Κεντρική Σερβία
Η Κεντρική Σερβία (σερβικά: Централна Србија / Centralna Srbija), που αναφέρεται επίσης ως Κυρίως Σερβία (Ужа Србија / Uza Srbija), είναι το τμήμα της Σερβίας που βρίσκεται μεταξύ των επαρχιών της Βοϊβοντίνα και του Κοσσυφοπεδίου (Κοσσυφοπέδιο και Μετόχια). Το Κοσσυφοπέδιο διακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008. Η Κεντρική Σερβία είναι ένας όρος που χρησιμοποιειται προς διευκολυνση και δεν αφορά διοικητική διαίρεση της Σερβίας, καθώς δεν έχει οποιασδήποτε μορφής ξεχωριστή διοίκηση. Μέχρι το 2009 αποτελούσε στατιστική περιοχή. Με το σχηματισμό των νέων στατιστικών περιοχών της Σερβίας κατά την περίοδο 2009-2010, έχει διαιρεθεί σε τρεις νέες περιοχές, την Περιοχή του Βελιγραδίου, την Περιφέρεια της Νότιας και της Ανατολικής Σερβίας, και την Περιφέρεια Σουμανδίας και Δυτικής Σερβίας.[1]
Η Κεντρική Σερβία αποτελεί τον ιστορικό πυρήνα της σύγχρονης Σερβίας, που προέκυψε από τη Σερβική Επανάσταση (1804–17) και τους πολέμους, που ακολούθησαν κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.[2] Τον επόμενο αιώνα, η Σερβία σταδιακά επεκτάθηκε νότια, αποκτώντας τη Νότια Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο, το Σάντζακ και τη Μακεδονία του Βαρδάρη, ενώ το 1918 - μετά τη συνένωση και προσάρτηση του Μαυροβουνίου και τη συνένωση των Αυστριακών εδαφών αριστερά του Δούναβη και του Σάβου (Βοϊβοντίνα) - συγχωνεύθηκε με άλλα Νοτιοσλαβικά εδάφη στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Τα σημερινά σύνορα της Κεντρικής Σερβίας ορίστηκαν μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Σερβία έγινε δημοκρατία εντός της ΣΟΔ Γιουγκοσλαβίας, με το Κοσσυφοπέδιο και τη Βοϊβοντίνα ως αυτόνομες επαρχίες της.
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Κεντρική Σερβία περιλαμβάνει χονδρικά τα εδάφη της Σερβίας ανάμεσα στα φυσικά σύνορα του Δούναβη και του Σάβου (στο βορρά) και του Δρίνου (στα δυτικά) και στα "μη φυσικά" σύνορα στα νοτιοδυτικά με το Μαυροβούνιο, στα νότια με το Κοσσυφοπέδιο και τη Βόρεια Μακεδονία και στα ανατολικά με τη Βουλγαρία, με ένα μικρό μέρος του Δούναβη με τη Ρουμανία στα βορειοανατολικά. Ο Δούναβης και ο Σάβος χωρίζουν την Κεντρική Σερβία από τη Σερβική επαρχία της Βοϊβοντίνα, ενώ ο Δρίνος χωρίζει τη Σερβία από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Την Κεντρική Σερβία διασχίζει ο μεγάλος ποταμός Μεγάλος Μοράβας. Στην κυρίως Σερβία βρίσκονται οι προεκτάσεις τριών μεγάλων οροσειρών : των Δειναρικών Άλπεων στα νότια και τα δυτικά και των Καρπαθίων και του Αίμου στα ανατολικά.
