Καρσιλαμάς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Από Βώλακα Δράμας
Από Ηράκλεια Σερρών

Ο Καρσιλαμάς ή Γαρτσιλαμάς[1] ανήκει στους Αντικρυστούς χορούς. Αντικρυστά εννοούμε πως οι χορευτές χορεύουν ο ένας απέναντι από τον άλλο. Εναλλακτικά, ο καρσιλαμάς ονομάζεται: Αντικρυστός, Καρσιλαμάς και Καρτσιλαμάς. Στα αστικά κέντρα συνοδεύεται με ρεμπέτικη μουσική. Η λέξη έχει την ετυμολογία προέρχεται από την τουρκική λέξη Karşilama.[2]

Ο χορός αυτός συναντάται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας όπως στη Μικρά Ασία (παράλια Μικράς Ασίας, Καππαδοκία-Ικόνιο κ.ά.), σε νησιά του Αιγαίου (Σύρος, Κύθνος, Ίμβρος, Λέσβος) καθώς και στη Θράκη και τη Μακεδονία.

  • {Πρίντεζης 1981, 163} Σύρος Κυκλάδες. αντικρυστός χορός που ονομάζεται Ψαράδικος Συριανός. Παράδειγμα τραγουδιού : "Επήρα οκτώ χιλιάδες απ' το μπακαρά και θ' ανάψω φίνο γλέντι σ' όλη τη μαγκιά...".
  • {Ξεινός 1987, 125} Ίμβρος: στην περιοχή χορευόταν από δύο άντρες οι οποίοι ήταν ο ένας απέναντι στον άλλο. Τα χέρια τους ήταν απλωμένα πλάγια στο ύψος των ώμων και με δύο δάχτυλα, τον μέσο και τον αντίχειρα, έκαναν μαντινάδες και κρατούσαν τον χρόνο για τα βήματά τους. Υπάρχει ο "βαρύς" όπως το "Πιγκί" και ο "Ελαφρύς" Καρσιλαμάς όπως η "Καλαμιά".
  • {Καβακόπουλας 1981 , 30} Βορειοδυτική Θράκη: Ο Καρσιλαμάς (Αντικρυστός) όπως και ο Συρτός Συγκαθιστός έχουν ίδιο ρυθμό 9/8, όμως από τα μουσικά όργανα που εκτελείται ακούγεται διαφορετικός. Είναι Κυκλικός χορός που έχει τα δικά του βήματα και τις δικές του ρυθμικές παραλλαγές των 9/8. Τα σημερινά του βήματα μοιάζουν με του Συγκαθιστού και του Συρτού Συγκαθιστού. Η διαφορά ανάμεσα τους είναι πως ο αντικρυστός χορεύεται από ζευγάρια αντρας με γυναίκα , αντίθετα με τον Συγκαθιστό που είναι ανακατεμένοι.
  • {Μωυσιάδης 1986, 186} Ανατολική Θράκη: Η λέξη Καρσιλαμάς προέρχεται από την Τούρκικη λέξη (καρσί= αντίκρυ όπως και το ποντιακό γαρσί = αντίκρυ). Χορεύεται στις γαμήλιες τελετές, όπου κρατάνε οι γυναίκες μαντήλια μπροστά από τα πρόσωπα τους έτσι ώστε να φαίνονται μόνο τα μάτια τους για να χορεύουν παίζοντας κρυφτό με τους συγχορευτές τους ή γυρνάνε τα μαντήλια τους κυκλικά μέχρι να διπλωθεί και στη συνέχεια αντίθετα να ξεδιπλωθεί. Χρησιμοποιούν ακόμα και τα δάχτυλα των χεριών για να κρατήσουν τον ρυθμό.
  • {Κόκκινος 1987 , 313} Καππαδοκία: όπως και στην Ανατολική Θράκη έτσι και στην Καππαδοκία ο Καρσιλαμάς χορεύεται κρατώντας ένα μαντήλι, στον γάμο που μεταφερόταν η νύφη από το σπίτι στην Εκκλησία και αντίστροφα. Το μουσικό μέτρο είναι 9σημο (2.2.2.3). Τα βήματα είναι 8 σε 2 μουσικά μέτρα. Καθώς χορεύουν σπάνε τα γόνατα και στρίβουν οι φτέρνες προς τα μέσα του ποδιού.
  • {Τυροβολά 1992, 126} Καισάρεια Καππαδοκίας: Στη περιοχή αυτή το μουσικό μέτρο αποδίδεται σε 4/4 και χωρίς συνοδεία κροτάλων ή κουταλιών. Πολύ λιγότερο χρησιμοποιείται ο 9σημος ρυθμός σε σχέση με τα Μικρασιατικά παράλια.
  • {Metallinos & Schumacker 1975 , 49} Μακεδονία: Ονομάζεται Καρσιλαμάς ή χορός Πανωκάτω. Εδώ χορεύεται από δύο σειρές χορευτών που έχουν απόσταση τρία μέτρα. Ο ρυθμός είναι 9/8 και αποτελείται από άντρες και γυναίκες που χορεύουν απέναντι από τον άλλο. Κρατάνε στο δεξί χέρι ένα μαντήλι όλοι οι χορευτές, που το κουνάνε σύμφωνα με τον ρυθμό της μουσικής.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Χορού, Ράφτης Άλκης, εκδ. Θέατρο Ελληνικών Χορών Δώρα Στράτου
  2. Ακαδημία Αθηνών, Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, τομ. 3 εκδ. Το Βήμα, Αθήνα, 2016, σελ. 283