Παλαιός των Ημερών
_British_Museum.jpg)
Παλαιός των Ημερών είναι όνομα του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη έτσι όπως το αποδίδει η μετάφραση των Ο΄. Στα αραμαϊκά ο όρος είναι Atik Yomin και στη Βουλγκάτα Antiquus Dierum. Ο τίτλος «Παλαιός των ημερών» χρησιμοποιήθηκε ως πηγή έμπνευσης στην τέχνη και τη μουσική, δηλώνοντας την αιωνιότητα του Δημιουργού σε συνδυασμό με την τελειότητά του. Ένα παράδειγμα είναι το ομώνυμο έργο του Ουίλλιαμ Μπλέηκ.
Θρησκευτική ερμηνεία του όρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιουδαϊσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον όρο αναφέρει τρεις φορές στο βιβλίο του ο Προφήτης Δανιήλ (7:9, 13, 22) με την έννοια ότι ο Θεός είναι αιώνιος «σε αντίθεση με τους γήινους βασιλείς». [1]
9 ἐθεώρουν ἕως ὅτε θρόνοι ἐτέθησαν καὶ παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο ἔχων περιβολὴν ὡσεὶ χιόνα καὶ τὸ τρίχωμα τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ ἔριον λευκὸν καθαρόν ὁ θρόνος ὡσεὶ φλὸξ πυρός 10 καὶ ἐξεπορεύετο κατὰ πρόσωπον αὐτοῦ ποταμὸς πυρός χίλιαι χιλιάδες ἐθεράπευον αὐτὸν καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ καὶ κριτήριον ἐκάθισε καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν. (Δαν. 7:9-10)
Επίσης αναφέρεται στην Καμπάλα, συγκεκριμένα στο Ζοχάρ 3:136b, βιβλίο που προέρχεται από την Ισπανία του 13ου αι. Εκεί περιγράφεται ως εκδήλωση στον χώρο και στον χρόνο του «Αρχαίου των Αρχαίων», δηλ. του «Εν Σοφ» ή ανεκδήλωτου Θεού. Η Καμπάλα περιγράφει με πολλές λεπτομέρειες τη λευκή κεφαλή του Θεού.[2]
Χριστιανισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ορθόδοξη Εκκλησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επειδή η Παλαιά Διαθήκη ερμηνεύεται με βάση την Καινή, τα χωρία αυτά του Δανιήλ ερμηνεύονται με βάση το 1ο κεφάλαιο από την Αποκάλυψη του Ιωάννη:
12 Καὶ ἐκεῖ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φωνὴν ἥτις ἐλάλει μετ' ἐμοῦ· καὶ ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς, 13 καὶ ἐν μέσῳ τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν ὅμοιον υἱῷ ἀνθρώπου, ἐνδεδυμένον ποδήρη καὶ περιεζωσμένον πρὸς τοῖς μαστοῖς ζώνην χρυσῆν· 14 ἡ δὲ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ αἱ τρίχες λευκαὶ ὡς ἔριον λευκόν, ὡς χιών, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡς φλὸξ πυρός, 15 καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὅμοιοι χαλκολιβάνῳ, ὡς ἐν καμίνῳ πεπυρωμένοι, καὶ ἡ φωνὴ αὐτοῦ ὡς φωνὴ ὑδάτων πολλῶν, 16 καὶ ἔχων ἐν τῇ δεξιᾷ χειρὶ αὐτοῦ ἀστέρας ἑπτά, καὶ ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ῥομφαία δίστομος ὀξεῖα ἐκπορευομένη, καὶ ἡ ὄψις αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος φαίνει ἐν τῇ δυνάμει αὐτοῦ. 17 Καὶ ὅτε εἶδον αὐτόν, ἔπεσα πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ ὡς νεκρός, καὶ ἔθηκε τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χείρα ἐπ' ἐμὲ λέγων· μὴ φοβοῦ· ἐγώ εἰμι ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος 18 καὶ ὁ ζῶν, καὶ ἐγενόμην νεκρός, καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου. (Αποκ. 1:12-18)
Οπότε ο Παλαιός των Ημερών αναφέρεται στη θεία φύση του Χριστού (ενώ ο "Υιός Ανθρώπου" στα εδάφια του Δανιήλ αναφέρεται στην ανθρώπινη φύση Του). Πολλοί Πατέρες έχουν διατυπώσει αυτή την ερμηνεία:
«Την δε ανθρωπότητα αυτού, Υιόν ανθρώπου ονομάζει». (Αγ. Αθανάσιος Αλεξανδρείας, επιστολή πρός Αντίοχον άρχοντα, οβ΄ ΒΕΠ 35, 121).
