Νικόλαος Φαρδύς

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νικόλαος Φαρδύς
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1853[1]
Σαμοθράκη
Θάνατος1901[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακαθηγητής
μουσικός
ιατρός
συγγραφέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΑργυρός Σταυρός του Σωτήρος
δεδομένα

Ο Νικόλαος Φαρδύς (1853 - 1901)[2] υπήρξε Έλληνας φιλόσοφος, δάσκαλος, ιατρός καθώς και δήμαρχος Σαμοθράκης.[3][4][5]

Βιογραφικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στη Σαμοθράκη το 1853 και η δράση του απλώθηκε από τη Σμύρνη, όπου σπούδασε στην περίφημη Ιερατική Σχολή έως τη Μασσαλία, όπου επέλεξε να βρεθεί στη συνέχεια για να σπουδάσει Ιατρική, και την Κορσική, όπου λειτούργησε επί διετία ελληνικό σχολείο. Κοσμοπολίτης είχε βιώσει την κοινωνική και πολιτισμική υστέρηση του τόπου που τον γέννησε, έναντι των άλλων τόπων που γνώριζε. Είχε όμως και πλήρη συναίσθηση των ικανοτήτων του και για το λόγο αυτό υπέγραφε πάντοτε ως Νικόλαος Β.Φαρδύς ο Σαμοθράξ, διατυμπανίζοντας έτσι την καταγωγή του και προσδίδοντας στον τόπο του αξία από τη δική του παρουσία.

Έμεινε στο νησί μέχρι το 1867, όπου και απέκτησε τις πρώτες γραμματικές γνώσεις από τον πατέρα του Βασίλειο. Στη συνέχεια, και σε ηλικία 12 ετών, εργάζεται κοντά σε έναν έμπορο, ενώ ασχολείται με την ψαλτική και τη μουσική με το Νικόλαο Πρωτοψάλτη Σμύρνη και συμπληρώνει τον κατώτερο κύκλο σπουδών του στο Αρρεναγωγείο. Από το 1870 ως το 1874 πιθανολογείται η θητεία του ως δασκάλου σε πόλη της Θράκης. Ήταν παντρεμένος με την Ασσανιώ Φραγκομιχάλη, με την οποία και απέκτησε οκτώ παιδιά την Απαρθενιά, τη Μυρσίνη, τον Αρίσταρχο, τον Δημοκλή, τον Βασίλη, την Κυβέλη, τη Λευκανία και τον Γεώργιο. Κατά τον Αχιλλέα Σαμοθράκη ο Φαρδύς πέθανε την 25 Ιουλίου 1900 «αιφνιδίως εν τη βιβλιοθήκη του εν πλήρει αυτού δράση και παραγωγικότι».[6]

Σπουδές και διατριβή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1874 μπαίνει στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, όπου φοιτά μαζί με τους Αργυρόπουλο, Σολομωνίδη, Αρώνη και άλλους γνωστούς μετέπειτα ανθρώπους των γραμμάτων. Παράλληλα με τις σπουδές του στη Σμύρνη συγκεντρώνει μελωδίες, κυρίως δημοτικά τραγούδια που ακούει, όπως αναφέρει ο ίδιος, στους δρόμους, τις ταβέρνες και άλλα μέρη και συμμετέχει σε διάφορους μουσικούς διαγωνισμούς. Κάποιες από αυτές δεν είχαν προσεχθεί από τους ειδικούς παρά μόνο για τους στίχους τους, όπως γράφει ο Μ. Φ. Δραγούμης. Στη σχολή διακρίνεται μεταξύ των συμμαθητών του και, όπως διασώζει ο Μιχάλης Αργυρόπουλος (Ρήγας Ραγιάς), κατέγραφε σημειώσεις από ό,τι μελετούσε και όταν ο δάσκαλος έλειπε, ο Φαρδύς τον αντικαθιστούσε αυθόρμητα.

