Οδυσσέας (ταινία 1967)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οδυσσέας
Ulysses
ΣκηνοθεσίαJoseph Strick[1][2]
ΣενάριοFred Haines
Βασισμένο σεΟδυσσέας
ΠρωταγωνιστέςΜπάρμπαρα Τζέφορντ[2], Milo O'Shea[2], T. P. McKenna[2], Μόρις Ρόβες, Martin Dempsey, Φιονούλα Φλάναγκαν, Ντέιβιντ Κέλι, Brendan Cauldwell, Joe Lynch, Oothout Zabriskie Whitehead και Colin Bird
ΜουσικήStanley Myers
ΦωτογραφίαΒόλφγκανγκ Σούτσιτσκι
ΜοντάζReginald Mills
ΔιανομήBritish Lion Films και Netflix
Πρώτη προβολή1967
Διάρκεια132 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Ηνωμένο Βασίλειο
ΓλώσσαΑγγλικά

Το Οδυσσέας (Ulysses) είναι δραματικό κινηματογραφικό έργο σε σενάριο και σκηνοθεσία του Τζόζεφ Στρικ βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζαίημς Τζόυς. Επειδή το έργο του Τζόυς θεωρείται από τα δυσκολότερα και μη σκηνοθετήσιμα έργα, το σενάριο αναδομήθηκε προκειμένου να μπορέσει να κινηματογραφηθεί.[3]

Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στίβεν Δαίδαλος και ο φίλος του ο Μπακ Μάλιγκαν, ένα όμορφο πρωί της 16ης Ιουνίου δίνουν ραντεβού για να συναντηθούν στις δωδεκάμισι μετά τη δουλειά στο παμπ για μπύρες. Ο Δαίδαλος, δάσκαλος φιλόλογος, δίνει μάθημα ιστορίας στις 10 η ώρα στο σχολείο αρρένων του Γκάρετ Ντέζι. Μετά το μάθημα, ο Γκάρετ, ένα αδιάλλακτο και προκατειλημμένο μυαλό, συναντάει τον Στίβεν και τον συγχαίρει για την πολύ καλή δουλειά που κάνει. Ο Στίβεν για αντάλλαγμα, του υπόσχεται να μεσολαβήσει για να δημοσιεύσει ένα άρθρο περί της ασθενείας των βοδιών σε κάποια σημαντική εφημερίδα. Το υπόλοιπο πρωινό, ο Στίβεν κάνει βόλτα στην παραλία του Σάντιμάουτ ρεμβάζοντας και φιλοσοφώντας για τη νιότη και το πεπρωμένο, ενώ συνθέτει από μέσα του ένα ποίημα που το σημειώνει σε ένα απόκομμα από το χαρτί της διατριβής του Γκάρετ Ντέιζι που είχε ακόμα πάνω του.

Στις οχτώ το πρωί ο Λέοπολντ Μπλουμ παίρνει το πρόγευμά του και σερβίρει τη γυναίκα του (Μόλλυ) στο κρεβάτι, φέρνοντάς της και τα γράμματα από τον ταχυδρόμο. Μια από τις επιστολές της είναι από τη μάνατζέρ της, τον Μπέιζις Μπόυλαν. Ο Μπλουμ από καιρό μεν ψυλλιάζεται ότι η γυναίκα του τον απατάει με τον Μπόυλαν, αλλά δεν έχει αποδεικτικά στοιχεία. Στο γράμμα του ο Μπόυλαν γράφει ότι θα έρθει να επισκεφτεί τη Μόλλυ στις δύο μετά το μεσημέρι. Ο Μπλουμ διαβάζει μια επιστολή της κόρης του, Μίλυ, και βγαίνει από το σπίτι.

Ο Μπλουμ διατηρεί όμως και μια ταχυδρομική θυρίδα, στην οποία πάει στις δέκα η ώρα και βρίσκει μια ερωτική επιστολή από την ερωμένη του τη Μάρθα Κλίφορντ με την οποία αλληλογραφεί υπό το ψευδώνυμο Χένρυ Φλάουερ. Διαβάζει το ραβασάκι, επισκέπτεται για μια στιγμή την εκκλησία και αγοράζει αμέσως μετά μια λοσιόν για τη γυναίκα του. Στον δρόμο συναντάει τυχαία τη Μαντάμ Μπάνταμ Λάιον η οποία από παρεξήγηση νομίζει ότι της δίνει συμβουλές για τον ιππόδρομο.

Στις έντεκα το πρωί ο Μπλουμ πάει στην κηδεία του Πάντυ Ντίναμ. Ο Σίμον (πατέρας του Στίβεν Δαίδαλου), ο Μάρτιν Κάνιγκχαμ και ο Τζακ Πάουερ που παρευρίσκονται, του συμπεριφέρονται πολύ περιφρονητικά, και ο Μπλουμ λυπημένος αναπολεί τις κηδείες των αγαπημένων του πατέρα και αδελφού που έχουν πεθάνει.