Μερικές σημαντικές περιοχές που βρίσκονται στην Κεντρική Σερβία είναι οι : Σουμάτζια, Μάτσβα, Τίμοτσκα Κράινα, Πομοράβλιε, Ποντουνάβλιε, Ποσάβινα, Ποντρίνιε, Ζλάτιμπορ Ράσκα, Σάντζακ και Κοιλάδα του Πρέσεβο.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο , "Μοισία" ήταν το όνομα μιας περιοχής που περιελάμβανε την κυρίως Σερβία. Πρωτεύουσα της επαρχίας της Ανω Μοισίας ήταν το Βιμινάκιουμ (σημερινό Κόστολατς). Οι Σλάβοι (Σκλαβηνοί) κατέκλυσαν τα Βαλκάνια τον 6ο και τον 7ο αιώνα. Οι Σέρβοι, Σλαβική φυλή, είναι γνωστό ότι κατέλαβαν την περιοχή της σημερινής νοτιοδυτικής Σερβίας τον Πρώιμο Μεσαίωνα, ενώ τα Βασιλικά Φραγκικά Χρονικά αναφέρουν τους Μπρανίτσεβτσι και Τιμότσανι στα ανατολικά τμήματα. Τον 9ο αιώνα η Ράσκα, που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά, ήταν ο πυρήνας του μεσαιωνικού Σερβικού κράτους και το Στάρι Ρας έχει ταυτοποιηθεί ως πρωτεύουσα του Μεγάλου Πριγκιπάτου της Σερβίας. Η Σερβία τελικά επέκτεινε τα σύνορά της προς ανατολάς. Το μεγαλύτερο μέρος της κυρίως Σερβίας, καθώς και περιοχές στην ανατολική Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το βόρειο Μαυροβούνιο, το Κοσσυφοπέδιο και τη βόρεια Μακεδονία ονομάζονταν "Σερβικές χώρες", καθώς ανήκαν σε μεσαιωνικούς Σέρβους ηγεμόνες. Ο Βασιλιάς Στέφανος Ντραγκούτιν της Σίρμιας (β. 1282–1316) είχε δύο πρωτεύουσες, το Ντεμπρτς και το Βελιγράδι. Μετά την πτώση της Σερβικής Αυτοκρατορίας η "Σερβία του Μοράβα" υπό το Λάζαρο (β. 1373–89) και το Στέφανο Λαζάρεβιτς (β. 1389–1402) αντιστοιχούσε χονδρικά στην κυρίως Σερβία. Το Κρούσεβατς ήταν η πρωτεύουσα της Σερβίας του Μοράβα, μέχρι τις Οθωμανικές κατακτήσεις του 15ου αιώνα και την ίδρυση του Δεσποτάτου της Σερβίας, με πρωτεύουσα το Βελιγράδι. Μετά την Οθωμανική κατάκτηση του Δεσποτάτου της Σερβίας ιδρύθηκε το Σαντζάκι του Σμεντέρεβο, με έδρα αρχικά την ομώνυμη πόλη και στη συνέχεια το Βελιγράδι, μετά την πτώση του το 1521 (που από τότε ονομαζόταν "Πασαλίκι του Βελιγραδίου".
Μεταξύ 1718 και 1739 το Σαντζάκι του Σμεντέρεβο καταλήφθηκε από τη Μοναρχία των Αψβούργων, που διοίκησε την περιοχή ως Βασίλειο της Σερβίας. Η Σερβική Εθνοφυλακή έδρασε σε όλη την κυρίως Σερβία κατά τον πόλεμο του 1737–39. Ο πόλεμος έληξε με νίκη των Οθωμανών και επιστροφή του σαντζακίου. Το βόρειο μισό της κυρίως Σερβίας βρέθηκε για λίγο υπό την κατοχή των Αψβούργων κατά τον πόλεμο του 1787-1791. Με την Πρώτη Σερβική Εξέγερση (1804-1813), το σαντζάκι έγινε de facto Σερβικό κράτος, γνωστό στην ιστοριογραφία ως "Επαναστατικό Σερβία". Ανακαταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1813, ωστόσο με τη Δεύτερη Σερβική Εξέγερση (1815-1817) η Σερβία αναγνωρίστηκε ως αυτόνομη ηγεμονία εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1878 η Σερβία έγινε πλήρως ανεξάρτητο κράτος, διευρύνοντας επίσης το έδαφός της προς τα νότιοανατολικά. Τα σύνορα του 1878 αντιστοιχούν στη σημερινή Κεντρική Σερβία εκτός μικρά τμήματα στο νότιοδυτικά.
Στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13), η Σερβία επεκταθεί περαιτέρω τα σύνορά της προς το νότο, να αναλάβει τον έλεγχο της ένα μεγάλο μέρος της σημερινής Κοσσυφοπέδιο και την πΓΔΜ. Περαιτέρω εδαφικά κέρδη έγιναν στο βορρά (σημερινή Βοϊβοντίνα) και νότιο-δυτικά (περιοχή Sandžak) το 1918, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο η Σερβία έγινε μέρος του νέου Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, την 1η Δεκεμβρίου, 1918. Η Σερβία σωστή έκανε δεν είχε μια ξεχωριστή πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό του Βασιλείου? το 1929, όταν δημιουργήθηκαν νέες επαρχίες του Βασιλείου, η Σερβία κατάλληλη διαιρέθηκε μεταξύ πέντε banovine, ένα εκ των οποίων (Μοράβα Μπανοβίνα) ιδρύθηκε στα ανατολικά με πρωτεύουσα την Νις.
Μεταξύ 1941 και 1944 το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της ανήκε στην περιοχή που κυβερνούσε η Στρατιωτική Διοίκηση της Σερβίας υπό την κατοχή της Γερμανικής Βέρμαχτ με μια Σερβική κυβέρνηση-μαριονέτα. Η νοτιοδυτική περιοχή του Σαντζάκ καταλήφθηκε από την Ιταλία και προσαρτήθηκε στο γειτονικό Ιταλικό Προτεκτοράτο του Μαυροβουνίου, το νότιο Κοσσυφοπέδιο προσαρτήθηκε στην Αλβανία, ενώ νοτιοανατολικά τμήματα προσαρτήθηκαν στη Βουλγαρία.
Η κατοχή του Άξονα έληξε το 1944 με την απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας από τους Γιουγκοσλάβους Παρτιζάνους και η Σερβία διαμορφώθηκε ως μία από τις δημοκρατίες της νέας σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας. Το 1945 η Βοϊβοντίνα και το Κοσσυφοπέδιο έγιναν αυτόνομες επαρχίες εντός της Σερβίας, έτσι το υπόλοιπο τμήμα της Σερβίας, εκτός αυτών των δύο περιοχών, έγινε γνωστό ως uža Srbija ( "κυρίως Σερβία"). Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο όρος uža Srbija αντικαταστάθηκε από το νέο όρο Centralna Srbija ("Κεντρική Σερβία"), που χρησιμοποιείτο σε όλες τις επίσημες δημοσιεύσεις της Σερβικής κυβέρνησης που αναφέρονταν στην περιοχή.
Με το σχηματισμό των νέων στατιστικών περιοχών της Σερβίας το 2009-10, η Κεντρική Σερβία αποτελείται από τρεις στατιστικές περιοχές: το Βελιγράδι, τη Σουμάτζια και Δυτική Σερβία και τη Νότια και Ανατολική Σερβία.
Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επαρχίες της Κεντρικής Σερβίας, σύμφωνα με τις Στατιστικές περιοχές της Σερβίας.
