Οφέλτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οφέλτης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Ὀφέλτης (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΓονείςΛυκούργος της Νεμέας και Ευρυδίκη
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Οφέλτης ή Αρχέμορος ήταν γιος του βασιλιά της Νεμέας Λυκούργου και της Ευρυδίκης ή Νεμέας ή Αμφιθέας. Την εποχή που ήταν ακόμα βρέφος θανατώθηκε από ένα φίδι και ιδρύθηκαν στην μνήμη του ταφικοί αγώνες που εξελίχθηκαν στους "Νεμαίους αγώνες".[1] Ο Ευριπίδης γράφει ότι οι γονείς του ήταν ο αρχιερέας του Διός Λυκούργος και η Ευρυδίκη.[2] Ο Γάιος Ιούλιος Υγίνος τον καταγράφει σαν "Λύκος" πιθανότατα από ορθογραφικό λάθος και αναφέρει ότι ήταν βασιλιάς της Νεμέας αντί για ιερέας.[3] Ο Λατίνος ποιητής Στάτιος συμφωνεί με την γνώμη του Ευριπίδη σχετικά με τους γονείς του Οφέλτη προσθέτοντας ότι ο Λυκούργος ήταν ταυτόχρονα αρχιερέας του Δία και βασιλιάς της Νεμέας.[4] Η Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου γράφει ότι ο Οφέλτης ή Αρχέμορος ήταν γιος του Λυκούργου του εγγονού του Κρηθέα, βασιλιά της Νεμέας και της Αμφιθέας.[5] Ο θάνατος του βρέφους Οφέλτη από ένα φίδι βρίσκεται στην ιστορία της εκστρατείας Επτά επί Θήβες, κατόπιν έγινε η έναρξη των "Νεμαίων Αγώνων".[6] Στον δρόμο τους για την Θήβα οι Επτά δίψασαν, σταμάτησαν στην Νεμέα, βρήκαν την Υψιπύλη και της ζήτησαν να τους δώσει νερό, η Υψιπύλη ανταποκρίθηκε αμέσως αλλά άφησε το μωρό στο έδαφος, το δάγκωσε ένα φίδι και πέθανε. Οι Επτά σκότωσαν το φίδι, ο Αμφιάραος ονόμασε τον νεκρό Οφέλτη "Αρχέμορο" δηλαδή "αρχή όλων των κακών" και πρόβλεψε τον θάνατο τους στην εκστρατεία, κατόπιν ίδρυσαν τους "Νεμαίους Αγώνες" στην μνήμη του βρέφους.[7]

Ιστορικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θηβαΐς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ιστορία του Οφέλτη περιγράφεται στο θρυλικό έπος του 8ου αιώνα π.Χ. Θηβαΐς.[8] Την παλιότερη αναφορά έκανε ο Σιμωνίδης ο Κείος και διέσωσε ο Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, περιγράφει τον Οφέλτη σαν ένα "θηλάζων παιδί" που θρηνούσε καθώς πέθαινε.[9] Η ανώνυμη μητέρα του περιγράφεται από τον Αθηναίο ως "δαφνοστεφανωμένη".[10] Την επόμενη αναφορά παρέχει τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Βακχυλίδης, οι Επτά ίδρυσαν τους "Νεμαίους Αγώνες" στην μνήμη του Αρχέμορου, τον σκότωσε ένα φοβερό φίδι με πύρινα μάτια κάτι που θεώρησαν σαν "αρχή κάθε κακού".[11] Ο Πίνδαρος στο έργο του "Νεμαίες Ωδές" αναφέρει ότι ο Άδραστος ίδρυσε τους "Νεμαίους Αγώνες" χωρίς να εξηγεί τον λόγο.[12] Ο Αισχύλος περιγράφει την ιστορία στο χαμένο έργο του "Νεμέα", σύμφωνα με τα "Σχόλια του Πινδάρου" ο Αισχύλος σχετίζει την ίδρυση των "Νεμαίων Αγώνων" με τον θάνατο του Αρχέμορου.[13]

