Ματθίλδη της Σαβοΐας

Ματθίλδη της Σαβοΐας
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	3  Δεκεμβρίου 1158 Κοΐμπρα
Αιτία θανάτου	επιπλοκή κατά τον τοκετό
Τόπος ταφής	Monastery of Santa Cruz
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Πορτογαλίας
Θρησκεία	Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Αλφόνσος Α΄ της Πορτογαλίας (1146–1157)
Τέκνα	Μαφάλντα της Πορτογαλίας (γενν. 1153) Ουρράκα της Πορτογαλίας Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας Θηρεσία της Πορτογαλίας, κόμισσα της Φλάνδρας Σάντσα της Ποτογαλίας
Γονείς	Αμεδαίος Γ΄ της Σαβοΐας και Μαώ του Αλμπόν
Αδέλφια	Ουμβέρτος Γ΄ της Σαβοΐας
Οικογένεια	Οίκος της Σαβοΐας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Queen Consort of Portugal (1146–1157)
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Η Ματθίλδη της Σαβοΐας (ιταλικά: Mafalda di Savoia, 1125 – 4 Νοεμβρίου 1157/1158) ήταν η πρώτη βασίλισσα της Πορτογαλίας ως νόμιμη σύζυγος του Αλφόνσου Α΄ της Πορτογαλίας (1246). Η Ματθίλδη ήταν κόρη του κόμη Αμεδαίου Γ΄ της Σαβοΐας και της Μαώς, κόρης του Γκιγκ Γ΄ κόμη του Αλμπόν. Η θεία του Αδελαΐδα του Μωριέν έγινε δεύτερη σύζυγος του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου του Παχύ και ο μεγάλος θείος της ήταν ο Πάπας Κάλλιστος Β΄ (1119 - 1124). Ο πατέρας της συμμετείχε στην Β΄ Σταυροφορία, αυτός ήταν ο βασικότερος λόγος που έγινε η κόρη του σύζυγος του πρώτου μονάρχη της Πορτογαλίας. Η απαραίτητη προϋπόθεση για μια συμμαχία με στόχο να διώξει τους Μαυριτανούς από την Πορτογαλία και να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία του νέου βασιλιά θα ήταν μια νύφη χωρίς καμία επίδραση από το Βασίλειο του Λεόν. Μία επιλογή από τα γειτονικά βασίλεια της Ιβηρικής πιθανώς να μην γινόταν δεκτή λόγω συγγένειας.

Βασίλισσα της Πορτογαλίας

Η γαμήλια πρόταση έγινε από τον παπικό απεσταλμένο στην Ιβηρική Γκύντο Πιζάνο που ήταν ένας από τους μάρτυρες στην υπογραφή της "Συνθήκης της Ζαμόρα" (1143). Η Ματθίλδη εμφανίζεται για πρώτη φορά σε διάταγμα μαζί με την σύζυγο της (23 Μαΐου 1146) στην επικύρωση μιας δωρεάς που είχε γίνει από την πεθερά της Θηρεσία, κόμισσα της Πορτογαλίας στο Τάγμα του Κλυνύ. Παρέμεινε πιστή στο Κιστερκιανό Τάγμα, ίδρυσε το μοναστήρι του Κόστα στο Γκιμαράες και ένα ξενοδοχείο για τους προσκυνητές και τους φτωχούς. Το νοσοκομείο θα έπρεπε σύμφωνα με την διαθήκη της να διατηρείται καθαρό, να διαθέτει συνεχώς νέες κλίνες και αν κάποιος από τους ιδρυτές του πέθαινε εκεί θα έπρεπε να γίνονται εορτές τριών ημερών για την σωτηρία της ψυχής του. Ο συγγραφέας Ουόλτερ Μάπ σε μια από τις ιστορίες του γράφει ότι ο βασιλιάς Αλφόνσος Α΄ πείστηκε από τους κακούς συμβούλους του να θανατώσει την έγκυο σύζυγο του από ζήλεια, καμιά άλλη πηγή δεν το αναφέρει συνεπώς δεν έγινε αποδεκτό. Η βασίλισσα Ματθίλδη πέθανε στην Κοΐμπρα στις 3 Δεκεμβρίου του 1157 ή του 1158, τάφηκε στο μοναστήρι της Σάντα Κρουζ μαζί με τον σύζυγο της που πέθανε περισσότερο από 27 χρόνια αργότερα. Άφησε επτά παιδιά από τα οποία μονάχα τα τρία ο Σάντσο, η Ουρράκα και η Θηρεσία έφτασαν στην ενηλικίωση.