Μετά τη Σμύρνη, το 1880, ο Φαρδύς αποφασίζει να σπουδάσει Ιατρική στη Μασσαλία. Συγχρόνως παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδιά ομογενών. Συνεργάζεται με έγκυρα περιοδικά, όπως η «Ανατολή» της Σμύρνης με θέματα που αφορούν την ιστορία, τη διάλεκτο και τα τραγούδια της Σαμοθράκης. Στο περιοδικό «Σιών» της Αθήνας δημοσιεύει άρθρα γύρω από εκκλησιαστικά θέματα. Πρεσβεύει ότι κάτι πρέπει ν’ αλλάξει στο εκκλησιαστικό κατεστημένο, αλλά ταυτόχρονα ανησυχεί για τους εξωγενείς κινδύνους της Ορθοδοξίας, όπως η μαγεία.

Το 1884 πραγματοποιείται η έκδοση της Διατριβής του «Περί άτονου και απνευμάτιστου γραφής». Στο κείμενο του αναλύει απόψεις του για την κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων, τα οποία θεωρεί διακοσμητικά και μόνο στοιχεία, που δυσκολεύουν τη σωστή γραφή κειμένων από το λαό. Σχολιάζει πως ο λαός, μετά την πνευματική στέρηση που υπέστη επί Τουρκοκρατίας, δυσκολεύεται στην εκμάθηση της γλώσσας και τα πνεύματα και οι τόνοι εντείνουν αυτή τη δυσκολία. Εξηγεί πως μόνο κάποιες λέξεις που ο λάθος τονισμός τους αλλάζει και τη σημασία τους χρειάζονται τόνο. Ακόμη επισημαίνει ότι τα πνεύματα και οι τόνοι δεν υπήρχαν ως εξαρτήματα της αρχαίας γλώσσας που διαβαζόταν τραγουδιστά και το νόημα της ύπαρξής τους τώρα έχει χαθεί και μόνο διακοσμητικό ρόλο επιτελούν. Πάραυτα η έκδοση αυτή θα προκαλέσει αντιδράσεις που θα στοιχίσουν τον Φαρδύ ψυχικά και πνευματικά αφού ως το τέλος της ζωής του, απαντά στους επικριτές του με πολλή σοβαρότητα και πάθος.

Επειδή όμως τινές νομίζουν ότι, αφαιρουμένου του σημείου του τονισμού, θα επέλθη δυσκολία εις την ανάγνωσιν, δια τούτο, προς εξομάλυνσιν παντός προσκόμματος, δύναται να γίνη χρήσις ενός μόνο σημείου, μιας οξείας λόγω χάριν, δια την τονιζόμενην συλλαβήν των δισυλλάβων και υπερδισυλλάβων λέξεων, αυτόχρημα καθώς ετονίσθη και η τελευταία αυτή παράγραφος. Ούτως δε, ουδείς πλέον ποτέ θα δύναται να αντιτάξη τι.

Μασσαλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Έλληνες ομογενείς της Μασσαλίας αποφασίζουν, το 1885, να του ζητήσουν να αναλάβει να διδάξει Ελληνική γλώσσα και παράδοση στους Έλληνες της Κορσικής μέχρι και το 1887, όπου από το 1677 έχει σχηματιστεί εκείνη μια ευημερούσα αποικία Ελλήνων της Πελοποννήσου, οι οποίοι έφτασαν ως εκεί για να γλιτώσουν από τις τουρκικές επιθέσεις προς το χωριό τους, το Οίτυλο, που είχαν πυκνώσει μετά την κατάληψη της Κρήτης. Στα διακόσια χρόνια που έχουν στο μεταξύ περάσει από την ημέρα εγκατάστασής τους, έχουν τελεστεί πολλοί μικτοί γάμοι, ενώ η Ουνία ωθεί προς τον εκλατινισμό τους. Ο Φαρδύς, βρίσκεται κυνηγημένος από τη Δυτική Εκκλησία και παρά τον πόλεμο που υφίσταται, με πάθος γνήσιου ερευνητή καταγράφει όλη την ιστορία του τόπου αλλά και τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την παραμονή του εκεί.