Ευριπίδης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την αναλυτικότερη αναφορά που σχετίζει τον Οφέλτη με την Υψιπύλη παρέχει ο Ευριπίδης.[14][15] Η Υψιπύλη πρώην βασίλισσα της Λήμνου και ερωμένη του Ιάσονα πουλήθηκε δούλη στον αρχιερέα του Δία στην Νεμέα Λυκούργο, την όρισε παραμάνα στον γιο του Οφέλτη.[16] Οι Επτά επί Θήβας σταμάτησαν στην Νεμέα για νερό και συνάντησαν την Υψιπύλη.[17] Ο Αμφιάραος ζήτησε από την Υψιπύλη νερό και αυτή πήγε αμέσως να τους εξυπηρετήσει στην πηγή.[18] Η Υψιπύλη πήρε μαζί της τον Οφέλτη, σε μια στιγμή αμέλειας τον άφησε στο έδαφος, τον δάγκωσε ένα φίδι και πέθανε.[19] Η μητέρα του παιδιού Ευρυδίκη επιχείρησε να σκοτώσει την Υψιπύλη αλλά έφτασε ο Αμφιάραος και προσπάθησε να την πείσει ότι ήταν θέλημα θεών να πεθάνει ο Οφέλτης για να ιδρυθούν οι "Νεμαίοι Αγώνες" στην μνήμη του.[20][21] Η Ευρυδίκη τελικά πείστηκε να χαρίσει την ζωή στην Υψιπύλη και ο Αμφιάραος κήρυξε την έναρξη των αγώνων.[22]

Υγίνος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Υγίνος αναφέρει έναν χρησμό σύμφωνα με τον οποίο το παιδί δεν θα έπρεπε να περπατήσει στο έδαφος μέχρι την ηλικία που θα είναι ικανό να περπατήσει. Η Υψιπύλη το τοποθέτησε σε ένα καρότσι από σέληνο, τότε το φίδι που φύλαγε την πηγή το δάγκωσε και πέθανε, πιθανότατα αυτός ήταν ο λόγος που οι νικητές στους "Νεμαίους Αγώνες" στεφανώνονταν με σέληνο. Σύμφωνα με τον Υγίνο οι Επτά έκαναν την ίδια επέμβαση για να σώσουν την Υψιπύλη όπως περιγράφει ο Ευριπίδης, αυτή την φορά από τον Λυκούργο, όχι από την σύζυγο του Ευρυδίκη.[23] Ο Υγίνος γράφει τέλος ότι οι Επτά ίδρυσαν τους "Νεμαίους Αγώνες" στην μνήμη του Οφέλτη.[24]

Στάτιος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στάτιος στο επικό του ποίημα Θηβαΐς δίνει την δική του εξήγηση σχετικά με την ιστορία του Οφέλτη, ο Λυκούργος είναι τόσο αρχιερέας του Δία όσο και βασιλιάς της Νεμέας.[25] Η Υψιπύλη σύμφωνα με τον Στάτιο ήταν επίσης παραμάνα του μικρού Οφέλτη του γιου του βασιλιά Λυκούργου και της Ευρυδίκης, συνάντησε τους Επτά επί Θήβας που της ζήτησαν νερό.[26] Σύμφωνα με τον Στάτιο η Υψιπύλη πάνω στην βιασύνη της να εξυπηρετήσει τους Επτά άφησε το μωρό στο έδαφος ώστε "να τους οδηγήσει στην πηγή γρήγορα".[27] Την ώρα που οι Επτά έπιναν νερό ρώτησαν την Υψιπύλη ποια είναι.[28] Η Υψιπύλη τους διηγήθηκε όλη την ιστορία, την σφαγή των ανδρών της Λήμνου που έσωσε τον πατέρα της, τον έρωτα με τον Ιάσονα με τον οποίο απέκτησε τους δύο δίδυμους γιους Εύνηος και Θόας, τελικά κατέληξε παραμάνα του Οφέλτη.[29] Η ώρα περνούσε ωστόσο με το παιδί στο έδαφος, το φίδι που φιλούσε την πηγή του Δία δάγκωσε το παιδί και πέθανε.[30] Οι Επτά έσωσαν κατόπιν την Υψιπύλη από την τιμωρία του θανάτου αλλά από τον πατέρα του Λυκούργο, όχι από την Ευρυδίκη.[31]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Tripp, s.v. Opheltes; Parada, s.v. Opheltes 1; Smith, s.v. Opheltes 1
  2. ↑ Gantz, σ. 511; Collard and Cropp, σ. 251
  3. ↑ Bravo, σ. 118
  4. ↑ Bravo, σ. 119
  5. ↑ Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 1.9.14, 3.6.4
  6. ↑ Bravo, σσ. 101–140; Hard, σ. 318; Gantz, σ. 511
  7. ↑ Hard, σ. 318; Bravo, σ. 102
  8. ↑ Bravo, σ. 103; West, σ. 7
  9. ↑ Gantz, σ. 510; Bravo, σ. 104
  10. ↑ Bravo, σ. 104
  11. ↑ Gantz, σ. 510; Bravo, σσ. 104–106
  12. ↑ Gantz, σσ. 510–511; Bravo, σ. 106
  13. ↑ Bravo, σσ. 110
  14. ↑ Gantz, σ. 511; Collard and Cropp, σ. 251; Bravo, σσ. 106–110
  15. ↑ Gantz, σ. 511; Collard and Cropp, σ. 251; Bravo, σσ. 109–110
  16. ↑ Gantz, σ. 511; Collard and Cropp, σ. 251
  17. ↑ Ευριπίδης, "Υψιπύλη", fr. 757.41–44
  18. ↑ Ευριπίδης, "Υψιπύλη", fr. 752h, fr. 753
  19. ↑ Ευριπίδης, "Υψιπύλη", fr. 753d, fr. 754, fr. 754a.
  20. ↑ Ευριπίδης, "Υψιπύλη", fr. 757.37–68 (Collard and Cropp, σσ. 294–297)
  21. ↑ Ευριπίδης, "Υψιπύλη", fr. 757.69–144 (Collard and Cropp, σσ. 297–303)
  22. ↑ Ευριπίδης, "Υψιπύλη", fr. 759a.58–110
  23. ↑ Bravo, σσ. 117–118
  24. ↑ Bravo, σ. 118
  25. ↑ Bravo, σσ. 118-119
  26. ↑ Bravo, σ. 119
  27. ↑ Bravo, σ. 120
  28. ↑ Στάτιος, "Θηβαΐς", 5.1–27
  29. ↑ Στάτιος, "Θηβαΐς", 5.28–498
  30. ↑ Bravo, σσ. 120-121
  31. ↑ Bravo, σ. 121