Το μεσημέρι ο Μπλουμ κάνει μια επαγγελματική συνάντηση στα γραφεία της εφημερίδας Φρίμαν και διαπραγματεύεται τη διαφήμιση για την εμπορεία αλκοολούχων ποτών Κίιζ. Όλοι οι άλλοι συνάδερφοι αργοσχολούν, ακόμα και ο αρχισυντάκτης, ο Μάιλς Κρόφορντ ασχολείται με τα πολιτικά. Ο Μπλουμ φεύγει από το γραφείο για να πάει να κλείσει τη δουλειά, όταν ο Στίβεν Δαίδαλος εμφανίζεται με το δημοσίευμα του Γκάρετ Ντέιζι. Συζητούν και φεύγουν για το παμπ, τη στιγμή που ο Μπλουμ επιστρέφει. Ο Κρόφορντ βιαστικά αρνείται να δημοσιεύσει τη διαφήμιση του Μπλουμ και φεύγει για το παμπ.

Στις μία το μεσημέρι ο Μπλουμ συναντάει μια παλιά του ερωμένη, την Τζόσι Μπριν, και συζητούν για τη Μίνα Πιούριφόι που δουλεύει στο νοσοκομείο. Ο Μπλουμ πάει να φάει στο εστιατόριο του Μπάρτον, αναγουλιάζει όμως στη θέα των χοιρινών κρεάτων και αποφασίζει να πάει στον Ντέβιντ Μπιρν που έχει πιο αγνά προϊόντα. Στον δρόμο ο Μπλουμ πεθυμάει τη γυναίκα του τη Μόλυ.

Στις δύο το μεσημέρι ο Στίβεν κάνει πρόβα τη θεωρία του «περί Άμλετ» στην εθνική βιβλιοθήκη ενώπιον του συλλόγου της ποιητικής ένωσης και των βιβλιοθηκάριων Έγκλινον, Μπεστ και Λύστερ. Ο σύλλογος της ποιητικής ένωσης αδιαφορεί για τις απόψεις του Στίβεν και φεύγουν, όταν μπαίνει ο Μπακ και κοροϊδευτικά λέει στον Στίβεν ότι τάχα δεν τον είδε στο παμπ. Βγαίνοντας και οι δυο συναντάνε τον Μπλουμ που ακόμα προσπαθεί να κάνει διαφήμιση στον Κίιζ.

Στις τέσσερις το απόγευμα ο Σίμον Δαίδαλος, ο Μπεν Ντόλλαρντ, ο Λίνιαν και ο Μπέιζις Μπόιλαν συναντιούνται στο ξενοδοχείο Όρμοντ. Ο Μπλουμ παρατηρεί το αυτοκίνητο του Μπόυλαν στον δρόμο και τον ακολουθεί. Χασομεράει όμως στο ξενοδοχείο ακούγοντας τον Δαίδαλο και τον Ντόλλαντ να τραγουδάν, και δεν παίρνει υπόψιν του τον Μπόυλαντ που ανενόχλητος τον απατάει με τη γυναίκα του, τη Μόλλυ. Ο Μπλουμ μελαγχολεί, γράφει μια επιστολή στη Μάρθα, και πάει στο ταχυδρομείο για να τη στείλει.

Στις πέντε το απόγευμα ο Μπλουμ πάει στο μπαρ του Μπάρνι Κάιρμαν για να συναντήσει τον Μάρτιν Κάνιγκχαμ. Περιμένοντάς τον δέχεται την επίθεση ενός μεθυσμένου Ιρλανδού εθνικιστή που τον βρίζει επειδή είναι Εβραίος. Ο Μπλουμ αντιδρά με έναν φλογερό μονόλογο υπέρ της ειρήνης και της αγάπης και κατά της ξενοφοβίας.

Το ηλιοβασίλεμα βρίσκει τον Μπλουμ να κάνει βόλτα στην παραλία. Μια όμορφη νεαρή κοπέλα που κάθεται στην αμμουδιά τον βλέπει να την κοιτάει και, ανοίγοντας σιγά σιγά όλο και περισσότερο τα πόδια της, τον κάνει να ολοκληρώσει. Αφού ο Μπλουμ συνήλθε από το θέαμα αυτό, είδε την κοπέλα να απομακρύνεται και σοκαρίστηκε αφού αντιλήφτηκε ότι ήταν ανάπηρη.

