Οσία Παρασκευή η Επιβατινή (η Νέα)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Οσία Παρασκευή η Νέα | |
|---|---|
.jpg) Η Οσία Παρασκευή με τους Τρεις Ιεράρχες. | |
| Γέννηση | Επιβάτες |
| Κοίμηση | 10ος αιώνας Καλλικράτεια |
| Τιμάται από | Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Μείζον ιερό | Μητροπολιτικός Καθεδρικός Ιάσιο, Ρουμανία Εκκλησία Αγίας Παρασκευής, Νεσέμπαρ, Βουλγαρία |
| Εορτασμός | 14 Οκτωβρίου |
| Προστάτης | πλέκτες που κεντάνε, που γνέθουν, κλωστοϋφαντουργοί, γάμος[1] |
| δεδομένα () | |
Οσία Παρασκευή η Επιβατινή ή Νέα είναι αγία της Ορθοδόξου Εκκλησίας και θεωρείται προστάτιδα των Βαλκανίων. Γεννήθηκε στους Επιβάτες ανάμεσα στα χρόνια 910 και 930 και κοιμήθηκε στην Καλλικράτεια της Ανατολικής Θράκης, σε ηλικία 27 ετών.
Η μνήμη της εορτάζεται στις 14 Οκτωβρίου εκάστου έτους.
Ο βίος της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νεανική ηλικία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οσία Παρασκευή γεννήθηκε στους Επιβάτες, παραθαλάσσια κωμόπολη της Προποντίδας της Θράκης, στις αρχές του 10ου αιώνα. Ήταν κατά σάρκα αδελφή του αγίου Ευθυμίου της Μαδύτου, και καταγόταν από την βυζαντινή οικογένεια Ρετσέλη. Από μικρή ηλικία, ακολουθώντας το κάλεσμα του Ευαγγελίου, έκανε φιλανθρωπίες ανταλλάσσοντας τα ενδύματά της με τα σκισμένα ενδύματα ζητιάνων, ενώ κάποια άλλη στιγμή, μη μπορώντας να βοηθήσει διαφορετικά κάποια ζητιάνα που βρέθηκε στο δρόμο της, της έδωσε τον χρυσό σταυρό της. Η ομορφιά και η καλοσύνη της προσκάλεσαν το ενδιαφέρον πολλών επιφανών και πλουσίων νέων, οι οποίοι τη ζητούσαν σε γάμο, αλλά εκείνη απέρριπτε όλα τα προξενιά.
Προκειμένου να αποφύγει τον γάμο, εγκατέλειψε το σπίτι της, φεύγοντας για την Κωνσταντινούπολη, και μετά από προσκύνημα στα μοναστήρια και τις εκκλησίες, έφτασε με τα πόδια μέχρι την Ηράκλεια, ούτως ώστε να την χάσουν οι γονείς της. Στην Ηράκλεια έμεινε για μικρό χρονικό διάστημα, και κατόπιν επιβιβάστηκε σε πλοίο με προορισμό την Ιερουσαλήμ. Αφού προσκύνησε τα σημεία απ' όπου πέρασε ο Ιησούς Χριστός, μπήκε σε ένα γυναικείο μοναστήρι, όπου έλαβε και την μοναστική κουρά. Μετά από κάποια χρόνια εγκατέλειψε το μοναστήρι για να ζήσει ασκητικό βίο αναχωρητή.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην έρημο παρέμεινε επί πέντε χρόνια με νηστεία και προσευχή, παρακαλώντας τον Θεό να συγχωρέσει τις αμαρτίες της. Κάποια ημέρα της παρουσιάστηκε άγγελος Κυρίου, ο οποίος την πρόσταξε να εγκαταλείψει την έρημο και να επιστρέψει στην γενέτειρά της. Έφτασε στο λιμάνι της Ιόππης (σημερινή ονομασία Γιάφα), απ' όπου ξεκίνησε για τους Επιβάτες. Όταν έφτασε στους Επιβάτες, η όψη της είχε αλλοιωθεί τόσο πολύ από τις ταλαιπωρίες της ερήμου, ώστε δεν την αναγνώρισε κανένας. Αφού προσκύνησε τους τάφους των γονέων της, ξεκίνησε με τα πόδια για την Κωνσταντινούπολη, όπου και προσκύνησε σε διάφορα μοναστήρια και εκκλησίες. Από την Βασιλεύουσα ξεκίνησε να επιστρέψει στους Επιβάτες αλλά σταμάτησε στην Καλλικράτεια, όπου και έμεινε σε ένα παράπηγμα δίπλα στο ναό των Αγίων Αποστόλων, διακονώντας την εκκλησία.
