Μαύρος Κώδικας
Ο Μαύρος Κώδικας (γαλλικά: Code Noir) ήταν το ονομα που δόθηκε σε μια σειρά διαταγμάτων του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄ που ρύθμιζαν τη ζωή των μαύρων σκλάβων στις γαλλικές νήσους, και πιο συγκεκριμένα τη νομοθετική διάταξη αποτελούμενη από 60 άρθρα αστικού και ποινικού κώδικα που τέθηκε σε ισχύ το 1685, η οποία επεκτάθηκε αργότερα από επιπλέον διατάξεις και άρθρα.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μαύρος Κώδικας του 1685 συντάχθηκε για να συμπληρώσει το νομικό κενό που υπήρχε σχετικά με τη δουλεία, η οποία εφαρμοζόταν στις γαλλικές νησιωτικές αποικίες ήδη από το 1625.[1] Υπάρχουν δύο εκδοχές του Μαύρου Κώδικα. Η πρώτη προετοιμάστηκε από τον Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ (1616-1683) και ολοκληρώθηκε από τον γιο του, τον μαρκίσιο του Σενιολέ.[2] Διατάχθηκε τον Μάρτιο του 1685 από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄ και εφαρμόσθηκε από το διοικητικό συμβούλιο του Αγίου Δομίνικου το 1687, αφού το γαλλικό κοινοβούλιο είχε αρνηθεί να τον επικυρώσει. Η δεύτερη συντάχθηκε κατά την αντιβασιλεία του δούκα της Ορλεάνης και διατάχθηκε τον Μάρτιο του 1724 από τον Λουδοβίκο ΙΕ΄, ο οποίος ήταν μόλις 13 ετών. Τα άρθρα 5, 7, 8, 18 και 25 του Κώδικα του 1685 δεν υπάρχουν στην άλλη έκδοση.
Το νομοθέτημα αυτό εφαρμόστηκε στις Αντίλλες το 1867 και στη συνέχεια στη Γουιάνα το 1704, στη Ρεϋνιόν το 1723 και τη Λουιζιάνα το 1724.[3] Δεν εφαρμόσθηκε στον Καναδά όπου η δουλεία ήταν περιορισμένη και αφορούσε κυρίως τους αυτόχθονες ινδιάνους.
Η δουλεία καταργήθηκε ολοκληρωτικά στη Γαλλία στις 4 Μαρτίου του 1848.
Περιεχόμενο των άρθρων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μαύρος κώδικας προσέδιδε στους σκλάβους των αμερικανικών νήσων και στις οικογένειες τους ένα νομικό καθεστώς υποδεέστερο σε σχέση με το γαλλικό κοινό δίκαιο της εποχής εκείνης και έδινε στους αφέντες τους το δικαίωμα να τους πειθαρχούν και στην αστυνομία αρμοδιότητες που ταίριαζαν περισσότερο στο στρατιωτικό δίκαιο, περιλαμβανομένου του δικαιώματος της άσκησης σωματικής βίας. Ανάμεσα σε άλλα ανέφερε:[4]
- Οι Εβραίοι δεν έπρεπε να ζουν στις γαλλικές αποικίες
- Όλοι οι σκλάβοι έπρεπε να βαφτιστούν ρωμαιοκαθολικοί
- Οποιαδήποτε θρησκεία εκτός της ρωμαιοκαθολικής απαγορεύεται
- Οι ιδιοκτήτες σκλάβων έπρεπε να είναι ρωμαιοκαθολικοί
- Όλοι οι υπήκοοι και οι σκλάβοι έπρεπε να τηρούν τις καθολικές γιορτές
- Σε καθολικές γιορτές απαγορευόταν η πώληση και αγορά σκλάβων
- Μόνο καθολικοί γάμοι αναγνωρίζονταν από το κράτος
- Παντρεμένοι άντρες, οι οποίοι αποκτούσαν παιδί με μία σκλάβα, τιμωρούνταν με χρηματικό πρόστιμο, όπως και ο ιδιοκτήτης της σκλάβας. Αν ο άντρας ήταν ο ίδιος ο ιδιοκτήτης της σκλάβας, τότε και το παιδί αλλά και η σκλάβα του παίρνονταν