Στο διάστημα που έμεινε ο Φαρδύς εκεί, μελέτησε την εικόνα του κλήρου της ελληνικής αποικίας στην Κορσική και την Εκκλησιαστική Μουσική, καθώς και τα έθιμα και τις παροιμίες τους. Οι Έλληνες της Κορσικής τονώθηκαν γλωσσικά και πολιτισμικά από την παρουσία του Φαρδύ. Ωστόσο αντιμετώπισε δυσκολίες στο σχολείο καθώς δεν εύρισκε το εποπτικό υλικό που χρειαζόταν για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε παιδιά που είχαν αρχίσει να την χάνουν. Εξασφαλίζει την προμήθεια ικανού αριθμού Αλφαβηταρίων , την αγορά Γεωγραφικών χαρτών και την αγορά επίπλων

Σαμοθράκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1887 επιστρέφει στη Σαμοθράκη, όπου έχει κτισθεί το σπίτι του με χρήματα που έστελνε από το εξωτερικό και το οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα, στην πλατεία Ρηγοπούλου στη Χώρα. Αναλαμβάνει τα πρακτικά της Εκκλησίας ως Αρχιερατικός Επίτροπος και πρακτικογράφος. Συμμετέχει στα κοινά, άλλοτε ως Δήμαρχος και άλλοτε ως ζωτικό δυναμικό κύτταρο της Σαμοθράκης. Ψάλλει στην εκκλησία ως γνώστης της εκκλησιαστικής μουσικής.

Από το νησί του παρακολουθεί την πνευματική και φιλολογική κίνηση, ασκεί την Ιατρική, ασχολείται με τα κοινά, ψάλλει, ασχολείται με τη μουσικολογία και αρθρογραφεί πάνω σε λογοτεχνικό, ιστορικό, θρησκευτικό, αρχαιολογικό, γλωσσολογικό, λαογραφικό, νομισματικό, γεωλογικό και ιατρικό υλικό, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο μελετητής της μουσικής συλλογής του Φαρδύ Δραγούμης .

Ο Φαρδύς οδηγεί και ξεναγεί τους επίσημους επισκέπτες του νησιού. Θεωρεί τιμή του να συμμετέχει στις έρευνες του Γάλλου ερευνητή Σαμπουαζό που το καλοκαίρι του 1891 οργανωμένα περισυλλέγει ό,τι πολύτιμο μπορεί να βρει στον αρχαιολογικό χώρο της Παλαιάπολης:

...προς Β του πύργου της Παλαιαπόλεως εις 200 περίπου μέτρων απόστασιν από της βάσεως αυτού, παρετήρησα θέσιν τινά επίπεδον σχήματος κυκλικού... η θέσις του οικοδομήματος τούτου... είναι τω όντι μαγευτική. Ο οφθαλμός του ανθρώπου έχει εκείθεν παρούσαν όλην την από του Ακρωτηρίου μέχρι των θερμών Ακρόπολιν της Σαμοθράκης, ο δε κ. Champoiseau δεν ανήρεσε την γνώμην μου ταύτην.

Στα 1890 σημειώνει τις παρατηρήσεις του για τη γρίπη που ενέσκηψε στη Σαμοθράκη. Με τη μελέτη αντιμετωπίζει την υγεία των συγχωριανών του τη σωματική, αλλά το ίδιο κάνει και για την ψυχική τους υγεία, όπως φαίνεται απ’ τα πρακτικά της εκκλησίας, όπου αναγράφονται θέματα της ζωής των χωρικών που προστρέχουν προς λύση των προβλημάτων τους στην διαιτησία της εκκλησίας.

Συγγραφή και άλλες συμμετοχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 1890 και μετά γίνεται μέλος διαφόρων ελληνικών και ξένων επιστημονικών συλλόγων, συμμετέχει σε μουσικούς αγώνες και συγχρόνως ανακοινώνει σκέψεις του για την πορεία και τα καταστατικά των μουσικών αγώνων. Στις 10 Νοεμβρίου 1897 ανακοινώνεται ότι παραλήφθηκε η αγγελία του Ελληνικού Επιθετολογίου του, που όμως έκτοτε δεν εμφανίζεται και για το οποίο η κόρη του Φαρδύ, Μυρσίνη Φαρδύ, μητέρα του Βάκη Μαλαματίνα, διηγείται ότι δόθηκε από την Ασσανιώ Φαρδύ στον Ίωνα Δραγούμη προς έκδοση.

