Κρητικό Ζήτημα
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Με τον όρο Κρητικό Ζήτημα αναφέρονταν όλα τα γεγονότα που αφορούσαν την Κρήτη και τον αγώνα της για την απελευθέρωση και ανεξαρτητοποίηση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1830 μέχρι το 1913.
Στην ιστορία της Ευρώπης και ειδικότερα της διπλωματικής ιστορίας της, το λεγόμενο Κρητικό Ζήτημα απετέλεσε μέρος του γενικότερου Ανατολικού Ζητήματος, το οποίο πρωτοεμφανίσθηκε ως ιδιαίτερο πρόβλημα αμέσως μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, δηλαδή περί το 1830, όταν και προσδιορίστηκαν τα σύνορα της Ελληνικής Πολιτείας και μετέπειτα νεοπαγούς Βασιλείου της Ελλάδος χωρίς να συμπεριλαμβάνουν τη μεγαλόνησο της Κρήτης, παρά τη συμμετοχή της στους αγώνες αλλά και τις θυσίες που είχε υποστεί κατά τον μεγάλο ξεσηκωμό.
Έτσι στην έννοια του όρου Κρητικό Ζήτημα περιλαμβάνονται όλα τα γεγονότα που συνέβησαν και αφορούσαν τον κρητικό λαό, από την παραπάνω χρονολογία μέχρι την προσάρτηση - Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Στα γεγονότα αυτά περιλαμβάνονται στάσεις και επαναστάσεις, διεθνείς συνεννοήσεις και παρεμβάσεις, ακόμα και ένοπλες εκ μέρους των Μεγάλων Δυνάμεων αλλά και στρατιωτικές επεμβάσεις που έφθασαν και σε πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία όμως και κατέληξε στη δημιουργία ημιαυτόνομης πολιτείας, της επιλεγόμενης Κρητικής Πολιτείας το 1896, με την ευνοϊκή κατάληξη την ενσωμάτωση της Κρήτης στην Ελλάδα, στη λήξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. Το Μάιο του 1913, η Κρήτη παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου. Η ένωση επισημοποιήθηκε με τελετή στο φρούριο Φιρκά των Χανίων την 1η Δεκεμβρίου εκείνου του έτους , με την παρουσία του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου και του Βασιλιά της Ελλάδας Κωνσταντίνου. Η ελληνική σημαία υψώθηκε στο ιστορικό φρούριο του Φιρκά και, στην θέση όπου άλλοτε κυμάτιζε η τουρκική σημαία, στήθηκε μαρμάρινη επιγραφή, που έγραφε: "Τουρκοκρατία εν Κρήτη 1669-1913 Ήτοι, 267 έτη 7 μήνες, 7 ημέραι , έτη αγωνίας".
Σημειώνεται ότι η ιστορία του Κρητικού Ζητήματος με τις διάφορες κατά καιρούς προσπάθειες επίλυσής του αποτελεί σπουδαίο κεφάλαιο της διπλωματικής ιστορίας καθώς και στη καθιέρωση πολλών θεμάτων που αποτέλεσαν βασικά σημεία εξέλιξης του Διεθνούς Δικαίου.