- Γάμοι μεταξύ σκλάβων γίνονταν μόνο με τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη
- Τα παιδιά των παντρεμένων σκλάβων είναι και αυτά επίσης σκλάβοι και ανήκουν στον ιδιοκτήτη
- Παιδιά από έναν σκλαβωμένο άντρα και μια ελεύθερη γυναίκα ήταν και αυτά ελεύθερα
- Οι σκλάβοι απαγορευόταν να κουβαλάνε μαζί τους όπλα, παρά μόνο αν τους το επιτρέψει ο ιδιοκτήτης τους
- Οι σκλάβοι απαγορευόταν να πουλάνε ζαχαροκάλαμο
- Όταν ένας σκλάβος αρρωστήσει, ο ιδιοκτήτης του έπρεπε να ενδιαφερθεί για αυτόν, και αν δεν το έκανε, τιμωρούνταν ο ίδιος με πρόστιμο
- Ένας σκλάβος, ο οποίος δέρνει την γυναίκα ή το παιδί του, κρεμάται
- Σε σκλάβους που το έχουν σκάσει για περισσότερο από έναν μήνα, κόβεται το αυτί τους και σημαδεύονται με καυτό σίδερο. Στη δεύτερη φορά που θα επιχειρήσουν να δραπετεύσουν, κόβεται η αχίλλειος πτέρνα τους και σημαδεύονται πάλι με καυτό σίδερο.
Το πνεύμα του διατάγματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρόλογος του διατάγματος αυτού παρουσιάζει την ιδέα της σκλαβιάς ως ένα γεγονός, χωρίς να του δώσει ούτε την προέλευση ούτε τη νομιμότητα. Με γενικό τρόπο, το διάταγμα ορίζει τον σκλάβο ως ένα άτομο χωρίς δικαιώματα στην καλύτερη περίπτωση ως ένα αντικείμενο. Για παράδειγμα, το άρθρο 44 δηλώνει ότι «οι σκλάβοι είναι έπιπλα». Επιπλέον, από το 1724 και μετά, ο Μαύρος Κώδικας απαγορεύει τον γάμο μεταξύ σκλάβων νέγρων και λευκών.
Η εκπληκτική πλειοψηφία των άρθρων αναφέρεται στις υποχρεώσεις των σκλάβων και στις ποινές που θα τους επιβληθούν σε περίπτωση που τις αθετήσουν, μεταξύ αυτών η ποινή του θανάτου αν χτυπήσει τον ιδιοκτήτη του (άρθρο 33), αν έχει κλέψει άλογο ή αγελάδα (άρθρο 35) ή αν έχει επιχειρήσει τρεις φορές να δραπετεύσει (άρθρο 38).
Τα άρθρα τα οποία είναι υπέρ των σκλάβων είναι πολύ ελάχιστα. Για παράδειγμα, το άρθρο 27 ορίζει την παροχή βοήθειας και ιατρικής περίθαλψης από τον ιδιοκτήτη στον σκλάβο σε περίπτωση που ο δεύτερος αρρωστήσει. Επιπλέον το διάταγμα αποβλέπει στο να εκχριστιανίσει τους σκλάβους και μάλιστα στο ρωμαιοκαθολικό δόγμα και να τους παρέχει μια στοιχειώδη εκπαίδευση.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ "Le métissage dans la littérature des Antilles françaises, le complexe d'Ariel" de Chantal Maignan-Claverie, KARTHALA Éditions, 2005 - 444 pages
- ↑ http://books.google.fr/books?ei=Yz8YSYryFpWszASJjvm9CQ&id=9mBQAr4WIWMC&dq=colbert+oppos%C3%A9+au+code+noir&pg=PA222&lpg=PA222&sig=ACfU3U2cJEqP-TmC1jU14_GIM7a0gsnf7g&q=colbert#PPA24,M1
- ↑ «Louisiane sur le site culture.gouv.fr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ «πλήρες κείμενο του Μαύρου Κώδικα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Code Noir στο Wikimedia Commons
|