Μελίτων Σάρδεων
| Μελίτων Σάρδεων | |
|---|---|
,_RP-P-1896-A-19368-1267.jpg) | |
| Απολογητής και Επίσκοπος Σάρδεων | |
| Γέννηση | Άγνωστο |
| Κοίμηση | π. 185[1] |
| Εορτασμός | 1 Απριλίου |
| δεδομένα () | |
Ο Μελίτων Σάρδεων (θάνατος π. 185[1]) ήταν χριστιανός επίσκοπος Σάρδεων και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της πρωτοχριστιανικής περιόδου. Ο Ιερώνυμος, μιλώντας για το Βιβλικό κανόνα που εφάρμοσε ο Μελίτων, επισήμανε ότι ο Τερτυλλιανός ανέφερε ότι ο Μελίτων ήταν αγαπητός ως προφήτης από πολλούς πιστούς.
Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για τον βίο και τη δράση του Μελίτωνα Σάρδεων δεν έχουμε πολλές πληροφορίες. Ήταν επικεφαλής της Εκκλησίας των Σάρδεων, πρωτεύουσας της Λυδίας, σύγχρονος των αυτοκρατόρων Αντωνίνου και Μάρκου Αυρηλίου. Μετείχε ενεργώς στις συζητήσεις σχετικά με το ζήτημα του εορτασμού του Πάσχα. Συνέβαλε στην ανασκευή του γνωστικισμού, του μοντανισμού και του μαρκιωνιτισμού. Οι Εκκλησιαστικοί συγγραφείς υπογράμμισαν τη σημασία της προσωπικότητάς του: ο Ευσέβιος Καισαρείας, ο Ιερώνυμος, ο Πολυκράτης Εφέσου. Ο Μελίτωνας είναι ο πρώτος γνωστός επίσημος προσκυνητής των Αγίων Τόπων.[2]
Συγγραφικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ευσέβιου, ο Μελίτων υπήρξε πολυγραφότατος, ίσως μάλιστα ο παραγωγικότερος χριστιανός συγγραφέας του 2ου αιώνα. Σώθηκε μόνο ένα ολόκληρο, η Περί Πάσχα ομιλία, το πιο σημαντικό του έργο. Βρέθηκε σε πάπυρο του 4ου αι. και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1940. Είναι μια ομιλία για το Πάθος του Ιησού. Τα γνωρίσματα της γραφής του είναι η ρυθμικότητά του, το πλήθος λογοτεχνικών σχημάτων: αντιθέσεις, παρηχήσεις, ισόκωλα, πάρισα, ομοιτέλευτρα, παράλληλα κλπ., «[...] δημιουργεί την εντύπωση ρυθμικού πεζού λόγου ή ατελούς ποιήματος.[...] γι' αυτό θεωρήθηκε μακρινός πρόδρομος του κοντακίου.»[3]
Η θεολογία του Μελίτωνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα από τα βασικά θέματά του είναι η ιστορία της σωτηρίας η οποία ερμηνεύεται ως ενιαίο γεγονός. Προσπαθεί να εντοπίσει στην ισραηλιτική ιστορία τη δράση του Ιησού: η Παλαιά Διαθήκη είναι η προτύπωση των όσων διηγείται η Καινή Διαθήκη. «Έτσι ο Μελίτων γίνεται στην αρχαία Εκκλησία ο επιφανέστερος εκπρόσωπος της εξηγητικής μεθόδου της τυπολογίας».<[4] Σημαντική είναι η συμβολή του στην διατύπωση της τριαδολογικής και χριστολογικής θεολογίας: πρόδρομος της μεταγενέστερης χριστολογίας γίνεται με τον τονισμό τη διάκριση των δύο φύσεων του Χριστού, της θείας και της ανθρώπινης (φύσει θεός ων και και άνθρωπος),[4] Υποψία πατροπασχιτισμού, μοναρχιανισμού και σαβελλιανισμού υπάρχει σε διάφορες φράσεις του, (Κύριος ενδυσάμενος τον άνθρωπον, ο Χριστός φορεί τον Πατέρα και από του πατρός φορείται). Όμως δεν είναι συνειδητά «κακόδοξος», αλλά «εκφράζει την εποχή του»[4] Στη σκέψη του Μελίτωνα συνδέεται η παράλληλη εμφάνιση του χριστιανισμού και της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας: σε μια Απολογία του που έστειλε στον Μάρκο Αυρήλιο υπογραμμίζει το γεγονός του σύγχρονου ξεκινήματος και του μεν και της δε, κάτι όχι τυχαίο. Κοινή είναι η μοίρα τους αφού και οι δύο προορίζονται να θριαμβεύσουν επί του κακού. Ο θρίαμβος του Αυγούστου οφειλόταν στην ευνοϊκή υπέρ του Χριστιανισμού στάση του. Το ίδιο θα συνέβαινε και στον Μάρκο Αυρήλιο αν προστάτευε τον Χριστιανισμό.[5][6]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Χρήστου (2005), σελ. 662
- ↑ Χρήστου (2005), σελ. 661
- ↑ Δετοράκης (1995), σελ. 56
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Παπαδόπουλος (1997), σελ. 260
- ↑ Παπαδόπουλος (1997), σελ. 259
- ↑ Κυρτάτας, Δημήτρης (Μάρτιος 2000). «Οι καιροί και οι χρόνοι. Η διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης στον κόσμο των πρώτων Χριστιανών». Αρχαιολογία (74): 60. https://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/07/74-4.pdf.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δετοράκης, Θεοχάρης (1995). Βυζαντινή φιλολογία. Τα πρόσωπα και τα κείμενα. A΄. Ηράκλειο Κρήτης. σελίδες 56–58.
- Παπαδόπουλος, Στυλιανός (1997). Πατρολογία. A΄. Αθήνα: Παρουσία. σελ. 258–263.
- Χρήστου, Παναγιώτης (2005). Ελληνική Πατρολογία. Β΄. Θεσσαλονίκη: Κυρομάνος. σελ. 661–675.