Οικογένεια

Άν και τα Πορτογαλικά Βασιλικά Χρονικά καταγράφουν τον γάμο ανάμεσα στον Αλφόνσο Α΄ και την Ματθίλδη το 1145 τα ονόματα τους εμφανίζονται για πρώτη φορά μαζί σε βασιλικά διατάγματα τον Μάιο του 1146. Ο ιστορικός Ζοσέ Ματτόζο με βάση τα "Νέα της Κατάκτησης του Σανταρέμ" σημειώνει ότι την ημέρα που αλώθηκε η πόλη (15 Μαΐου 1147) δεν είχε κλείσει ακόμα ένας χρόνος από τον γάμο τους. Με βάση το γεγονός ότι την Πεντηκοστή δεν γινόντουσαν γάμοι ο Ματτόζο υποθέτει ότι ο μεταξύ τους γάμος έγινε τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο του 1146, πιθανότατα στις 31 Μαρτίου που έπεφτε η Κυριακή του Πάσχα την ίδια χρονιά. Ο γαμπρός ήταν 38 ετών και η νύφη 21, ο Αλφόνσος και η Ματθίλδη απέκτησαν :

• Ερρίκος (5 Μαρτίου 1147 - Ιούνιος 1155), πήρε το όνομα του παππού του κόμη Ερρίκου και πέθανε σε ηλικία 8 ετών λίγο μετά την γέννηση του αδελφού του Σάντσο. Ο πατέρας του τον παρουσιάζει στο Συμβούλιο του Τολέδο σε ηλικία μόλις τριών ετών.
• Ουρράκα της Πορτογαλίας (1148 - 1211), παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο Β΄ του Λεόν και έγιναν οι γονείς του Αλφόνσου Θ΄ του Λεόν. Ο γάμος ακυρώθηκε 1171-1172 και η Ουρράκα αποσύρθηκε στην Ζαμόρα μία από τις πόλεις που είχε δεχτεί σαν δώρο, αργότερα αποσύρθηκε στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία στην Βαγιαδολίδ όπου και πέθανε.
• Θηρεσία της Πορτογαλίας, κόμισσα της Φλάνδρας (1151 – 1218), παντρεύτηκε στον πρώτο γάμο της τον Φίλιππο Α΄ της Φλάνδρας και στην συνέχεια τον Εύδη Γ΄ της Βουργουνδίας.
• Ματθίλδη (1153 - μετά το 1162), τον Ιανουάριο του 1160 ο πατέρας της και ο Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ της Βαρκελώνης συμφώνησαν να παντρέψουν την Ματθίλδη με τον γιο του, τον μελλοντικό Αλφόνσο Β΄ της Αραγωνίας που ήταν τότε τριών ετών. Ο Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ πέθανε το καλοκαίρι του 1162 και ο Φερδινάνδος Β΄ του Λεόν έπεισε την χήρα του Πετρονίλα της Αραγωνίας να ακυρώσει τα σχέδια για τον γάμο τους. Ο Αλφόνσος Β΄ της Αραγωνίας παντρεύτηκε στην θέση της την Σάντσα της Καστίλης, κόρη του Αλφόνσου Ζ΄ της Καστίλης και της δεύτερης συζύγου του Ριτσέντζας της Πολωνίας. Η Ματθίλδη πέθανε σε παιδική ηλικία σε απροσδιόριστο χρόνο.
• Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας (1154 - 1211), βασιλιάς της Πορτογαλίας και διάδοχος του πατέρα του. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Μαρτίνος επειδή γεννήθηκε την ημέρα της εορτής του Αγίου Μαρτίνου.
• Ιωάννης (1156 - 25 Αυγούστου 1164)
• Σάντσα (1157 - 14 Φεβρουαρίου 1166/1167) πέθανε περίπου 10 μέρες πριν τον θάνατο της μητέρας της πριν φτάσει σε ηλικία 10 ετών. Η ημερομηνία θανάτου της καταγράφεται 14 Φεβρουαρίου στο μοναστήρι Σάντα Κρουζ όπου και τάφηκε.

Πηγές

• Arco y Garay, Ricardo del (1954). Sepulcros de la Casa Real de Castilla. Madrid: Instituto Jerónimo Zurita. Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
• Caetano de Souza, Antonio (1735). Historia Genealógica de la Real Casa Portuguesa (PDF) (in Portuguese). Vol. I. Lisbon: Lisboa Occidental, na oficina de Joseph Antonio da Sylva.
• La Friganiére, Frederico Francisco de (1859). Memorias da rainhas de Portugal (in Portuguese). Lisbon: Typographia Universal.
• Mattoso, José (2014). D. Afonso Henriques (in Portuguese). Lisbon: Temas e Debates.
• Rodrigues Oliveira, Ana (2010). Rainhas medievais de Portugal. Dezassete mulheres, duas dinastias, quatro séculos de História (in Portuguese). Lisbon: A esfera dos livros.