Μπεγουλάκι Πάτρας
Το Μπεγουλάκι είναι συνοικία της Πάτρας. Παλιό χωριό που μετά την επανάσταση του 1821 λόγω της γειτνίασης με την Πάτρα ενσωματώθηκε σε αυτή. Σήμερα η επίσημη ονομασία είναι Μύλοι[1], αλλά έχει επικρατήσει το τοπωνύμιο Μπεγουλάκι[2] -όνομα όπου προέρχεται από τον Μπέη Ουλάκ Τούρκο, γαιοκτήμονα που του ανήκε η περιοχή την περίοδο της Τουρκοκρατίας[2]. Το 1960 με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Πατρέων είχε αποφασιστεί η μετανομασία σε Μύλοι μετά από πρόταση του ιστορικού Τριανταφύλλου[3].
Παλαιότερα εκτάσεις στην περιοχή κατείχαν η οικογένεια Ρούφου και η Οικογένεια Λάλιου ενώ στην περιοχή υπάρχουν οι εγκαταστάσεις των Τ.Ε.Ι. Επίσης διατηρείται ακόμα η έπαυλις της οικογένειας Κόλλα.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μύλοι λέγονταν η περιοχή πριν την Τουρκοκρατία, μάλιστα ο βυζαντινός χρονογράφος Γ. Φραντζής αναφέρεται στην περιοχή ονομάζοντάς την Μύλους. Ο ιστορικός Τριανταφύλλου αναφέρει ότι Μύλλοι λέγονταν περιοχή πλησίον του Μπεγουλακίου[4]. Μέχρι και λίγο μετά την επανάσταση στην περιοχή υπήρχαν πολλοί μύλοι εξ ου και η ονομασία.
Αναφέρεται σαν χωριό σε Ενετική απογραφή του 1697, και του 1700 με 18 οικογένειες και 75 κατοίκους. Ο Πουκεβίλ το αναφέρει με το όνομα Μπέζουλι και το 1826 με το όνομα Πίγκουλα και 7 οικογένειες. Το 1851 είχε πέντε οικογένειες[4].
Το 1770 περίπου ο Βοεβόδας και Βεζύρης της Πάτρας Μουσταφάμπεης διόρισε τον Μπέη Ουλάκ ή Ουλάκμπαση στον Παλαιόπυργο, φρούριο τότε στον κάμπο της Πάτρας, με φρουρά να φυλάει την περιοχή[5], ίσως αυτό έγινε μετά τα Ορλωφικά. Ο Ουλάκ Μπέης εγκαταστάθηκε στο κοντινό Μπεγουλάκι το οποίο του δόθηκε τσιφλίκι, η οικία υπήρχε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα όπου κατοικούνταν από οικογένεια Ελλήνων. Από αυτόν τον Ουλακ Μπέη έμεινε και η σημερινή ονομασία, Μπεγουλάκι = Μπεγ - ουλακ - ι (Μπέης Ουλακ)[5].
Την εποχή της εγκατάστασης του Μπέη Ουλάκμπαση στο Μπεγουλάκι ζούσαν γύρω στις 10 οικογένειες που ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και την γεωργία[5]. Ο Μπέης όταν εγκαταστάθηκε εκεί άφησε τους κατοίκους να καλλιεργούν τα χωράφια αλλά τους έβαλε να πληρώνουν φόρους και τους επέτρεψε να ασκούν ελεύθερα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Προεστός τότε αναφέρεται ο Σωτηράκης Αναγνωστόπουλος ο οποίος ζήτησε από τον Μπέη να χτίσουν ναό κάτι το οποίο ο Μπέης δέχτηκε[5]. Ο Ναός εγκαινιάστηκε το 1810 με την παρουσία των μοναχών της Μονής Ομπλού, επειδή ο Μητροπολίτης Πάτρας Γερμανός του είχαν απαγορεύσει οι Οθωμανοί να βγαίνει από την πόλη, με την άδεια του Μπέη κτύπησε και η καμπάνα[6].