Στις 10 το βράδυ ο Μπλουμ πήγε στο νοσοκομείο να συναντήσει τη Μίνα Πιούριφόι. Επίσης εκεί είναι και ο Στίβεν με μερικούς φίλους του, φοιτητές της ιατρικής, που μεθοκοπούν και λογομαχούν περί τοκετού. Ο Μπλουμ παρά τη θέλησή του, δέχεται να τους κάνει παρέα, μέχρι που εμφανίζεται ο Μπακ και παν όλοι στο παμπ του Μπιούρκ. Όταν ο Στίβεν πείθει τον φίλο του, Λίντς, να πάν σε ένα οίκο ανοχής, ο Μπλουμ τους ακολουθεί. Ο Στίβεν πιωμένος έχει παραισθήσεις και νομίζει ότι βλέπει το φάντασμα της μητρός του. Ο Μπλουμ τον σώζει από τα χτυπήματα ενός στρατιώτη. Τον παίρνει στο σπίτι για καφέ και για να τον συνεφέρει. Μετά τα μεσάνυχτα ο Στέφεν και ο Μπλουμ φτάνουν στο σπίτι, πίνουν γάλα και συζητούν. Ο Μπλουμ προσκαλέι τον Στίβεν να μείνει, αλλά αυτός αρνείται. Ο Στίβεν φεύγει, ενώ ο Μπλούμ αντιλαμβάνεται ότι κατά την απουσία του ο Μπόυλαν είχε επισκεφτεί τη γυναίκα του. Πάει για ύπνο και λέει στη γυναίκα του να του κάνει το πρωινό την άλλη μέρα. Η Μόλλυ μένει ξύπνια στο κρεβάτι αναπολώντας την παιδική της ηλικία στο Γιβραλτάρ, τις ερωτικές της σχέσεις με τον Μπόυλαν, τη σταδιοδρομία της ως τραγουδίστρια και τον Στίβεν Δαίδαλο. Τελικά έρχεται και ο Μπλουμ στο μυαλό της και τον αγαπά.

Ηθοποιοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχόλια για το έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μυθιστόρημα Οδυσσέας του Τζόυς περιγράφει μια συγκεκριμένη ημέρα, την 16η Ιουνίου του 1904, με πρωταγωνιστή τον Λέοπολντ Μπλουμ που ζει στο Δουβλίνο. Ο Μπλουμ είναι Εβραίος που ζει στην Ιρλανδία. Το μυθιστόρημα καλύπτει τα γεγονότα της ημέρας αυτής, από τις οκτώ το πρωί ως το βράδυ κοντά στα μεσάνυχτα, ακολουθώντας ως πρότυπο τα γεγονότα της Οδύσσειας. Το Δουβλίνο αντιστοιχεί στην Ιθάκη, ο Μπλουμ υποτίθεται ότι είναι ο Οδυσσέας, η γυναίκα του η Μόλλυ από το Γιβραλτάρ υποτίθεται ότι είναι η Πηνελόπη, και ο Στίβεν Δαίδαλος υποτίθεται ότι είναι ο Τηλέμαχος.

Η προβολή του έργου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών το 1967 συνοδεύτηκε από σφοδρές διαμαρτυρίες επειδή θεωρήθηκε βλασφημία. Στη Γερμανία απαγορεύτηκε ως το 1970. Στην Ιρλανδία ήταν υπό λογοκρισία μέχρι το 2000.[4] Στο Φεστιβάλ των Καννών οι υπότιτλοι ήταν εν μέρει λογοκριμένοι.[5]

Βραβεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η γερμανική Filmbewertungsstelle το καθόρισε ως «ιδιαίτερα πολύτιμο» (Besonders wertvoll).[6]
Academy Awards 1968
  • Προτάθηκε για βραβείο Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερο σενάριο, βασισμένο σε άλλο έργο
BAFTA Awards 1968
  • Προτάθηκε για τρία βραβεία BAFTA Film Award για τους ηθοποιούς Barbara Jefford, Wolfgang Suschitzky και Milo O´Shea
Φεστιβάλ Καννών 1967
Directors Guild of America 1968
  • Προτάθηκε για το βραβείο DGA Award στην κατηγορία Outstanding Directorial Achievement in Motion Pictures για τον Τζόζεφ Στρικ
Golden Globes 1968
  • Προτάθηκε για τη Χρυσή Σφαίρα στην κατηγορία Best English-Language Foreign Film (UK)

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. www.imdb.com/title/tt0062414/. Ανακτήθηκε στις 18  Απριλίου 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 www.bbfc.co.uk/releases/ulysses. Ανακτήθηκε στις 18  Απριλίου 2016.
  3. Time Αρχειοθετήθηκε 2012-09-18 at Archive.is, vom 31. März 1967.
  4. 3sat[νεκρός σύνδεσμος].
  5. Manthey, Dirk u. a. (Hrsg.): Das große Film-Lexikon: alle Top-Filme von A - Z, S. 2838.
  6. Lexikon des internationalen Films, S. 3280 f.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Manthey, Dirk u. a. (Hrsg.): Das große Film-Lexikon: alle Top-Filme von A – Z. Zweite Aufl., Überarb. u. erw. Neuausg., Verl.-Gr. Milchstraße, Hamburg 1995-, ISBN 3-89324-126-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]