"Και Δανιήλ είδε... τον τύπον, και την εικόνα του μέλλοντος έσεσθαι. Έμελλε γάρ ο Υιός και Λόγος του Θεού ο αόρατος, άνθρωπος γίνεσθαι εν αληθεία, ίνα ενωθεί τη φύσει ημών..." («Ο Δανιήλ είδε τον τύπο και την εικόνα όσων επρόκειτο να συμβούν, δηλαδή ότι ο αόρατος Υιός και Λόγος του Θεού θα γινόταν άνθρωπος αληθινός, ώστε να ενωθεί με τη δικιά μας φύση») -Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος γ΄ PG 85, 1380A.
«Στη μορφή του Υιού του Ανθρώπου, βλέπει (ο προφήτης) την ενσάρκωση του Μονογενούς Υιού, ονομάζοντας Υιό Ανθρώπου Αυτόν που έμελλε να γεννηθεί από τη Μαρία» -Άγ. Αμμώνιος. [«Ως ομοίωσις Υιού ανθρώπου». Προθεωρεί την σάρκωσιν του Μονογενούς, Υιόν ανθρώπου ονομάζων τον μέλλοντα γενέσθαι Υιόν της αγίας Μαρίας και ενανθρωπήσαι. (Αμμώνιος, PG 56, 1380Α)].
"Αλλά τι είπω, ή τι λαλήσω; Εκπλήττει γάρ με το θαύμα. Ο Παλαιός των Ημερών παιδίον γέγονεν, ο επί θρόνου υψηλού και επηρμένου καθήμενος εν φάτνη τίθεται..." («Αλλά τι να πω και τι να λαλήσω; Με εκπλήσσει το θαύμα. Ο Παλαιός των Ημερών έγινε βρέφος, Αυτός που κάθεται σε θρόνο υψηλό και απρόσιτο βρίσκεται στη φάτνη».) -Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Λόγος εις το γενέθλιον του Σωτήρος (νόθο/αμφιβαλλόμενο), PG 56, 389. Σύναξ. ΙΒ΄ σελ. 677.
"Πάσα η γη προσκυνησάτω, πάσα γλώσσα ασάτω, πάσα ψαλλέτω, πάσα δοξολογησάτω παιδίον Θεόν, τεσσαρακονθήμερον και προαιώνιον, παιδίον μικρόν και Παλαιόν των Ημερών, παιδίον θηλάζων και των αιώνων ποιητήν". («Ας προσκυνήσει όλη η γη, ας ψάλλει κάθε γλώσσα κι ας δοξολογήσει τον Θεό ως βρέφος τεσσαρακονθήμερο και προαιώνιο, βρέφος μικρό και Παλαιό των Ημερών, βρέφος που θηλάζει και Ποιητή των αιώνων»)-Κύριλλος Ιεροσολύμων, Λόγος εις την Υπαπαντήν, Δ΄ ΒΕΠ 39, 278.6.
"Υπεδέξατο μεν ο δίκαιος ταις γηραλέαις αγκάλαις τον εν νηπιότητι Παλαιόν των Ημερών, ευλόγησε δε τον Θεόν και είπε: νυν απολύεις..." («Ο δίκαιος Συμεών υποδέχθηκε στη γέρικη αγκαλιά του τον παλαιό των ημερών ως νήπιο, και δόξασε τον Θεό λέγοντας: απόλυσέ με τώρα τον δούλο σου με ειρήνη...») -Μεθόδιος Ολύμπου, Εις τον Συμεώνα και εις την Άνναν..., η΄ PG 18, 365 B.
"Ο Παλαιός των Ημερών έγινε παιδί."(«Ο Παλαιός των Ημερών παιδίον γέγονε».) -Αγ. Αθανάσιος Αλεξανδρείας. (ΒΕΠ 36, 225.20).
«Νηπιάζει δι’ εμέ ο Παλαιός των Ημερών...» (Κάθισμα όρθρου υπαπαντής)
"Ο Παλαιός των Ημερών, ο και τον νόμον πάλαι εν Σινά δους τω Μωσεί, σήμερον βρέφος οράται." («Ο Παλαιός των Ημερών, που και παλιότερα στο Σινά έδωσε τον νόμο στον Μωσή, φανερώνεται σήμερα ως βρέφος».) -Στιχηρόν ιδιόμελον λιτής Υπαπαντής.
"Ο Παλαιός των Ημερών, ως επί πόκον υετός πάναγνε, επί την σην γαστέρα κατήλθε την ηγιασμένην, και νέος εφάνη Αδάμ ο φιλάνθρωπος". («Ο Παλαιός των Ημερών, σαν τη βροχή στην προβιά, κατέβηκε Πάναγνε στην αγιασμένη σου κοιλιά, και φανερώθηκε σαν νέος Αδάμ, ο φίλος του ανθρώπου».) -Θεοτόκιον. (Θεοτοκίον ε΄ ωδής ακολ. Αγ. Πολυκάρπου Σμύρνης, 23 Φεβρ.)