Η σχέση του με τους συλλόγους που προαναφέρθηκαν δεν περιορίζεται στην αποστολή υλικού για διαγωνισμούς, αλλά και στην αποστολή θεωρητικών άρθρων. Το 1893, χρονιά των σεισμών για το νησί της Σαμοθράκης, ο Φαρδύς συντάσσει σχετικό άρθρο και στη συνέχεια ολοκληρώνει τη θεωρία του για τα Ζγόραφα «ως κέντρον των σεισμών της Σαμοθράκης». Επίσης, το 1898 τυπώνεται το «Σχολικό Ανάγνωσμα» και ένα χρόνο μετά «Τα νομισματικά της Σαμοθράκης». Το "Επιθετολόγιο" και η "Ιστορία της Σαμοθράκης" μένουν ανέκδοτα λόγω οικονομικών δυσκολιών. Ωστόσο, κάποια λογοτεχνήματα όπως ο «Ανθρωποσώστης αίλουρος» εκδίδεται, ενώ άλλα όπως «Η νήσος των φαγάδων», «Το πρώτο μου φίλημα», «Η Ορφανή» και άλλα μαζί με ανέκδοτα, σατιρικά ποιήματα, λαογραφικό υλικό και παραμύθια, μένουν ανέκδοτα.

Οι τελευταίες του δημοσιεύσεις είναι εμπνευσμένες από την προσωπικότητα του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, για τον οποίο γράφει έναν ύμνο που θα βραβευθεί. Αρθρογραφούσε στα περιοδικά «Ανατολή» και «Σιών», της Αθήνας όπου έγραφε για το γλωσσικό ιδίωμα και τα τραγούδια της Σαμοθράκης.

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Περί του γλωσσικού ιδιώματος των Σαμοθρακών και της προφοράς αυτών, Ανατολή, έτος α΄τχ 3, Σμύρνη 1880, 147-8
  2. Περί των εν Σαμοθράκη μοιρολογίων, ό.π., τχ 6, 179-183
  3. Μαγική των αιθουσών, ήτοι τα θαύματα των ταχυδακτυλουργών, Ανατολή, έτος α΄τχ 3, Σμύρνη 1880, 86-7
  4. Επιστολιμαία μελέτη περί της νυν καταστάσεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον Αρχιμανδρίτη Δ.Λατάν, Σιών, ετος γ΄ , αριθ 126, Αθήναι, 1883
  5. Επιστολιμαία μελέτη περί μεταρρυθμίσεων εν τω ιεροτελεστικώ μέρει της Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας, Σιών, ετος δ΄ , αριθ 147, Αθήναι, 1884
  6. Επιστολιμαία μελέτη περί της εν τω Μεγάλω Ευχολογίω μαγική (ως ανωτέρω ετος γ΄ , αριθ 133
  7. Περί αναπτύξεως και μορφώσεως και καταλλήλου ανατροφής του κλήρου (ως ανωτέρω ετος δ΄ , αριθ 159
  8. Διατριβή περί ατόνου και απνευματίστου γραφής της Ελληνικής γλώσσας, Μασσαλία, Barlatier-Feissat, 1884
  9. Ύλη και σκαρίφημα της εν Κορσικής Ελληνικής Αποικίας μετά συλλογής Καρυατικών Τραγουδιών και συλλογής Καρυατικών λέξεων, Αθήναι, 1888
  10. Περί του κλήρου της εν Κορσικής Ελληνικής Αποικίας, Αθήναι: Παρνασσός, 1886, τ.10, 192-7
  11. Η εν Κορσική Ελληνική Αποικία, Εστία, τ.25, Αθήνα, Ιαν 1888
  12. Ανθρωποσώστης αίλουρος, Αμάλθεια, Σμυρνη, 1891
  13. Τα επί της νοτίου Θρακικής παραλίας Σαμοθραήκια τείχη, Έβρος Ε΄, αρ.66-7, Ανδριανούπολις 1896
  14. α)Θρησκεία και Εθνισμός των υπό τους Τούρκους Ελλήνων, Τεργέστη: Νέα Ημέρα, 1893,

