Κώστας Ευτυχιάδης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κώστας Ευτυχιάδης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1902
Καρς
Θάνατος8  Μαρτίου 1938
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Ρωσικά
ΣπουδέςΚομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααξιωματικός
πολιτικός

Ο Κώστας Ευτυχιάδης (ψευδώνυμο του Κονσταντίν Στιλιάνοβιτς Καρακόζοφ, ρωσικά: Константин Стилианович Каракозов‎‎, 1902, Καρς - 8 Μαρτίου 1938, σκοπευτήριο Μπούτοβο, Όμπλαστ της Μόσχας, ΡΣΟΣΔ, ΕΣΣΔ) ήταν Έλληνας της Ρωσίας, αξιωματικός του Κόκκινου Στρατού και ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ. Εκτελέστηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1938 κατά την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων.

Τα πρώτα χρόνια στη Ρωσία - κάθοδος στην Ελλάδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κώστας Ευτυχιάδης γεννήθηκε στο χωριό Βεζίνκιοϊ στην περιφέρεια του Καρς της τότε Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1902.[1] Ο πατέρας του Στυλιανός ήταν ιερέας στο χωριό αυτό, αλλά εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στις αρχές του 1915 στη Γεωργία για να αποφύγουν τις τουρκικές διώξεις. Αποφοίτησε το 1917 από το εκκλησιαστικό σχολείο της Τιφλίδας και το έτος 1917-18 φοίτησε στην εκκλησιατική σχολή Τιφλίδας, αλλά διέκοψε τις σπουδές του λόγω της Οκτωβριανής Επανάστασης.[2] Συμμετείχε ενεργά στην Οκτωβριανή επανάσταση και εντάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό, όπου αργότερα έγινε αξιωματικός και πολιτικός κομισάριος.[3] Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ο Ευτυχιάδης διακρίθηκε στον εμφύλιο πόλεμο (1918-1922) στις τάξεις των μπολσεβίκων εναντίον του Λευκού στρατού. Το 1920 έγινε μέλος του κόμματος των Μπολσεβίκων ΠΚΚ(μπ).[4]

Το 1926 με μυστική αποστολή ο Ευτυχιάδης φτάνει στην Ελλάδα για να βοηθήσει το ΚΚΕ σε οργανωτικά και πολιτικά θέματα, αφού προηγουμένως είχε φοιτήσει στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (ΚΥTV). Εντάσσεται αμέσως στον μηχανισμό του ΚΚΕ με σύσταση της Σοβιετικής πρεσβείας[5] και μαζί με τον Ανδρόνικο Χαϊτά θα αναλάβουν υψηλές κομματικές θέσεις, αφού πολλά στελέχη του κόμματος ήταν τότε φυλακισμένα.

Μετά τη σύλληψη το 1925 από τη δικτατορία Πάγκαλου του, τότε Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, Παντελή Πουλιόπουλου, ο Χαϊτάς μαζί με τον Ευτυχιάδη ως Κούτβηδες θα αναλάβουν αυξημένα καθοδηγητικά καθήκοντα υπό τον αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα Ελευθέριο Σταυρίδη. Το 1926 οι Χαϊτάς και Ευτυχιάδης θα θέσουν το ζήτημα της αριστερής πραγματικής δημοκρατίας ως στόχου του ΚΚΕ.[6]

Το φθινόπωρο του 1926, μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου, ο Ευτυχιάδης μαζί με τον Χαϊτά θα ηγηθούν της ομάδας των λεγόμενων Σταλινικών των Κολοζώφ, Ζαχαριάδη, Σιάντου, Θέου, ενάντια στην ομάδα των Τροτσκιστών του Πουλιόπουλου και των Κεντριστών του Σεραφείμ Μάξιμου.[7]

Στην ηγεσία του KΚΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ[8], τον Μάρτιο του 1927, ο Ευτυχιάδης εξελέγη στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος και στο Πολιτικό Γραφείο και η ομάδα του θα συνταχθεί πλήρως με την πολιτική γραμμή της Κομιντέρν, την ηγεσία της οποίας εκείνη την εποχή είχαν αναλάβει οι Στάλιν-Μπουχάριν. Στο Συνέδριο αυτό η σταλινική ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη θα έρθει σε σφοδρή αντιπαράθεση με την ομάδα των τροτσκιστών του Πουλιόπουλου και θα επικρατήσει στο κόμμα. Θα αναλάβει την ηγεσία του ΚΚΕ με Γενικό Γραμματέα τον Χαϊτά και θα απομακρύνει από την ηγεσία του κόμματος τους Πουλιόπουλο και Γιατσόπουλο.

Μετά τη διαγραφή των τροτσκιστών της ομάδας Πουλιόπουλου τον Σεπτέμβριο του 1927 και των Κεντριστών του Σεραφείμ Μάξιμου τον Φεβρουάριο του 1928 η ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη θα κυριαρχήσει στο κόμμα.