Στις 23 Αυγούστου 1817 έγινε μεγάλος καταστροφικός σεισμός όπου καταστράφηκαν πολλές οικίες της Πάτρας, ζημιές και κατάρρευση οικιών είχαμε και στο Μπεγουλάκι[7]. Λόγω της "πολιτικής" αναταραχής που επικρατούσε οι Οθωμανοί ήταν πολύ επιφυλακτικοί με τους χριστιανούς, έτσι ο Μπέης Ουλάκ δεν έδωσε άδεια να επισκευαστή ο ναός παρότι είχε σχεδόν καταστραφή ολοσχερώς[8]. Μάλιστα ο ναός (της Μεταμορφώσεως) το 1902 αντιμετώπισε πρόβλημα όταν διεκδίκησε την έκταση που βρισκόταν η οικογένεια αλευροβιομηχάνων Λιάλιου αλλά έχοντας ακόμα το "χοτζέτι" του Μπέη Ουλάγκ κατοχυρώθηκε η έκταση επίσημα στην εκκλησία[9].
Το 1821 ο Μπέης Ουλάκ προσπάθησε με δόλο να συλλάβει τους προεστούς του χωριού και των γειτονικών χωριών καλώντας στο κονάκι του με σκοπό μετά να τους φυλακίσει στο Κάστρο της Πάτρας[10], οι Προεστοί κατάλαβαν τις προθέσεις του και διέφυγαν στον Ομπλό. Στις 23 Μαρτίου του 1821 οι έλληνες μετά από μάχες καταλαμβάνουν τον Παλαιόπυργο και τα ασβεστοκάμινα της περιοχής γύρω από το Μπεγουλάκι[11]. Τότε ο Βοεβόας της Πάτρας διορίζει τον Μπέη Ουλάκ Καϊμακάμη αλλά ο Μπέης αρνήθηκε την θέση λόγω του φόβου του προς τον Θ. Κολοκοτρώνη που είχε φτάσει στην περιοχή με στρατό να πολιορκήσει την Πάτρα[12].
Το Μπεγουλάκι απελευθερώθηκε το 1828 με την άφιξη της στρατιάς του Μαιζών που απελευθέρωσε το κάστρο της Πάτρας. Αναφέρεται ότι τότε ξεσηκώθηκαν και έφτασαν στο κονάκι του Μπέη Σαραβαλαίοι έφιπποι και προσπάθησαν να μπουν σε αυτό και να συλλάβουν τον Μπέη. Το πλήθος ζητούσε αντεκδίκηση αλλά οι Οθωμανοί και ο Μπέης Ουλάκ σώθηκαν χάρη στους προύχοντες του χωριού που εμπόδισαν τους έφιππους να τους πειράξουν[13]. Οι προύχοντες έπειτα ζήτησαν από τον Κολοκοτρώνη να αποφασίσει για αυτούς, ο Κολοκοτρώνης απάντησε ότι ο Μπέης έπρεπε να παραδώση την εξουσία και την Οθωμανική περιουσία στον ηγούμενο της Μονής Ομπλού, όπως και έγινε[14].
Το 1848 σε δημοσίευμα αναφέρεται ότι η περιοχή ήταν ακόμα πρώην οθωμανικές εθνικές γαίες με σταφιδάμπελους[4].
Το Μπεγουλάκι έχει πεσόντες σε όλους τους αγώνες του ελληνικού έθνους, βαλκανικούς πολέμους, τον πόλεμο του 40, το εμφύλιο ακόμα στον πόλεμο της Κορέας. Το 1940 και μετά τον βομβαρδισμό της πόλης την 28η Οκτωβρίου 1940, στο Μπεγουλάκι κατέφυγαν πολλοί κάτοικοι της Πάτρας[15]. Ένας από τους νεκρούς του βομβαρδισμού ήταν ο Δ. Λαλιώτης από το Μπεγουλάκι, επίσης κτυπήθηκε και το λεωφορείο της αστικής γραμμής Πάτρα-Μπεγουλάκι-Σαραβάλι όπου τραυματίστηκαν, σοβαρά ο ιερέας του χωριού, πολλοί συμπολίτες από το χωριό[16].
