Καρθαία
Συντεταγμένες: 37°34′0″N 24°19′50″E / 37.56667°N 24.33056°E
| Καρθαία | |
|---|---|
| Καρθαία | |
.JPG) | |
 | |
| Είδος | αρχαία πόλη, αρχαιολογική θέση και πόλις[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°33′41″N 24°19′51″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Κέας |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Καρθαία ήταν μία από τις τέσσερις αρχαίες Πόλεις-κράτη στην νήσο Κέα ή Τζιά στις Κυκλάδες, βρισκόταν στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, την αναφέρουν ο Στράβων και ο Παυσανίας. Η πόλη ήταν συνεχώς κατοικίσιμη 1300 χρόνια από την Γεωμετρική περίοδο (8ος αιώνας π.Χ.) μέχρι την Ύστερη αρχαιότητα (6ος αιώνας μ.Χ.) που ερημώθηκε. Τα ερείπια της Ακρόπολης, των οχυρώσεων και του κέντρου της αρχαίας πόλης διατηρήθηκαν πολλούς αιώνες στον λόφο της Άσπρης Βίγλας, ο Πίνδαρος την περιγράφει σαν "στενό δακτυλίδι γης".[2] Οι δύο κοιλάδες του Καλαμίτση στα ανατολικά και του Βαθυπόταμου στα δυτικά όπως και η θάλασσα στα νότια δημιούργησαν ένα εξαιρετικό φυσικό τοπίο, σε αυτό βρήκαν καταφύγιο πτηνά σπάνιου είδους και αναπτύχθηκαν πολλά φαρμακευτικά βότανα. Η Καρθαία είναι προσβάσιμη οδικώς με εύκολο τρόπο από όλο το υπόλοιπο νησί με τα μονοπάτια τα οποία είχαν χαράξει και χρησιμοποιούσαν από την αρχαιότητα ή με βάρκες από την θάλασσα χωρίς την χρήση σύγχρονων ακτοπλοϊκών σκαφών ή πλοίων.
Αρχαιολογικός χώρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ακρόπολη της Κάρθαιας περιβάλλεται από τείχη με μήκος περισσότερο από 2 χιλιόμετα μεταξύ 4ου και 2ου αιώνα π.Χ., το κατώτερο επίπεδο της Ακρόπολης ήταν κατάλληλο για να κατασκευαστούν ναοί και δημόσια κτήρια. Στο κατώτερο επίπεδο που ήταν στην στάθμη της θάλασσας υπήρχε ο ναός του Πυθίου Απόλλωνα (530 π.Χ.), σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα ήταν ο σημαντικότερος τόπος λατρείας στην πόλη. Μπροστά στον ναό υπήρχαν πολλά αφιερώματα στον Απόλλων με διατάγματα του Δήμου της Κάρθαιας, βρισκόντουσαν σε δημόσια εμφάνιση. Στο ανώτερο επίπεδο υπήρχε ένας μικρότερος ναός αφιερωμένος στην Αθηνά (500 π.Χ.).[3] Τα αρχιτεκτονικά γλυπτά του ναού παριστάνουν σκηνές της Αμαζονομαχίας, φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ιουλίδας. Ένα εξαιρετικό μαρμάρινο κτίσμα που χρονολογείται στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. με το όνομα "Πρόπυλον" βρισκόταν στην είσοδο του δρόμου που οδηγούσε στην Ακρόπολη. Στα δυτικά ανέβαινε ένα λιθόστρωτο μονοπάτι που χρονολογείται στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., στα ανατολικά μια αρχαϊκή σκάλα λαξευμένη στον βράχο οδηγούσε στο μονοπάτι το οποίο έκανε την σύνδεση ανάμεσα στο κατώτερο και το ανώτερο επίπεδο. Στο ανώτερο επίπεδο της Ακρόπολης βρισκόταν άλλο ένα δημόσιο κτίσμα η "Κατασκευή Δ" που χρονολογείται το 300 π.Χ.[4] Μια μνημειακή σκάλα με έξι σκαλοπάτια οδηγούσε σε ένα Προστώο με έξι ημι-αυλακωτούς Δωρικούς Κίονες, ο τετράγωνος Σηκός είχε δάπεδο καλυμμένο με λευκά θαλάσσια βότσαλα, στις τρεις πλευρές ορθογωνίου από πορφυρή ηφαιστιογενή λίθο και κωνική λίθινη βάση που όριζε το κέντρο του σηκού. Στους πρόποδες της πλαγιάς, στο ρέμα του Βαθυποτάμου βρίσκεται το λίθινο αρχαίο θέατρο κυκλικής μορφής που φιλοξενούσε 1.000 άτομα, βρίσκεται ακόμα σε περίοδο ανασκαφών και συντήρησης, απέναντι από το θέατρο εντοπίστηκαν Ρωμαικά λουτρά.