Έτσι παρέμεινε επί δύο χρόνια. Κάποια ημέρα αισθάνθηκε ένα μικρό πόνο στο κεφάλι και παρέδωσε το πνεύμα της ειρηνικά σε ηλικία 27 ετών.
Η φανέρωση του σκηνώματός της στην Καλλικράτεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η άγνωστη υπομονετική καλόγρια τάφηκε στο Κοιμητήριο των Ξένων της Καλλικράτειας, ώσπου μετά από χρόνια αποκαλύφθηκε θαυματουργικά το σκήνωμά της (μεταξύ των ετών 1028-1038).
Κάποιος αμαρτωλός είχε πεθάνει και τυχαία τον έθαψαν δίπλα στον τάφο της οσίας Παρασκευής. Την ίδια μέρα κάποιος ενάρετος άνθρωπος της Καλλικράτειας, ονόματι Γεώργιος, ονειρεύτηκε μια βασίλισσα, καθισμένη σε χρυσό θρόνο, και πλαισιωμένη από αγγέλους, να του ζητάει να μεταβεί στα κοιμητήρια για να ξεθάψει και να απομακρύνει το σώμα του αμαρτωλού από δίπλα της: «Απομάκρυνε τις βρομερές σάρκες από δίπλα μου, γιατί εγώ είμαι ήλιος και φως και δεν αντέχω τη δυσωδία». Εκείνος όμως, σκεπτόμενος ότι πιθανόν είναι πειρασμός του διαβόλου, αδιαφόρησε για το ενύπνιο και δεν εκτέλεσε την διαταγή της οσίας Παρασκευής. Την ονειρεύτηκε και δεύτερη φορά, αλλά αδιαφόρησε το ίδιο.
Την τρίτη φορά την ονειρεύτηκε νευριασμένη να τον απειλεί ότι θα μετανοιώσει πικρά για την αδιαφορία του. Τότε εκείνος την ρώτησε: «Και ποια είσαι κυρία μου;», και η οσία του απάντησε «Ονομάζομαι Παρασκευή και είμαι από τους Επιβάτες». Έντρομος ο Γεώργιος ειδοποίησε τους κατοίκους της Καλλικράτειας ότι στο Κοιμητήριο των Ξένων είναι θαμμένη μια αγία γυναίκα, η οποία του εμφανίστηκε σε όνειρο τρεις φορές. Το ίδιο όνειρο μαρτύρησε ότι είδε και μια γυναίκα ονόματι Μαρία.
Τότε ο λαός της Καλλικράτειας πήγε με εκκλησιαστική πομπή στα Κοιμητήρια, σαν να επρόκειτο να βρει μέγα θησαυρό. Πλησιάζοντας στον τάφο της οσίας Παρασκευής αισθάνθηκαν μια μεγάλη ευωδία, και σκάβοντας βρήκαν το σκήνωμα της αγίας άφθαρτο, σαν να κοιμόταν.
Οι κάτοικοι μετέφεραν το σκήνωμα μέσα στην εκκλησία και το τοποθέτησαν σε σκαλιστή λάρνακα που την είχε φτιάξει κάποιος κάτοικος από το Οικονομείο. Εκεί το σκήνωμα θαυματουργούσε συνεχώς, με αποτέλεσμα να προκαλέσει το ενδιαφέρον του αυτοκράτορα, ο οποίος ως ένδειξη ευγνωμοσύνης ανακαίνισε την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην Καλλικράτεια.
Περιπέτειες του σκηνώματός Της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Καλλικράτεια το σκήνωμα της Οσίας Παρασκευής θαυματουργούσε τόσο, ώστε η φήμη της ξεπέρασε γρήγορα τα Βαλκάνια και έφτασε μέχρι και τη Ρωσία. Κατά το 1238, ο Τσάρος των Βουλγάρων Ασάν Β΄, έπεισε τους Λατίνους (που κατείχαν τότε την Κωνσταντινούπολη) να του δώσουν το σκήνωμα, το οποίο πήρε το δρόμο για το Τύρνοβο της Βουλγαρίας. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1389, οπότε και μεταφέρθηκε στο Βελιγράδι.
