Πέταρ Στάμπολιτς

Πέταρ Στάμπολιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Петар Стамболић (Σερβικά)
Γέννηση	12  Ιουλίου 1912 Ιβάνιτσα
Θάνατος	21  Σεπτεμβρίου 2007 Βελιγράδι
Τόπος ταφής	Νέο Κοιμητήριο Βελιγραδίου
Χώρα πολιτογράφησης	Γιουγκοσλαβία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Σπουδές	Faculty of Agriculture, University of Belgrade
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός πολιτικός κομισάριος
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Ένωση Κομουνιστών της Γιουγκοσλαβίας
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	στρατηγός
Πόλεμοι/μάχες	Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Πρόεδρος της Σερβίας
Βραβεύσεις	Τάγμα των Ηρώων της Σοσιαλιστικής Εργασίας (1961) Εθνικός ήρωας της Γιουγκοσλαβίας (27  Νοεμβρίου 1953) Τάγμα της Λαϊκής Απελευθέρωσης Τάγμα του Ήρωα του Λαού Τάγμα του Γιουγκοσλαβικού Αστέρα Τάγμα του Παρτιζάνικου Αστέρα (Γιουγκοσλαβία) Order "For Merit to the People" with golden star Order of Brotherhood and Unity Τάγμα της Γενναιότητας (Γιουγκοσλαβία) Αντάρτικη Μνήμη 1941
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ο Πέταρ Στάμπολιτς (σερβικά: Петар Стамболић) (Μπρέσοβα 12 Ιουλίου 1912 - Βελιγράδι 21 Σεπτεμβρίου 2007) ήταν Σερβικής καταγωγής πολιτικός, κουμουνιστής, της Σερβίας και της Γιουγκοσλαβίας. Συμμετέχων της εθνικής απελευθέρωσης κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, ήρωας της σοσιαλιστικής εργασίας και εθνικός ήρωας της Γιουγκοσλαβίας. Κατά την περίοδο από το 1963 μέχρι το 1967 υπηρέτησε ως πρόεδρος του ομοσπονδιακού εκτελεστικού συμβουλίου, και από το 1982 μέχρι το 1983 πρόεδρος της ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας.

Βιογραφία

Γεννημένος στις 12 Ιουλίου 1912 στο χωριό Μπιρχ, σήμερα Μπέρσοβα, της Ιβάνιτσε πήγε δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του και γυμνάσιο στην Ιβάνιτσι και το Τσατσάκ. Ανώτατη εκπαίδευση ξεκίνησε στο Βελιγράδι το 1931 στο Γεωργικό και Δασικό Πανεπιστήμιο.

Αμέσως μετά την εγγραφή του εντάχτηκε στην φοιτητική οργάνωση univerziteteta. Ήταν ένας από τους διοργανωτές και ηγέτες των φοιτητικών ενεργειών για να βοηθήσουν τους πολιτικούς κρατούμενους, τον Οκτώβριο του 1933. Ως μέλος της επιτροπής δράσης των επαγγελματικών οργανώσεων των φοιτητών, έχει εργαστεί για τη δημιουργία φοιτητικών μαρξιστικών συλλόγων και οργάνωσε συγκεντρώσεις μαθητών. Κατά τη διάρκεια του 1935 αλλά και το 1936 ήταν ένας από τους διοργανωτές των απεργιών και των αγώνων της επαναστατικής μαθητικής νεολαίας για την ελευθερία της επιστήμης και της αυτονομίας του πανεπιστημίου απέναντι στους εθνικιστικούς φοιτητικούς συλλόγους και άλλους.

Έγινε μέλος του συνδέσμου της κομμουνιστικής νεολαίας της Γιουγκοσλαβίας το Δεκέμβριο του 1933. Τον Σεπτέμβριο του 1934 περιλαμβάνεται στη σύνθεση της επιτροπής της κομμουνιστικής νεολαίας του Πανεπιστημίου, και στο τέλος του 1935 μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της Γιουγκοσλαβίας. Το 1937 έγινε μέλος της επιτροπής του κομμουνιστικού κόμματος του Πανεπιστημίου από τις ισχυρότερες κομματικές οργανώσεις στο Βελιγράδι. Αρκετές φορές συνελήφθη και εκδιώχθηκε από το Βελιγράδι.

Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, επέστρεψε στο Βελιγράδι και συνέχισε το πολιτικό του έργο. Σύμφωνα με το καθήκον του κόμματος τον Νοέμβριο του 1937 έως τον Μάρτιο του 1938 εργάστηκε ως κομματικός εργάτης στις επαρχίες κυρίως στην κεντρική και δυτική Σερβία. Από τα μέσα του 1938 ως εκπαιδευτής της επαρχιακής επιτροπής του κομμουνιστικού κόμματος της Σερβίας, εργάστηκε στην περιφερειακή επιτροπή του κομνουνιστικού κόμματος στη δυτική Σερβία, στις αρχές Ιουνίου 1940 πήγε στο Βελιγράδι όταν και εξελέγη εκπρόσωπος της πέμπτης διάσκεψης του κομμουνιστικού κόμματος. Λίγο πριν το πόλεμο τον Απρίλιο του 1941 εργάστηκε ως εκπαιδευτής της επαρχιακής επιτροπής της Νις και του Βάλιεβο.