| Επαρχία | Εκταση (km²) | Πληθυσμός (2011) |
Εδρα |
|---|---|---|---|
| Βελιγράδι | |||
| Βελιγράδι | 3,227 | 1,659,440 | Βελιγράδι |
| Σουμάτζια και Δυτική Σερβία | |||
| Μάβτσα | 3,264 | 298,931 | Σάμπατς |
| Κολουμπάρα | 2,474 | 174,513 | Βάλιεβο |
| Μοράβιτσα | 3,016 | 212,603 | Τσάτσακ |
| Ζλάτιμπορ | 6,142 | 286,549 | Ούζιτσε |
| Σουμάτζια | 2,387 | 293,308 | Κραγκούγιεβατς |
| Πομοράβλιε | 2,614 | 214,536 | Γιάγκοντινα |
| Ράσκα | 3,922 | 309,258 | Κράλιεβο |
| Ράσινα | 2,664 | 273,247 | Κρούσεβατς |
| Νότια και Ανατολική Σερβία | |||
| Παραδουνάβια | 1,250 | 199,395 | Σμεντέρεβο |
| Μπρανίτσεβο | 3,865 | 183,625 | Ποζάρεβατς |
| Μπορ | 3,510 | 124,992 | Μπορ |
| Ζάγετσαρ | 3,623 | 119,967 | Ζάγετσαρ |
| Νις | 2,727 | 376,319 | Νις |
| Πίροτ | 2,761 | 92,479 | Πίροτ |
| Toπλίτσκι | 2,229 | 91,754 | Προκούπλιε |
| Γιαμπλάνιτσα | 2,770 | 216,304 | Λέσκοβατς |
| Πτσίνια | 3,520 | 159,081 | Βράνιε |
Δημογραφικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εθνοτικές ομάδες της Κεντρικής Σερβίας, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 :
- Σέρβοι: 4,698,515 (89.4%)
- Βόσνιοι Μουσουλμάνοι: 135,670 (2.7%)
- Ρομά: 105,213 (2%)
- Αλβανοί: ~50,000 (0.9%) - estimate; mostly boycotted the 2011 census
- Βλάχοι: 35,160 (0.6%)
- Μοσουλμάνοι: 18,941 (0.3%)
- Βούλγαροι: 17,054 (0.3%)
- Μαυροβούνιοι: 16,386 (0.3%)
- Κροάτες: 10,867 (0.2%)
- Γιουγκοσλάβοι: 10,587 (0.2%)
Το 2011, οι περισσότεροι από τους δήμους της Κεντρικής Σερβίας είχαν εθνοτική πλειοψηφία Σέρβων, τρεις δήμοι (Νόβι Παζάρ, Τούτιν και Σγένιτσα) είχαν πλειοψηφία Βόσνιων Μουσουλμάνων, δύο δήμοι (Μπουγιάνοβατς και Πρέσεβο) είχαν Αλβανική πλειοψηφία και δύο δήμοι (Μποσίλεγκραντ και Ντιμίτροβγκραντ) Βουλγαρική.
Δημογραφικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εθνοτικές ομάδες της Κεντρικής Σερβίας, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 :
- Σέρβοι: 4,698,515 (89.4%)
- Βόσνιοι Μουσουλμάνοι: 135,670 (2.7%)
- Ρομά: 105,213 (2%)
- Αλβανοί: ~50,000 (0.9%) - estimate; mostly boycotted the 2011 census
- Βλάχοι: 35,160 (0.6%)
- Μοσουλμάνοι: 18,941 (0.3%)
- Βούλγαροι: 17,054 (0.3%)
- Μαυροβούνιοι: 16,386 (0.3%)
- Κροάτες: 10,867 (0.2%)
- Γιουγκοσλάβοι: 10,587 (0.2%)
Το 2011, οι περισσότεροι από τους δήμους της Κεντρικής Σερβίας είχαν εθνοτική πλειοψηφία Σέρβων, τρεις δήμοι (Νόβι Παζάρ, Τούτιν και Σγένιτσα) είχαν πλειοψηφία Βόσνιων Μουσουλμάνων, δύο δήμοι (Μπουγιάνοβατς και Πρέσεβο) είχαν Αλβανική πλειοψηφία και δύο δήμοι (Μποσίλεγκραντ και Ντιμίτροβγκραντ) Βουλγαρική.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Law of Regional Development (article 5), National Assembly of the Republic of Serbia, http://www.naled-serbia.org/documents/lts/nedavno_usvojeni_propisi/Privredni%20razvoj/Zakon%20o%20regionalnom%20razvoju%20%28%20Sluzbeni%20glasnik%20RS%2051-09%29.pdf, ανακτήθηκε στις 2015-02-23
- ↑ George W. White (1963). «VI. Serbia and the Serbs». Nationalism and Territory: Constructing Group Identity in Southeastern Europe.
 |
Αυτό το γεωγραφικό λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
|