Στο 4ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ[9], τον Δεκέμβριο του 1928, ο Ευτυχιάδης εξελέγη ξανά στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος και στο Πολιτικό Γραφείο.

Όμως στις αρχές του 1929 η πρώην ενιαία ομάδα των "σταλινικών" διασπάται και σηματοδοτείται η έναρξη της λεγόμενης χωρίς αρχές φραξιονιστικής πάλης μεταξύ των ομάδων Χαϊτά-Ευτυχιάδη από τη μία και των συνδικαλιστών Σιάντου-Θέου από την άλλη. Η ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη αποκαλούμενη δεξιά, είχε σαν σύνθημα το "πρώτα οργάνωση και ύστερα επανάσταση", ενώ η αποκαλούμενη αριστερή των Σιάντου-Θέου "τη μετατροπή των αυθόρμητων λαϊκών κινητοποιήσεων σε γενική πολιτική απεργία."[10] Η αντιπαράθεση των δύο ομάδων ήταν σφοδρή και το κόμμα χωρίστηκε σε δύο φράξιες και το ΚΚΕ τότε βρέθηκε σε μία από τις πιο αδύναμες στιγμές της ιστορίας του.[11] Η κρίση στο ΚΚΕ ξεπεράστηκε με επέμβαση της ΚΔ τον Νοέμβριο του 1931, όπου καθαίρεσε όλο το Πολιτικό Γραφείο (μαζί με τον Ευτυχιάδη) και διόρισε νέο με επτά μέλη επικεφαλής του οποίου ήταν ο Ν. Ζαχαριάδης.[12]

Απόδραση από τις φυλακές Συγγρού και φυγή στην ΕΣΣΔ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Σεπτέμβριο του 1930 οι Χαϊτάς, Ευτυχιάδης, Κολοζώφ και άλλα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ θα συλληφθούν από την κυβέρνηση του Βενιζέλου με τον Ιδιώνυμο νόμο του 1929 και θα καταδικαστούν σε 3,5 χρόνια φυλάκιση και ένα εκτόπιση. Όμως, τον Απρίλιο του 1931 ο Ευτυχιάδης θα καταφέρει μαζί με άλλα 8 στελέχη του ΚΚΕ να αποδράσουν από τις φυλακές Συγγρού και να καταφύγουν στη Σοβιετική Ένωση. Τα στελέχη που απέδρασαν ήταν οι Βασίλης Ασίκης, Λευτέρης Αποστόλου, Περικλής Καρασκόγιας, Γιώργος Κολοζώφ, Μάρκος Μαρκοβίτης, Ορφέας Οικονομίδης, Δημήτρης Παπαρήγας και Ανδρόνικος Χαϊτάς μαζί με τον δεκανέα της φρουράς Γρηγόρη Γρηγοριάδη που ήταν μέλος της ΟΚΝΕ.[13]

Όταν μετά την απόδρασή τους, οι δραπέτες βρέθηκαν στη Μόσχα οι Χαϊτάς και Ευτυχιάδης λογοδότησαν στην Εκτελεστική Επιτροπή της ΚΔ για τη φραξιονιστική πάλη στην οποία είχαν πρωτοστατήσει, κρίθηκαν ένοχοι και καθαιρέθηκαν από την ΚΕ του ΚΚΕ.[14] Κατά την παραμονή του στη Σοβιετική 'Ενωση παντρεύτηκε και τοποθετήθηκε σε διάφορες πόλεις (Τσελιάμπινσκ, Σεργκίεφ, Σαράτοβ, Σούροβο) σε τοπικές Κομματικές Επιτροπές του ΠΚΚ(μπ) ως πολιτικός καθοδηγητής.[15]

Θύμα των σταλινικών εκκαθαρίσεων μαζί με τον ιερέα πατέρα του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 10/9/1937 διαγράφηκε από το ΠΚΚ(μπ) ως "αμετανόητος διπρόσωπος τροτσκιστής" και απολύθηκε από την εργασία του ως προϊστάμενος σε γραφείο εξόρυξης χαλικιού στη λεκάνη Μόσχοβας-Οκά.[16]

Συνελήφθη στις 3 Ιανουαρίου του 1938 με την οδηγία 50215 της NKVD της 11.12.1937 με τίτλο «Ελληνική Επιχείρηση» με την κατηγορία του κατασκόπου της Ελλάδας, Γερμανίας, Ιαπωνίας και για σύσταση τρομοκρατικής ομάδας μαζί με τον Χαϊτά με σκοπό την υπονόμευση του έργου της ΕΣΣΔ και την ανατροπή της Σοσιαλιστικής κυβέρνησης και παραπέμφθηκε σε δίκη.[17] Καταδικάστηκε σε θάνατο στις 23 Φεβρουαρίου 1938 και εκτελέστηκε στις 8 Μαρτίου 1938.[18]