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Apollodorus, Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921.
  • Athenaeus, The Learned Banqueters, Volume IV: Books 8-10.420e, edited and translated by S. Douglas Olson, Loeb Classical Library No. 235, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2008. Online version at Harvard University Press.
  • Bacchylides, Odes, translated by Diane Arnson Svarlien. 1991. Online version at the Perseus Digital Library.
  • Bravo, Jorge J., III, Excavations at Nemea IV: The Shrine of Opheltes, Univ of California Press, 2018.
  • Callimachus, Musaeus, Aetia, Iambi, Hecale and Other Fragments, Hero and Leander, edited and translated by C. A. Trypanis, T. Gelzer, Cedric H. Whitman, Loeb Classical Library No. 421, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1973. Online version at Harvard University Press.
  • Collard, Christopher and Martin Cropp (2008b), Euripides Fragments: Oedipus-Chrysippus: Other Fragments, Loeb Classical Library No. 506. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2008.
  • Connelly, Joan Breton, The Parthenon Enigma, Knopf Doubleday Publishing Group, 2014.
  • Gantz, Timothy, Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources, Johns Hopkins University Press, 1996.
  • Hard, Robin, The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology", Psychology Press, 2004.
  • Hyginus, Gaius Julius, Fabulae in Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology, Translated, with Introductions by R. Scott Smith and Stephen M. Trzaskoma, Hackett Publishing Company, 2007.
  • Miller, Stephen G., Nemea: A Guide to the Site and Museum, University of California Press, 1990.
  • Pausanias, Pausanias Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918.
  • Parada, Carlos, Genealogical Guide to Greek Mythology, Jonsered, Paul Åströms Förlag, 1993.
  • Pepin, Ronald E., The Vatican Mythographers, Fordham University Press, 2008.
  • Pindar, Nemean Odes. Isthmian Odes. Fragments, Edited and translated by William H. Race. Loeb Classical Library No. 485. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1997.
  • Propertius, Elegies Edited and translated by G. P. Goold. Loeb Classical Library 18. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1990. Online version at Harvard University Press.
  • Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, London (1873).
  • Statius, Thebaid, Volume I: Thebaid: Books 1-7, edited and translated by D. R. Shackleton Bailey, Loeb Classical Library No. 207, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2004.
  • Stesichorus, Ibycus, Simonides. Greek Lyric, Volume III: Stesichorus, Ibycus, Simonides, and Others. Edited and translated by David A. Campbell. Loeb Classical Library 476. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1991.
  • Tripp, Edward, Crowell's Handbook of Classical Mythology, Thomas Y. Crowell Co; First edition (June 1970).
  • West, M. L. (2003), Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC, edited and translated by Martin L. West, Loeb Classical Library No. 497, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2003.
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οφέλτης&oldid=9590241"