Μετά την Πτώση της Σερβικής πρωτεύουσας στα χέρια των Τούρκων το 1521, ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής μετέφερε το σκήνωμα στην Κωνσταντινούπολη, αναγκάζοντας το Πατριαρχείο να το αγοράσει έναντι 12.000 χρυσών δουκάτων, μαζί με έναν βραχίονα της Αγίας Αικατερίνης και μιας εικόνας της Θεοτόκου. Έτσι το σκήνωμα βρέθηκε στον Πατριαρχικό ναό, μέχρι το 1641, όταν παρουσιάστηκε ο Ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Βασίλειος Λούπου και το ζήτησε ως αντάλλαγμα, της πληρωμής όλων των χρεών του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Αφού λοιπόν η Ιερά Σύνοδος αναγκάστηκε να συμφωνήσει, το σκήνωμα πήρε με άκρα μυστικότητα το δρόμο για το Ιάσιο της Ρουμανίας, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα. Από τότε θεωρείται η Πολιούχος όλης της Ρουμανίας και η ημέρα της γιορτής της είναι Εθνική Αργία.
Διεκδικήσεις της εθνικότητάς Της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όλες αυτές οι μετακινήσεις του σκηνώματός της, καθιέρωσαν την Οσία Παρασκευή ως Προστάτιδα των Βαλκανίων δημιουργώντας και διεκδικήσεις της εθνικής της ταυτότητας, χωρίς κάποια ιστορική βάση, από τους λαούς που κατείχαν κατά καιρούς το σκήνωμά Της.
Έτσι, καλείται από τους Βούλγαρους ως Βουλγάρα (Петка Българска), από τους Σέρβους ως Σέρβα (Света Петка ή Параскева Сербская) ενώ τελευταία και από τους Ρουμάνους που κατέχουν το σκήνωμα από το 1641, ως Παρασκευή του Ιασίου (Cuvioasa Parascheva de la Iași).
Ναοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προς τιμήν της Οσίας Παρασκευής έχουν κτισθεί στην Ελλάδα τρεις ναοί, στα μέρη όπου κατέφυγαν ανατολικοθρακιώτες πρόσφυγες προερχόμενοι από τόπους που συνδέθηκαν με την αγία όπως οι Επιβάτες και η Καλλικράτεια της Ανατολικής Θράκης:
- Ιερός Ναός Οσίας Παρασκευής Νέας Καλλικράτειας Χαλκιδικής.
- Ιερός Ναός Οσίας Παρασκευής Νέων Επιβατών Θεσσαλονίκης.
- Ιερός Ναός Αγίου Στεφάνου και Οσίας Παρασκευής Επιβατινής Πτολεμαΐδας.
Επίσης η ορθόδοξη ενορία της πόλης Τίας της νήσου Λανθαρότε των Καναρίων Νήσων, τιμάται επ΄ονόματι της Οσίας Παρασκευής της Επιβατινής (και υπάγεται πνευματικά στην Ιερά Μητρόπολη Ισπανίας).
Απολυτίκιον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήχος α΄, Εν Ἰορδάνη
«Τῆς χαμαιζήλου τρυφῆς σοφῶς τὴν ἀπόλαυσιν, ὑπεριδοῦσα πρὸς θεῖα ἤρθης σκηνώματα, καὶ τῶν ἰάσεων τοῖς πιστοῖς πηγὴν κατέλιπες, τὸ ἱερόν σου σκῆνος Μῆτερ πανεύφημε, Ἐπιβατῶν τὸ καύχημα τὸ σεπτόν, καὶ βεβαία προστάτις Παρασκευή, μὴ παύσῃ θερμῶς Χριστῷ τῷ Θεῷ, ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσα.»
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Saint Petca Parasceva». Patron Saints Index. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2010.
Παραπομπές - Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δράκος, Ευστράτιος. Τα Θρακικά: ήτοι διάλεξις περί των εκκλησιαστικών επαρχιών Σηλυβρίας, Γάνου και Χώρας, Μετρών και Αθύρων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Καλλιπόλεως και Μαδύτου. Αθήνησι, 1892.
- Σακκίδου, Ζωή. Σαράντης Αρχιγένης, ο εθνικός ευεργέτης και οσία Παρασκευή πολιούχος Επιβάτων. Εν Αθήναις, 1938.
- Λάμπρου, Σουλτάνα. Η Οσία Παρασκευή η Επιβατηνή. Θεσσαλονίκη, 2005.
- Κουμπαρούλης, Αθανάσιος. Οσία Παρασκευή η Νέα εξ Επιβατών: η προστάτιδα των Βαλκανίων. Θεσσαλονίκη, 2010.