Ο Ευτυχιάδης είχε την ίδια τύχη με τους Χαϊτά, Μάρκο Μαρκοβίτη, Γιώργο Κολοζώφ, Διονύση Πυλιώτη, Ιορδάνη Ιορδανίδη, Μιχάλη Μπεζεντάκο, Αβραάμ Δερβίσογλου και άλλων στελεχών και μελών του ΚΚΕ που εκτελέστηκαν το 1938 στη Σοβιετική Ένωση κατά την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων.[19]

Ο πατέρας του Ευτυχιάδη, Στυλιανός που γεννήθηκε το 1868 στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ήταν ιερέας στην πόλη Γκελεντζίκ της Σοβιετικής Ένωσης συνελήφθη στις 17 Δεκεμβρίου 1937 από την NKVD για κατασκοπευτική δράση και ως μέλος ελληνικών εθνικιστικών φασιστικών οργανώσεων με σκοπό την υπονόμευση της ΕΣΣΔ, καταδικάστηκε σε θάνατο στις 17 Ιανουαρίου 1938 και εκτελέστηκε στις 24 του ίδιου μήνα.[20]

Η μετά θάνατον αποκατάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1956 στα πλαίσια της αποσταλινοποίησης η γυναίκα του Ευτυχιάδη Ναντιέζντα ζήτησε από τη Γενική Εισαγγελία της Μόσχας την επανεξέταση της υπόθεσης του άντρα της. Με απόφαση της Επιτροπής Κρατικής Ασφαλείας της ΕΣΣΔ αναιρέθηκαν οι κατηγορίες για κατασκοπεία και η διαγραφή του από το ΠΚΚ(μπ) και ο Ευτυχιάδης αποκαταστάθηκε μετά θάνατον στις 21/12/1956. Η υπόθεση έκλεισε οριστικά και αρχειοθετήθηκε στις 19/3/1991[21]

Η 10η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ τον Γενάρη του 1967 αποφάσισε να αποκαταστήσει ηθικά και κομματικά 13 μέλη του ΚΚΕ που έπεσαν θύματα την περίοδο της πρωσοπολατρείας στη Σοβιετική Ένωση.[22] Μεταξύ αυτών ήταν και ο Κώστας Ευτυχιάδης. Επίσης ήταν και στο πόρισμα της Επιτροπής Πρωτοβουλίας για την αποκατάσταση της μνήμης των στελεχών του ΚΚΕ που εξοντώθηκαν από τμήμα της ηγεσία του, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1988.[23]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Παπαδάτος (2021), σελ. 154
  2. Παπαδάτος (2021), σελ. 154
  3. Ελ. Σταυρίδης (1988), σελ.305 & Γκριτζώνας (1986), σελ. 21
  4. Παπαδάτος (2021), σελ. 154
  5. Σταυρίδης (1988), σελ.305
  6. Άγγελος Ελεφάντης (1976), σελ.73
  7. Στο ίδιο, σελ.74
  8. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949 (2012), σελ.185-189
  9. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949 (2012), σελ.192-197
  10. Άγγελος Ελεφάντης (1976), σελ.99-101
  11. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949 (2012), σελ.221-222
  12. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949 (2012), σελ.225 & 228
  13. Γκριτζώνας (1986), σελ. 21-22
  14. Κ. Γκριτζώνας (1985), σελ. 53
  15. Παπδάτος (2021), σελ. 154
  16. Παπδάτος (2021), σελ. 154
  17. Παπαδάτος (2021), σελ. 172-173
  18. Παπαδάτος (2021), σελ. 185
  19. ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ
  20. Παπαδάτος (2021), σελ. 181
  21. Παπαδάτος (2021), σελ. 188-191
  22. Τα επίσημα κείμενα του ΚΚΕ, τόμος 9ος, (2002) σελ. 735-736
  23. ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' Τόμος, 1918-1949, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
  • Τα επίσημα κείμενα του ΚΚΕ, τόμος 9ος, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2002
  • Βλάσης Αγτζίδης "Ο κόκινος καπνάς", Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2010
  • Κώστας Γκριτζώνας, "Κόκκινοι δραπέτες 1920-1944", Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1985
  • Άγγελος Ελεφάντης, "Η Επαγγελία της Αδύνατης Επανάστασης:ΚΚΕ και Αστισμός στο Μεσοπόλεμο", Θεμέλιο, Αθήνα 1976
  • Νίκος Παπδάτος, "Ο Μπεζεντάκος μας άφησε γεια", ΚΨΜ, Αθήνα 2021
  • Περικλής Ροδάκης, "Νίκος Ζαχαριάδης", Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 1987
  • Ελευθέριος Σταυρίδης, "Τα Παρασκήνια του ΚΚΕ", Εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα 1988