"Νέον παιδίον υπέρ λόγον τέτοκας, τον Παλαιόν των Ημερών, νέας εν γη τρίβους αρετής δεικνύμενον..." («Με απερίγραπτο τρόπο γέννησες Παρθένε, τον Παλαιό των Ημερών σαν βρέφος μικρό, που έδειξε στους ανθρώπους καινούριους δρόμους αρετής πάνω στη γη».) -Θεοτόκιον. (Θεοτοκίον α΄ ωδής ακολ. Οσίου Αθανασίου Αθωνίτου, 5 Ιουλ.)
Στην τέχνη της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο Ιησούς απεικονίζεται μερικές φορές ως ηλικιωμένος «Παλαιός των Ημερών», για να δειχθεί συμβολικά ότι υπήρχε στην αιωνιότητα, και μερικές φορές ως νέος για να καταδειχθεί η ενσάρκωσή του. Αυτή η εικονογραφία εμφανίστηκε τον 6ο αι. μ.Χ., κυρίως στην Ανατολική Αυτοκρατορία.[3] Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία απεφάνθη στη Μεγάλη Σύνοδο της Μόσχας το 1667 ότι ο Παλαιός των Ημερών είναι ο Υιός και όχι ο Πατέρας.[4]
Καθολική Εκκλησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Καθολική Εκκλησία πιστεύεται ότι τέτοιες μορφές εκπροσωπούν συνήθως μόνο τον Θεό-Πατέρα. Έτσι ερμηνεύει τα εδάφια του Δανιήλ και ο Θωμάς Ακινάτης.[5]
Μορμόνοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για τους Μορμόνους ο τίτλος «Παλαιός των Ημερών» ανήκει στον Αδάμ, τον γηραιότερο άνθρωπο, ο οποίος ταυτίζεται επίσης με τον αρχάγγελο Μιχαήλ. [6]
Βουδισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Kevattha Sutta (Digha Nikaya 11), ο όρος «Παλαιός των Ημερών» αναφέρεται στον δημιουργό θεό Μπράχμα:
"“Είμαι ο Μεγάλος Μπράχμα, ο Υπέρτατος, ο Ισχυρός, ο Παντεπόπτης, ο Κυβερνήτης, ο Κύριος των Πάντων, ο Ελεγκτής, ο Δημιουργός, ο Αρχηγός όλων, που δίνω στον καθένα τη θέση του, ο Παλαιός των Ημερών, ο Πατέρας όλων όσων υπάρχουν κι όλων όσων πρόκειται να υπάρξουν.”."
Στον Βουδισμό ο Μπράχμα ή Θεός είναι σεβαστός, αλλά δεν θεωρείται παντοδύναμος ή παντογνώστης, αλλά κάποιος που βρίσκεται σε κατάσταση σαμσάρα και υπόκειται στην άγνοια, τη γέννηση και τον θάνατο (ανά δισεκατομμύρια χρόνια), ενώ είναι μαθητής του Βούδα.
Μπαχάι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στους Μπαχάι ο «Παλαιός των Ημερών» είναι ένας από τους τίτλους που δίνει στον εαυτό του ο Μπαχαολλά.[7]
Εσωτερισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις εσωτεριστικές παραδόσεις, ο Παλαιός των Ημερών είναι επίσης γνωστός ως Sanat Kumara.[εκκρεμεί παραπομπή]
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Easton's Bible Dictionary, 1897, "Ancient of Days".
- ↑ «entry for Ancient of Days, Van Morrison. Retrieved 21 January 2007». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2007.
- ↑ Cartlidge and Elliott, 69-72
- ↑ The Tome of the Great Council of Moscow (1666-1667 A.D.), Ch. 2, 43-45; tr. Ιεροδιάκονος Lev Puhalo, Canadian Orthodox Missionary Journal
- ↑ Summa Theologica III.59.1 obj 2, ad 2
- ↑ «Doctrine & Covenants 27:11». Lds.org. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2008.
- ↑ The World Order of Bahá’u’lláh, Shoghi Effendi, US Bahá’í Publishing Trust, 1991 πρώτη έκδοση τσέπης, σελ 206
Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Cartlidge, David R., and Elliott, J.K.; Art and the Christian Apocrypha, Routledge, 2001, ISBN 0415233925, 9780415233927, Google books
Το άρθρο αυτό βασίζεται στο σχετικό της Αγγλικής Βικιπαίδεια και στο ομώνυμο άρθρο στο Ελληνικό Ορθόδοξο Wiki