Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 25/01/2020.
Αυτό το λήμμα αφορά τον οικισμό της Νέας Ποτίδαιας. Για την αρχαία Ποτίδαια, δείτε: Ποτίδαια.
Η Νέα Ποτίδαια ή Νέα Ποτείδαια (ή απλά Ποτίδαια) είναι παραθαλάσσιος μεγάλος οικισμός και κοινότητα στο Δήμο Νέας Προποντίδας του νομού Χαλκιδικής. Ο πληθυσμός της είναι 1.559 κάτοικοι, με βάση την πληθυσμιακή απογραφή του 2011. Βρίσκεται στα 6 χιλιόμετρα νότια από τα Νέα Μουδανιά, στο στενότερο σημείο της χερσονήσου Κασσάνδρας. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τις τουριστικές επιχειρήσεις και την αλιεία. Τον οικισμό ίδρυσαν Μικρασιάτες και Ανατολικοθρακιώτες πρόσφυγες μετά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, στη θέση του παλιού καταστραφέντος οικισμού. Οι πρόσφυγες προέρχονταν από τον Πλάτανο της Ανατολικής Θράκης και από την Καλόλιμνο της Μικράς Ασίας.
Ωστόσο, η περιοχή ήταν αποικία των Κορινθίων από τον 7ο αιώνα π. Χ. Πήρε μέρος στη μάχη των Πλαταιών και αναφέρεται το όνομά της στο ορειχάλκινο μνημείο του Τρικάρηνου Όφι που αφιερώθηκε στις ελληνικές πόλεις κράτη που συμμετείχαν στη μάχη[1]. Σύντομα εξελίχθηκε σε σημαντική πόλη στη Χαλκιδική και μάλιστα η αποστασία της από την Αθηναϊκή Συμμαχία αποτέλεσε μια από τις αφορμές του Πελοποννησιακού Πολέμου. Στις μάχες που ἀκολούθησαν έλαβε μέρος και ο γνωστός αθηναίος φιλόσοφος Σωκράτης. Το 357 π.Χ. καταλήφθηκε από τον Φίλιππο Β΄ και καταστράφηκε, ενώ οι κάτοικοί της εξανδραποδίστηκαν. Μετά την ανοικοδόμησή της από τον Κάσσανδρο, ονομάσθηκε Κασσάνδρεια, η οποία άκμασε στα ρωμαϊκά χρόνια, οπότε και εγκαταστάθηκαν Ρωμαίοι άποικοι. [2]
Τον 1ο αιώνα π.Χ. υπήρχε ήδη η αρχική διώρυγα, η οποία βρισκόταν περί τα 500 μέτρα βορειότερα, έξω από το βόρειο τείχος του Κασσάνδρου. Το 540 μ.Χ. η Κασσάνδρεια καταστράφηκε από επιδρομή των Ούννων και επανιδρύθηκε από τον Ιουστινιανό, καταλαμβάνοντας ένα μικρό μέρος από την πόλη του Κασσάνδρου. Τότε κτίσθηκε και το «διατείχισμα» του οποίου σώζονται τα ερείπια, και διανοίχθηκε η διώρυγα, στην σημερινή, περίπου, θέση. Το διατείχισμα και η διώρυγα επισκευάσθηκαν από τον «Δεσπότη» (=βασιλιά) της Θεσσαλονίκης Ιωάννη 7ο Παλαιολόγο, το 1407, και βελτιώθηκαν από τους Βενετούς (1424-1430). Το 1430 η Χαλκιδική υποτάχθηκε στους Τούρκους. Στο διατείχισμα αυτό οχυρώθηκαν οι επαναστατημένοι Έλληνες το 1821 και αφού το επισκεύασαν αγωνίζονται σκληρά ως τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, για να ακολουθήσει αυτό που έμεινε στην μνήμη της Χαλκιδικής με την λέξη, "Ο Χαλασμός". [εκκρεμεί παραπομπή]. Ο οικισμός καταστράφηκε το 1821 από τους Τούρκους, έπειτα από το ολοκαύτωμα της Κασσάνδρας.
Το σημερινό χωριό χτίστηκε το 1923 από Μικρασιάτες και Θρακιώτες πρόσφυγες το 1923, στη θέση του παλιού καταστραφέντος οικισμού.
Οι πρόσφυγες προέρχονταν από τον Πλάτανο της Ανατολικής Θράκης και από την Καλόλιμνο της Μικράς Ασίας.
Οι Θρακιώτες πρόσφυγες από τον Πλάτανο της Ανατολικής Θράκης μετέφεραν και την εικόνα του Αγίου Γεωργίου στη νέα τους πατρίδα.
Το κυριότερο αξιοθέατο της Νέας Ποτίδαιας είναι η διώρυγα της Κασσάνδρας, που ενώνει τους δύο κόλπους, τον Θερμαϊκό και τον Τορωναίο, διευκολύνοντας έτσι τη ναυσιπλοΐα. Στο χωριό υπάρχει νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο, ενώ κύριοι ναοί είναι αυτοί του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος είναι και πολιούχος, όπως επίσης και της Παναγίας Φανερωμένης, το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και, σε μικρή απόσταση από το χωριό, ο ναός των Ταξιαρχών (μετόχι της Ιεράς Μονής Δοχειαρείου του Αγίου Όρους). Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού "Ερμής", αγωνίζεται στην Α' τοπική κατηγορία της ΕΠΣ Χαλκιδικής.
Το κανάλι της Ποτιδαιας ανοίχτηκε από το Ξέρξη για να διευκολύνει την δίοδο του προς την ηπειρωτική Ελλάδα.
↑[1]Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δημ. Κ. Σαμσάρης, Η ρωμαϊκή αποικία της Κασσάνδρειας (Colonia Iulia Augusta Cassandrensis), Δωδώνη 16(1987), τεύχ. 1, σ. 353-437
Άποψη της Πλατείας Ανατολικής Θράκης με τον ναό του Αγίου Γεωργίου
Το λιμανάκι στη δυτική ακτή της Ποτίδαιας
Ο ακρινός πύργος του διατειχίσματος στον Θερμαϊκό
Όψη της διώρυγας της Κασσάνδρας.
Η πύλη του διατειχίσματος
.svg)