Λουκιανός Αντιοχείας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Άγιος Λουκιανός | |
|---|---|
.jpg) Μικρογραφία από το Μηνολόγιον του Βασιλείου Β΄ | |
| Ιερομάρτυρας, Οσιομάρτυρας | |
| Γέννηση | περ. 240 κατά την παράδοση Σαμόσατα |
| Κοίμηση | 7 Ιανουαρίου 312 ίσως Νικομήδεια |
| Τιμάται από | Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία |
| Εορτασμός | 7 Ιανουαρίου (Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) 15 Οκτωβρίου (Ορθόδοξη Εκκλησία) |
| δεδομένα () | |
Ο Λουκιανός Αντιοχείας (Αντιοχεύς) (235-312), γνωστός και ως Λουκιανός ο Αποσυνάγωγος ή Άγιος Λουκιανός, υπήρξε πρεσβύτερος, θεολόγος, διδάσκαλος και συγγραφέας κατά το 4ο αιώνα και έδρασε στην περιοχή της Αντιόχειας. Γεννήθηκε στα Σαμόσατα και ίδρυσε μια από τις σπουδαιότερες σχολές θεολογίας, τη λεγόμενη και Αντιοχειανή.
Ο βίος του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λουκιανός γεννήθηκε το 235 στα Σαμόσατα της Ανατολίας. Μεγάλωσε στην τότε συριακή πόλη Έδεσσα και πήρε την αρχική μόρφωση στη σχολή του Μακάριου. Υπήρξε μαθητής του Παύλου Σαμοσατέως και διάδοχός του στην Αντιοχειανή Σχολή, με αποτέλεσμα ο αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας Αλέξανδρος να τον κατηγορήσει ως «δυναμικό Μοναρχιανό». Ο Λουκιανός όμως επανίδρυσε τη σχολή με νέο περιεχόμενο και τρόπο διδασκαλίας. Εν συνεχεία χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στην Αντιόχεια.
Παρά την κατηγορία αυτή του επισκόπου Αλεξανδρείας, σήμερα γνωρίζουμε πως δεν ευσταθεί και αυτό διότι ο Λουκιανός δε φαίνεται με βάση τη γραμματεία που διασώζεται να αποδέχεται και να ταυτίζεται με τις απόψεις του Παύλου Σαμοσατέως, παρότι υπήρξε μαθητής και διάδοχός του στη σχολή και ενώ επέτρεπε τη διδασκαλία του στη σχολή του. Παρέμεινε τελικά σε ακοινωνησία επί τριών επισκόπων Αντιοχείας [1] μέχρι την αποκατάστασή του. Αυτό συνέβη γιατί τελικά για οικονομικούς ή άλλους λόγους εξάρτησης δίστασε να αποκηρύξει τον Παύλο παρότι είχε καθαιρεθεί εκκλησιαστικά, αλλά όχι και νομικά (αφού για τις αρχές αναγνωριζόταν μόνο αυτός ως νόμιμος, λόγω της Ζηνοβίας). Αυτή η επαμφοτερίζουσα στάση τον κατέστησε ύποπτο και τελικά του επεβλήθη ποινή ακοινωνησίας το 272. Όμως γρήγορα αποκαταστάθηκε επί Κυρίλλου του Α΄ Αντιοχείας ή του Τυραννίωνα Αντιοχείας.
Επί διωγμών Μαξιμίνου συνελήφθη και εστάλη στη Νικομήδεια. Ο θάνατός του επήλθε στις 7 Ιανουαρίου του 312 όταν κατά το διωγμό του Μαξιμίνου, συνελήφθη. Ο τρόπος του θανάτου, ακόμα και σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί. Κάποιοι θεολόγοι υποστηρίζουν ότι πέθανε από την ασιτία, αλλά το πιθανότερο είναι να αποκεφαλίστηκε.
Θεωρείται άγιος και εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 15 Οκτωβρίου, ενώ από την Καθολική Εκκλησία στις 7 Ιανουαρίου.
Το έργο του και οι απόψεις του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήταν άνθρωπος πολύ ασκητικός, ενώ κατά τον Ευσέβιο «ἀνὴρ τὰ πάντα ἄριστος, βίῳ τε ἐγκρατεῖ καὶ τοῖς ἱεροῖς μαθήμασι συγκεκροτημένος». Υπήρξε άριστος γνώστης της εβραϊκής γλώσσας, ασχολήθηκε με τη ερμηνεία της Αγίας Γραφής και εξεπόνησε κριτική αναθεώρηση του κειμένου της, κατά βάση φιλολογικού χαρακτήρα, η οποία και διαδόθηκε στην Αντιόχεια και την Κωνσταντινούπολη, λόγω της εισαγωγής της από τον ιερό Χρυσόστομο. Από το έργο του αυτό διασώθηκαν μόνο πενιχρές ειδήσεις. Ο ίδιος απέβη ο αρχικός εισηγητής της ιστορικογραμματικής ερμηνευτικής μεθόδου.
Πολλοί τον κατηγόρησαν, όπως προαναφέρθηκε, ότι ασπάστηκε τις απόψεις του Παύλου Σαμοσατέως· ο ίδιος όμως δεν φαίνεται να ανέπτυξε σαφή τριαδολογία και χριστολογία, αν και ήταν σαφώς επηρεασμένος από τις αντιλήψεις του Ωριγένη, με αποτέλεσμα να μη δέχεται την προσωπική υπόσταση του Ιησού. Ο Λουκιανός, με βάση πάντα Ωριγενιστικές αντιλήψεις που ασπαζόταν, είχε προβεί και σε άλλες τοποθετήσεις περί του Λόγου, όπως ότι ο Λόγος δεν ήταν ενωμένος κατά την ουσία με τον Θεό, δεχόταν «εκ προκοπής» θέωση, ενώ ίσως διέκρινε τον Λόγο του Πατέρα (προφορικό) από τον Λόγο του Υιού. Ο Λουκιανός επίσης φέρεται να είχε εκπονήσει σύμβολο, το οποίο καλούσε τον Λόγο εικόνα απαράλλακτη της ουσίας και της δυνάμεως του Πατρός[2]. Ο Boularand αρνήθηκε την προέλευση του συμβόλου από τον Λουκιανό, καθώς η έρευνα έχει καταλήξει πως στη σημερινή του μορφή είναι μεταγενέστερο.
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Εκκλησιαστική ιστορία» - Βλάσιος Φειδάς, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002.
- «Εκκλησιαστική ιστορία» - Μπαλάνος Δημήτριος, Πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών 7, 1932.
Διαβάστε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δημήτριος Α. Χρηστίδης, Το άρθρο της Σούδας για τον Λουκιανό και ο Αρέθας, Επιστημονικές επετηρίδες Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Περίοδος Α', 1977, Τόμος ΙΣΤ', σσ. 417-449
|