Πειραϊκή χερσόνησος
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η Πειραϊκή χερσόνησος στην αρχαιότητα ταυτιζόταν με την Ακτή όπως την αποκαλούσαν τότε οι Αθηναίοι.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από τα λατομεία της Πειραϊκής χερσονήσου κτίσθηκε ο αρχαίος Πειραιάς και οικοδομήθηκαν τα μεγάλα της εποχής εκείνης λιμενικά έργα του. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 υπήρχαν σε λειτουργία κάποια λατομεία που τ΄ αποκαλούσαν "τ΄ αγκωνάρια του Πειραιά", τα ίδια που οι αρχαίοι κάτοικοι τ΄ αποκαλούσαν "ακτίτης λίθος"(¹) (= λίθος εκ της Ακτής).
Στην Πειραϊκή χερσόνησο σώζονται ακόμη τμήματα του περίφημου τείχους με ίχνη των κατά διαστήματα πύργων του. Το τείχος εκείνο περιέτρεχε γύρω - γύρω όλη τη χερσόνησο και έφθανε μέχρι του νοτίου στομίου του κεντρικού λιμένα.
Εικάζεται πως τα Πειραϊκά τείχη διακόπτονταν σε τρία σημεία της Πειραϊκής, σχηματίζοντας μικρές πύλες με εξόδους προς τη θάλασσα, πιθανώς στις θέσεις Φραττύδα, Λουβιάρη και Μπαϊκούτση. Σύμφωνα με τον λόγο του Λυκούργου "κατά Λεωκράτους" (17-55) μάλλον από τη σημερινή θέση Λουβιάρη φέρεται ν΄ απέδρασε ο πλούσιος Αθηναίος Λεωκράτης, κάποια νύκτα(²) του 338 π.Χ., μαζί με την ερωμένη του Ειρηνίδα, όπου στην αρχή με βάρκα και μετά με πλοίο, απέπλευσε για τη Ρόδο.
Πολλοί από τους ιστορικούς μελετητές της αρχαίας "Ακτής" υπεστήριξαν την άποψη, που όμως αποδείχθηκε τελικά εσφαλμένη, ότι το ύψωμα της πειραϊκής χερσονήσου ήταν ο λόφος της Μουνιχίας και ότι κατά συνέπεια ο λιμένας της Μουνιχίας δεν ήταν το σημερινό Μικρολίμανο (Τουρκολίμανο) αλλά ο σημερινός λιμένας Ζέας (Πασαλιμάνι).
Ακτογραφία και όρμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ακτογραφία της Πειραϊκής περιλαμβάνει αρκετούς ορμίσκους που δεν φαίνονται όμως να χρησιμοποιήθηκαν ιδιαίτερα από τους αρχαίους, ίσως επειδή βρίσκονταν εκτός των τειχών αφενός, και αφετέρου, δεν παρείχαν ασφάλεια σε νότιους ανέμους, καθιστάμενα έτσι ακατάλληλα για προσέγγιση πλοίων.
Τέσσερις είναι οι σχηματιζόμενοι όρμοι της Πειραϊκής χερσονήσου και αυτοί (με τη σημερινή ονομασία τους) είναι οι:
- "Όρμος Σχολής Ναυτικών Δοκίμων", ή "όρμος του Καλαμπάκα" (παλαιότερα), ή κοινώς κατά τους Πειραιώτες "Τηλέγραφος", (πιο παλιά ακόμη), επειδή από εκεί έβγαιναν θαλάσσια τηλεγραφικά καλώδια.
- Όρμος του Μπαϊκούτση
- Όρμος του Λουβιάρη και ο
- Όρμος της Φρεαττύδας (αρχαία: Φρεαττύς, Φρεαττύος). Αυτός ο όρμος ήταν και ο σημαντικότερος, αφού φέρεται να χρησιμοποιήθηκε πολλαπλά από τους αρχαίους κατοίκους.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (¹) Ενώ ως προς τον "Ακτίτη λίθο" συμφωνούν ο Αρποκρατίων και ο Σουίδας, ο Ησύχιος στη λέξη "Ακτή" αναφέρει ότι "ακτίτης λίθος" είναι το μάρμαρο που έφθανε από την Πελοπόννησο.
- (²) Φοβούμενος τις συνέπειες μετά τη Χαιρώνεια ήττα.
- Ο όρος "Πειραϊκή" είναι σύγχρονος.