Β) Εκ χειλέων των αγγέλων, Ύμνος εις τον εν αγίοις Ιωάννη τον Δαμασκηνόν. Παράρτημα Εκκλησιαστικής Αλήθειας, τχ 3, Κωνσταντινούπολη, 1990, 177-80

  1. Αρχαιολογικαί έρευναι εν Σαμοθράκη, Αμάλθεια, Σμύρνη, 1891
  2. Σχολικό Ανάγνωσμα, Το απολυτήριο του Γυμνασίου Μάθημα, ήτοι οδηγός των νέων εισερχόμενων, εις την κοινωνία, Σμύρνη, 1898
  3. Κλήσεις και αποπομπαί ζώων (ανέκδοτο χειρόγραφο)
  4. Προλήψεις και δεισιδαιμονία
  5. Διάφορα παιδικά τραγουδάκια
  6. Το μάτι και το τρίχωμα: Δυο λαϊκές παραδόσεις (293-4)
  7. Νομισματικά Σαμοθράκης, Διεθνής Εφημερίς της Νομισματολογικής Αρχαιολογίας του Ι.Ν Σβορώνου, τ. Α΄.Αθήνα, 1898, 253-62
  8. Τα Ζγόραφα ως κέντρον των σεισμών της Σαμοθράκης και λείψανον τεσσάρων νήσων του Θρακικού πελάγους προ αμνημονεύτων χρόνων καταποντισθεισών, Θρακική Επετηρίς, Α΄ Αθήνα, 1897, 48-54
  9. Σημείωση στα γαλλικά για τη γρίπη που ενέσκηψε στη Σαμοθράκη το 1890(ανέκδοτο χειρόγραφο) σ231-2
  10. Περί ατόνου και απνευματίστου γραφής της νεωτέρας Ελληνικής γλώσσης, Μαρτυρία και αποδείξεις, Αθήνα, 1889
  11. Περί δημωδών μελωδιών, Κωνσταντινούπολις: ΕΦΣΚ: ΚΣΤ, 1896, σ.103 [7]

Βραβεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για το εθνικό του έργο η κυβέρνηση του απένειμε τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος. Βραβεύτηκε στο Ζωγράφειο Διαγωνισμό για τις συλλογές του με λαογραφικό υλικό και μουσικά παραδείγματα από διάφορα μέρη της Ελλάδος.

Άλλες πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 data.nlg.gr/resource/authority/record44926.
  2. ↑ «Νικόλαος Φαρδύς - Δήμος Σαμοθράκης». [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ «Εθνολογικό Μουσείο Θράκης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2014. 
  4. ↑ Ο πρώτος εισηγητής του μονοτονικού συστήματος[νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ (epim.), Stratos N. Dordanas, Theophanēs Malkidēs (2008). Samothrakē : historia, archaiologia, politismos : praktika epistēmonikou synedriou, Samothrakē, 1 & 2 Septemvriou 2006 (PDF) (1ē. ekd. έκδοση). Thessalonikē: Epikentro. σελ. 366. ISBN 978-960-458-168-9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2014. 
  6. ↑ «Συλλογές παλαιών βιβλίων στη Σαμοθράκη - Τα κατάλοιπα της βιβλιοθήκης του Νικολάου Β. Φαρδύ - από τον Γιώργο Κουτζακιώτη - Περί Θράκης - Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης». 
  7. ↑ Kyrkoudēs, Theodōros (2005). Iatroi kai iatrikē stē Thrakē. Alexandroupolē: Anglohellenic- Ekdoseis Peltē. σελ. 112. ISBN 960-630-369-1. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νικόλαος_Φαρδύς&oldid=8515107"