαν τον πληθυσμό, αλλά πάντοτε η περιοχή βρισκόταν στο επίκεντρο μετακινήσεων και εισβολών. Μετά από διαδοχικές κατακτήσεις, η Πισιδία κατέληξε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 102 π.Χ. Σημειώνεται ότι σ΄ όλη την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο η Πισιδία ανήκε εξ ολοκλήρου στην Παμφυλία.

Ρωμαϊκοί και βυζαντινοί χρόνοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, η Πισιδία αποικίστηκε από βετεράνους του Ρωμαϊκού στρατού, μια μέθοδος που ακολουθούνταν προκειμένου να υπάρξει σταθερότητα στον έλεγχο εδαφών. Οι περισσότεροι άποικοι προέρχονταν από πτωχές περιοχές της Ιταλίας, ανέπτυξαν τη γεωργία και εκλατίνισαν την περιοχή. Η λατινική γλώσσα παρέμεινε επίσημη μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Η Πισιδία αποδείχτηκε σημαντική και για τη διάδοση του Χριστιανισμού. Ο Απόστολος Παύλος πέρασε από την Αντιόχεια της Πισιδίας και κήρυξε τη νέα θρησκεία. Η Αντιόχεια έγινε και διοικητικό κέντρο της επαρχίας της Πισιδίας, η οποία σχηματίστηκε τον 4ο αιώνα στα πλαίσια πλέον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Την ίδια εποχή κτίστηκαν τείχη σε διάφορες πόλεις της περιοχής, για προστασία από εισβολείς.

Η Πισιδία επλήγη από μεγάλο σεισμό το 518, από πανώλη περί το 542, ενώ ένας νέος σεισμός και η εισβολή των Αράβων τον 7ο αιώνα την έπληξαν για μια ακόμη φορά. Μετά την κατάκτηση της Συρίας από τους Μουσουλμάνους, η περιοχή έχασε τη στρατηγική της σημασία. Τον 8ο αιώνα, οι επιδρομές αυξήθηκαν, ενώ τον 11ο αιώνα η περιοχή κατακτήθηκε από τους Σελτζούκους Τούρκους, οι οποίοι ίδρυσαν εκεί το Σουλτανάτο της Ανατολίας. Η Πισιδία άλλαζε συνεχώς χέρια μεταξύ Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και Τούρκων μέχρι το 1176, οπότε ο Αυτοκράτορας Μανουήλ Κομνηνός ηττήθηκε στη μάχη του Μυριοκέφαλου και πλέον η Πισιδία έγινε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Από τους βυζαντινούς χρόνους μέχρι και το 1924, η περιοχή ανήκε στη Μητρόπολη Πισιδίας.

Σημαντικότερες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημαντικότερες πόλεις της Πισιδίας στην αρχαιότητα ήταν η Σαγαλασσός, η Κρέμνα, η Πεδνηλισσός, η Σέλγη, η Τερμισσός κ.ά. που οι περισσότερες κατοικήθηκαν από Έλληνες και εξελληνίστηκαν στην ελληνιστική περίοδο και ρωμαϊκή περίοδο.

Σήμερα η Πισιδία αποτελεί τμήμα του νομού Ικονίου της Τουρκίας και κατοικείται κυρίως από τους λεγόμενους Καραμανίους.

Γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ντόπιοι πληθυσμοί της Πισιδίας μιλούσαν την Πισιδική, γλώσσα Ινδοευρωπαϊκής προέλευσης που ήταν πιθανόν συγγενική με την Λυκική.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]