Το 1943 η γερμανική κατοχική διοίκηση ξεκίνησε διώξεις εναντίον των εβραίων της πόλης. Πολλοί από αυτούς κατέφυγαν στο Μπεγουλάκι όπου κρυφτήκαν από τους κατοίκους στα σπίτι τους για να διαφύγουν στην συνέχεια στο βουνό[17]. Πιάστηκε μόνο ο Σαύλος Αστεριάμ που προσπάθησε να μεταβεί από το Μπεγουλάκι όπου κρυβόταν στο σπίτι του στην Πάτρα κρυφά αλλά πιάστηκε και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς[18].
Πολιτική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την επανάσταση του 1821 το Μπεγουλάκι αναφέρεται σαν οικισμός που προσαρτήθηκε στον Δήμο Πατρέων με το Β.Δ. της 27/11/1840 (09/12/1840) Περί συγχωνεύσεων δήμων[1][19].
Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μπεγουλάκι απέκτησε σχολείο το 1848, γραμματοσχολείον όπως λεγόταν, το οποίο εγκαταστάθηκε στην οικία Αρχοντή με 11 μαθητές την πρώτη χρονιά. Τα πρώτα μαθήματα του σχολείου ήταν ανάγνωση, αριθμητική, ανάγνωση του ευαγγελίου και ερμηνεία του, γεωγραφία και ιστορία[20]. Μετά την πλημμύρα του 1886 που κινδύνεψαν να πνιγούν οι μαθητές σε ώρα μαθήματος το σχολείο μεταφέρθηκε σε άλλο ασφαλέστερο κτίριο[21]. Σήμερα στο Μπεγουλάκι βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Τ.Ε.Ι. Πατρών.
Ύδρευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μπεγουλάκι υδρεύονταν με πόσιμο νερό όπως αναφέρεται από το ποτάμι δίπλα στο χωριό εκτός από λίγους κατοίκους που κουβάλαγαν νερό από τους μύλους του Λιάλιο[22]. Το 1819 όλη η Επαρχία Πατρών αντιμετώπισε λοιμώδη πυρετό με πολλούς θανάτους, τότε ο Μπεης Ουλάκ αποφάσισε να ανοίξει πηγάδι θεωρώντας υπεύθυνο για τον πυρετό το νερό του ποταμού[22]. Έτσι με εθελοντική εργασία όλων των κατοίκων άνοιξαν πηγάδι, βρήκαν μάλιστα νερό στα 40 μέτρα βάθος[22]. Το πηγάδι διατηρήθηκε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα δίνοντας νερό σε όλο το χωριό αλλά και εκεί γίνονταν ο αγιασμός των υδάτων[23]. Μάλιστα αναφέρεται ότι ο πρώτος που ξεκίνησε το σκάψιμο ήταν ο αράπης του Μπέη που το πήγε στα 15 μέτρα βάθος με την μία[24]. Το 1869 κατασκευάστηκε και άλλο πηγάδι, το γεγονός δημοσιεύτηκε στον τύπο[4].
Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο Μπεγουλάκι έχει έδρα ο Α.Ο. Πήγασος Μπεγουλακίου με τμήματα ποδοσφαίρου καλαθοσφαίρισης και πετοσφαίρισης. Ο σύλλογος διατηρεί και γήπεδο ποδοσφαίρου στην συνοικία. Το τμήμα ποδοσφαίρου έχει αγωνιστεί στην Δ΄εθνική κατηγορία το 1995[25]. Ο Πήγασος Μπεγουλακίου ιδρύθηκε το 1981 με αριθμό μητρώου Ε.Π.Ο. 3316, ανήκει στην δύναμη της Ε.Π.Σ. Αχαΐας και έχει χρώματα το βυσσινί-άσπρο και έμβλημα τον φτερωτό πήγασο. Τα πρώτα χρόνια είχε ιδιόκτητο γήπεδο στην ομώνυμη συνοικία, κάποια χρόνια έπαιζε σε διάφορα γήπεδα και σήμερα η διοίκηση της ομάδος έχει ξεκινήσει εργασίες κατασκευής γηπέδου σε χώρο που έχει παραχωρηθεί από το δημόσιο. Όταν ιδρύθηκε, ανέβηκε δύο κατηγορίες σε δύο χρόνια και βρέθηκε στην Α' Αχαΐας όπου έμεινε 7 χρόνια, στη συνέχεια 4 χρόνια στην Β' και μετά πάλι Α' Αχαΐας και Δ' Εθνική το 1995. Το 2005 αγωνίζεται στη Β' κατηγορία Αχαΐας.
Τίτλοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πρωτάθλημα Αχαΐας: 1994
- Πρωταθλητής Β κατηγορίας Ε.Π.Σ. Αχαΐας: 1984
Το Μπεγουλάκι και ο ποταμός Γλαύκος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μπεγουλάκι γειτνιάζει με τον ποταμό Γλαύκο, ο οποίος πλημμύριζε συχνά δημιουργώντας πολλές καταστροφές αλλά και θανάτους, όλα αυτά μέχρι την δεκαετία του 1970 όπου διευθετήθηκε η κοίτη του με τσιμεντένια τοιχώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην πλημμύρα του 1886 πλημμύρισε το σχολείο την ώρα του μαθήματος κινδυνεύοντας να παρασυρθούν τα παιδιά στα ορμητικά νερά του[20]. Την ίδια χρονιά (1886) αναφέρεται ότι η καταστροφή ήταν τόση μεγάλη που κατήντησε το Μπεγουλάκι ακατοίκητο οι κάτοικοι ζήτησαν από τον δήμο να τους δώσει εκτάσεις σε άλλη περιοχή της πόλης να εγκατασταθούν εκεί[4]. Ανάλογες καταστροφές έγιναν και στις πλημμύρες του 1912 και 1915, μάλιστα αναφέρεται ότι πριν αλλά και μετά τον 17ο αιώνα που αναφέρεται χωριό εκεί ήταν βάλτοι που σχηματίζονταν από τα νερά του Γλαύκου[4].
Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη συνοικία εκδίδεται η «Φωνή του Μπεγουλακίου», τριμηνιαία περιοδική έκδοση με τοπικά και δημοτικά θέματα από τον πολιτιστικό σύλλογο της περιοχής.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Μύλων (Μπεγουλακίου) Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 05/12/2017.
- ↑ 2,0 2,1 Ιστορίες της πόλης, σελ. 355.
- ↑ Ιστορίες της πόλης, σελ. 354.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Μπεγουλάκι.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Δημακόπουλος 2010, σελ. 7.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 20.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 36.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 37.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 86.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 53.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 54.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 55.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 57.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 58.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 200.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 201.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 210.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 211.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Πατρέων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.
- ↑ 20,0 20,1 Δημακόπουλος 2010, σελ. 103.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 105.
- ↑ 22,0 22,1 22,2 Δημακόπουλος 2010, σελ. 133.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 167.
- ↑ Δημακόπουλος 2010, σελ. 134.
- ↑ Οικονομόπουλος (εκδ.), 1994.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Χρήστος Α. Δημακόπουλος, Η πρώτη μας εκκλησία. Τα διακόσια χρόνια του ιερού ναού της Μεταμόρφωσης Σωτήρος Μπεγουλακίου 1810-2010, Πάτρα 2010.
- Στέφανος Θωμόπουλος, Ιστορία της πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821, Τόμος Α΄, Εκ της βασιλικής τυπογραφίας Νικολάου Γ. Ιγγλέση, Εν Αθήναις 1888.
- Δ. Καρατζά, Χ. Χαραλάμπους, Δ. Γκότση, Γ. Λύρα, Πάτρα, ονομάτων επίσκεψις, Έκδοση των εφημερίδων «Εθνικός Κήρυξ των Πατρών» και «Ημερήσιος Κήρυξ των Πατρών», Πάτρα 1995.
- Βασίλης Οικονομόπουλος (εκδ.), Πατρινό Αθλητικό Πανόραμα, Εκδόσεις "ΠΑΝΟΡΑΜΑ", Πάτρα 1994.
- Εφημερίδα Πελοπόννησος, Ιστορίες της πόλης, Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2004. ISBN 960-88372-0-0.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Μπεγουλάκι.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Μύλων (Μπεγουλακίου) Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 05/12/2017.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Πατρέων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.
- Το Μπεγουλάκι στο διαδίκτυο. begoulaki.gr