Μετά την κατάληψη του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας εργάστηκε για να οργανώσει εξέγερση στην περιοχή της Γιακόντινας και στο Σμεντέρεβο, επίσης το σχηματισμό των πρώτων κομματικών μονάδων στην κεντρική και δυτική Σερβία. Το φθινόπωρο του 1941 με την προσωρινή απελευθέρωση του Ούζιτσε εργάστηκε για την οργάνωση της πρόσχαρης δημοκρατίας κι εξελέγη πρώτος γενικός γραμματέας της εθνικής επιτροπής για την απελευθέρωση της Σερβίας.

Μετά την αποχώρηση της πλειοψηφίας των Παρτιζάνων από τη Σερβία και το Σαντζάκ τον Δεκέμβριο του 1941 εκλέγεται μέλος του γενικού επιτελείου της Σερβικής ομάδας ΝΟΡ. Στη Βοσνία ήταν στο τέλος του 1942 με τη δεύτερη προλεταριακή ταξιαρχία, και από το Μάρτιο του 1942 στο πολιτικό έργο της επαρχιακής επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Στα τέλη του 1942 εστάλη στο κόμμα στη Σερβία. Ένα σύντομο διάστημα έμεινε στο Σρεμ και στη συνέχεια μετακόμισε στο Βελιγράδι, όπου ως μέλος της επαρχιακής επιτροπής του κομμουνιστικού κόμματος της Σερβίας, εργάστηκε για να οργανώσει και να ενισχύσει την οργάνωση και την ηγεσία του κομμουνιστικού κόμματος και του λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος στη Σερβία.

Στις 29 Νοέμβριος 1943 με απόφαση του ανώτατου αρχηγείου της Παρτιζάνων διορίστηκε γενικός διοικητής του στρατού στη Σερβία. Στις αρχές του 1944 πηγαίνει στην ελεύθερη περιοχή της Νότιας Σερβίας και ανέλαβε ως διοικητής, και στη συνέχεια εξελέγη γραμματέας της αντιφασιστικής συνέλευσης της εθνικής απελευθέρωσης της Σερβίας.

Μετά την απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας, ήταν το πιο υπεύθυνο μέλος στο κόμμα και την κυβέρνηση στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σερβίας και της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Ήταν στα γραφεία:

• Υπουργείο Οικονομικών και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Σερβίας ( 1.945 - 1948 ),
• Ο υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση της ΣΟΔΓ ( 1948 ),
• Πρόεδρος της Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Σερβίας ( 1948 - χίλια εννιακόσια πενήντα τρία ),
• Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Σερβίας (1953 - 1957),
• Πρόεδρος της Λαϊκής Ομοσπονδιακής Συνέλευσης (1957 - 1963),
• Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Φεντεραλ (1963 - 1967) και
• Πρόεδρος της Προεδρίας της Γιουγκοσλαβίας, (1982 - 1983),

Από το 1945 μέχρι το 1967 εξελέγη συνεχώς ως βουλευτές της ομοσπονδιακής συνέλευσης, (Βουλής), και από το 1946 μέχρι το 1958 βουλευτής της συνέλευσης της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Σερβίας. Εκλέχτηκε στην ομοσπονδιακή και ρεπουμπλικανική ηγεσία του Λαϊκού Μετώπου, και την προεδρία της ομοσπονδιακής επιτροπής της Σοσιαλιστικής Συμμαχίας Εργαζόμενου Λαού της Γιουγκοσλαβίας (SSRNJ).

Από το 1948 μέχρι το 1957 ήταν πολιτικός γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σερβίας. Μέλος της κεντρικής επιτροπής της Ένωσης Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας ήταν από το πέμπτο έως το Δωδέκατο συνέδριο του Λονδίνου. Εν τω μεταξύ, εξελέγη μέλος του πολιτικού γραφείου της κεντρικής επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος και στην εκτελεστική επιτροπή της κεντρικής επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος επίσης στην προεδρία και την προεδρία της κεντρικής επιτροπής.

Για μέλος της προεδρίας της Γιουγκοσλαβίας εξελέγη το 1974, αντιπρόεδρος της ΣΟΔΓ ήταν το Μάιο του 1974 μέχρι το Μάιο του 1975. Τον Μάιο του 1978 επανεξελέγη μέλος της προεδρίας της ΣΟΔΓ, και κατά την περίοδο μετά το θάνατο του Τίτο από το 1982 μέχρι το 1983 υπηρέτησε ως πρόεδρος της προεδρίας της Γιουγκοσλαβίας.

Εξελέγη ως μέλος του Συμβουλίου της εθνικής άμυνας και το ομοσπονδιακό συμβούλιο. Στα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή, και αποσύρθηκε μέχρι το θάνατό στις 21 Σεπτεμβρίου του 2007. Αποτεφρώθηκε στο νέο κοιμητήριο στο Βελιγράδι και η στάχτη του θάφτηκε στο νεκροταφείο της γενέτειράς του. Ανιψιός του ήταν ο Ιβάν Στάμπολιτς πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σερβίας.

Έχει τιμηθεί με πολλά μετάλλια από τη Γιουγκοσλαβία για την προσφορά του.

Πηγές

• Енциклопедија Југославије (књига осма). „Југославенски лексикографски завод“, Загреб 1971. година.
• Војна енциклопедија (књига шеста). Београд 1973. година.
• «Народни хероји Југославије». Београд: Младост. 1975.