Οικονομείο

Οικονομείο
Οικονομείο 41°1′49″N 28°27′13″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Μπουγιουκτσεκμετσέ
Πληθυσμός	9.117 (2023)
Τηλ. κωδ.	212
Ζώνη ώρας	UTC+03:00 (επίσημη ώρα)

Το Οικονομείο ή Κονομιό ή Κονομιού (Τουρκικά: Kumburgaz) ήταν ελληνικό χωριό της Ανατολικής Θράκης, κτισμένο στις ακτές της Προποντίδας. Συνόρευε με τους Επιβάτες, και τους Γιαλούς και την Δημοκράνεια, ενώ απείχε περίπου 35 χιλιόμετρα από την Κωνσταντινούπολη. Εκκλησιαστικά υπαγόταν στη Μητρόπολη Σηλυβρίας και διοικητικά στον Μεγάλο Τσεκμετζέ. Είχε έναν ναό που ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, και που πανηγύριζε την Τρίτη της Διακαινησίμου.

Ιστορία - Ονομασία

Παλαιότερη μαρτυρία της ονομασίας αναφέρεται στον Βίο της Οσίας Παρασκευής της Επιβατηνής γραμμένο από τον διάκονο Βασιλικό το 1150. Αργότερα, επί της πατριαρχίας του Θεοφίλου (1364-1376) μνημονεύεται ως κτήμα της Μεγάλης Εκκλησίας, δηλαδή της Αγίας Σοφίας, στην οποία παραχωρήθηκε από κάποιον αυτοκράτορα, άγνωστο ποιον, νωρίτερα. Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα διέθετε βυζαντινό πύργο, ο οποίος θεωρούνταν ότι ανήκε σε βυζαντινό «οικονόμο», εξ ου και το όνομα του χωριού. Ο πύργος κατεδαφίστηκε και το υλικό του χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του παρακείμενου τμήματος του κεντρικού δρόμου, που οδηγούσε προς την Κωνσταντινούπολη. Η παρουσία του πύργου στο παραθαλάσσιο Οικονομείο εξηγεί και την τουρκική του ονομασία ως «Kumburgaz», που σημαίνει «πύργος της άμμου».

Εκπαίδευση

Από το 1860 οι χωρικοί μισθοδοτούσαν έναν δάσκαλο, ο οποίος δίδασκε στα παιδιά ανάγνωση. Καθώς δεν υπήρχαν οι κατάλληλες υποδομές, ως σχολείο χρησιμοποιούνταν η εκκλησία του χωριού. Το 1868 ο ευεργέτης Σαράντης Αρχιγένης με καταγωγή από τους γειτονικούς Επιβάτες έκτισε νεοκλασσικό τετρατάξιο Δημοτικό Σχολείο στο οποίο φοιτούσαν περίπου 40 μαθητές. Λόγω όμως έλλειψης χρημάτων για την αγορά σχολικών βιβλίων τα μαθήματα διακόπτονταν συχνά. Το 1892 το σχολείο λειτουργούσε με 81 παιδιά και έναν δάσκαλο. Για το Δημοτικό Σχολείο μεριμνούσε τριμελής επιτροπή.

Κοινωνία

Οι κάτοικοι, αποκλειστικά ελληνόφωνοι, ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία, τη ναυτιλία και την αλιεία. Τα γεγονότα των αρχών του 20ού αιώνα οδήγησαν σε συρρίκνωση του πληθυσμού του χωριού, όπως δείχνει ο πιο κάτω πίνακας:

έτος	οικογένειες	πληθυσμός
1873-1874	70	400
1892	90
1910-1912	;	550
1920	;	443

20ός αιώνας

Στη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου το Οικονομείο καταλήφθηκε από τους Βουλγάρους από τους οποίους αναφέρεται ότι πολλές οικογένειες ατιμώθηκαν και δολοφονήθηκαν. Κατά την ανακατάληψη της Ανατολικής Θράκης από τους Τούρκους, συγκεκριμένα στις 25 Ιανουαρίου 1913, ομάδα Τούρκων ατάκτων αποβιβάστηκε από θαλάσσης στο Οικονομείο και, αφού συγκέντρωσε στο σχολείο όλους τους άρρενες κατοίκους άνω των δεκαπέντε ετών, στο σχολείο του χωριού, τους οδήγησε κατά ομάδες στην παραλία όπου τους έσφαζε. Ο αριθμός των θυμάτων ανήλθε στα 96 άτομα. Στη συνέχεια ο οικισμός πυρπολήθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς. Μετά τη σφαγή οι περισσότεροι κάτοικοι διασκορπίστηκαν στα γύρω χωριά, κυρίως στους Επιβάτες και τη Σηλυβρία. Η καταστροφή ήταν τέτοιου βαθμού, που το Οικονομείο δεν μπόρεσε να ανακάμψει στα επόμενα χρόνια.

Το γεγονός έμεινε στη μνήμη ως η Σφαγή του Οικονομειού και τιμάται ως σήμερα κάθε χρόνο με μνημόσυνο από τους απογόνους των Οικονομιατών, που ζουν στην Αγία Τριάδα Θεσσαλονίκης.

Στα τέλη του 1914 το χωριό, όπως συνέβη και σε πολλά άλλα της περιοχής της Σηλυβρίας, γνώρισε περαιτέρω μείωση του πληθυσμού του λόγω της νεοτουρκικής πολιτικής του εκτοπισμού των μη τουρκικών πληθυσμών.

Μετά τη Συνθήκη των Σεβρών το Οικονομείο βρέθηκε εντός της ελληνικής ζώνης της Ανατολικής Θράκης και υπήχθη στην υποδιοίκηση Σηλυβρίας του νομού Ραιδεστού. Με την ανταλλαγή πληθυσμών οι εναπομείναντες 250 Οικονομιάτες εγκαταστάθηκαν στη Λεύκη Ξάνθης, την Πτολεμαΐδα και την Αγία Τριάδα Θεσσαλονίκης. Η τελευταία θυμίζει εκπληκτικά την τοπογραφία του Οικονομείου.

Το σημερινό Kumburgaz έχει αναπτυχθεί τουριστικά και έχει μετατραπεί σε ένα δημοφιλές σύγχρονο τουριστικό θέρετρο για τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης. Από το παλιό Οικονομείο σώζεται μέχρι σήμερα η μαρμάρινη δεξαμενή («χαβούζα») και σκόρπια θραύσματα από μαρμάρινους κίονες του ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου. Στην εκατοστή επέτειο της Σφαγής, την Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 2013, τελέστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο τρισάγιο στην πλατεία του Οικονομείου με πρωτοβουλία του Συλλόγου Προσφύγων Ανατολικής Θράκης Αγίας Τριάδος.