Η Καρθαία ήταν στην αρχαιότητα ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια των Κυκλάδων. Ο βυθισμένος προβλήτας μήκους 160 μέτρων και πλάτους 35 μέτρων ήταν κατασκευασμένος από πέτρες και βότσαλα, διακρίνεται ανάμεσα στους δύο όρμους και έφτανε μέχρι την απέναντι βραχονησίδα. Στην κορφή του λόφου της Άσπρης Βίλας στην θέση που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία Θεοτόκος των Μυρτιών υπήρχε αρχαίος ναός αφιερωμένος σε άγνωστη θεότητα. Μια βασιλική των πρώτο-Χριστιανικών χρόνων βρίσκεται σήμερα στις όχθες του Βαθυπόταμου, στην αρχαιότητα υπήρχε στην ίδια θέση ναός αφιερωμένος στην Δήμητρα. Όλες οι πλαγιές του λόφου ήταν καλυμμένες στην αρχαιότητα με τα σπίτια των Καρθαίων, σήμερα διακρίνονται με ερείπια και σωρούς από πέτρες. Σε μερικά σημεία της αρχαίας πόλης όπως απέναντι από το μονοπάτι που συνδέει τους ναούς του Απόλλωνα και της Αθηνάς έχουν βρεθεί ερείπια από υδραγωγεία, λειτουργούσαν από την Ελληνιστική περίοδο μέχρι την ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Το αρχαίο νεκροταφείο βρίσκεται στην κοιλάδα του Καλαμίτση έξω από τα τείχη της πόλης, πολλοί τάφοι σκάφτηκαν μέσα στην αρχαία Ακρόπολη όταν τον 7ο αιώνα μ.Χ. καταστράφηκαν οι αρχαίοι ναοί του Απόλλωνα και της Αθηνάς, ήταν η τελευταία εποχή που η Καρθαία είχε κατοίκους. Η περιοχή της αρχαίας πόλης-κράτους της Καρθαίας επεκτεινόταν σε ολόκληρο το νοτιοανατολικό νησί, παντού βρίσκονται διάσπαρτα αρχαία ερείπια από οικίες και μεταλλουργικές δραστηριότητες. Η εξυπηρέτηση των κατοίκων γινόταν στην αρχαιότητα με ένα μεγάλο δίκτυο λιθόστρωτων δρόμων που είναι τα σημερινά μονοπάτια της Κέας.[5] Τα ερείπια της αρχαίας Καρθαίας ήταν πάντοτε ορατά, αυτό παρότρυνε πολλούς ταξιδιώτες να την επισκεφτούν τον 17ο αιώνα, πολλοί περισσότεροι τον 18ο και τον 19ου αιώνα, μέχρι το 1811 έκαναν το σφάλμα να την ταυτίζουν με την πρωτεύουσα Ιουλίδα.
Ανασκαφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Δεκέμβριο του 1811 επισκέφθηκε την Κέα ο Δανός αρχαιολόγος Πήτερ Ούλουφ Μπρόντστεντ (Peter Oluf Brondsted) ο οποίος και διαπίστωσε από τις επιγραφές που έφερε στο φως την ακριβή θέση της αρχαίας αυτής πόλης. Όπως αναφέρει στο σχετικό σύγγραμμά του μεταξύ των ανευρεθέντων ήταν και δύο τιμητικές επιγραφές που άρχιζαν με τις λέξεις «Ο Δήμος Καρθαίων…». Εκτός από τα ερείπια των αρχαίων τειχών της πόλης, υπήρχε το πολυάνδριον των Καρθαίων στο οποίο και αποκαλύφθηκαν πολλοί τάφοι της ρωμαϊκής περιόδου. Στο χώρο αυτό σώζεται και μια θολωτή τετράγωνη οικοδομή που ίσως ν' αποτελεί οικογενειακό τάφο ή μνημείο.[6] Οι ανασκαφές και η αποκατάσταση των μνημείων της Καρθαίας οργανώθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στα Συνέδρια με τίτλο "Ανακάλυψη και αποκατάσταση της αρχαίας Καρθαίας στην Κέα" (2002-2008 και 2011-2015), χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εργασίες είχαν σαν αποτέλεσμα την αποκάλυψη των ναών του Απόλλωνα, της Αθηνάς, του κτιρίου Δ, του Πρόπυλον, του θεάτρου και των υπόλοιπων μνημείων.[7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «An Inventory of Archaic and Classical Poleis». (Αγγλικά) Inventory of Archaic and Classical Poleis. 2004.
- ↑ Paian IV, 13-14
- ↑ A. Papanikolaou, Η οικοδομική δραστηριότητα στην Ν. κλιτύ της ακροπόλεως της Καρθαίας κατά τον 6ο και 5ο π.Χ. αιώνα. Kea-Kythnos: History and Archaeology. Proceedings of an International Symposium Kea-Kythnos, 22-25 June 1994, Eds. L. G. Mendoni - A. Mazarakis Ainian. Μελετήματα 27 (1998) 557-571
- ↑ Ch. Kanellopoulos, The Classical and Hellenistic Building Phases of the Acropolis of Ancient Karthaia, Kea, Athenische Mitteilungen 118 (2003) 211-238, Plates 54-57
- ↑ E. Simantoni-Bournia - L. Mendoni - T. Panagou, Καρθαία... ελαχύνωτον στέρνον χθονός, Athens 2009
- ↑ P.O. Brøndsted, Voyages dans la Grèce (Paris 1826)
- ↑ E. Simantoni-Bournia - L. Mendoni - T. Panagou, Καρθαία... ελαχύνωτον στέρνον χθονός, Athens 2009
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- A. Papanikolaou, Η οικοδομική δραστηριότητα στην Ν. κλιτύ της ακροπόλεως της Καρθαίας κατά τον 6ο και 5ο π.Χ. αιώνα. Kea-Kythnos: History and Archaeology. Proceedings of an International Symposium Kea-Kythnos, 22-25 June 1994
- Ch. Kanellopoulos, The Classical and Hellenistic Building Phases of the Acropolis of Ancient Karthaia, Kea, Athenische Mitteilungen 118 (2003) 211-238
- E. Simantoni-Bournia - L. Mendoni - T. Panagou, Καρθαία... ελαχύνωτον στέρνον χθονός, Athens 2009
- P.O. Brøndsted, Voyages dans la Grèce (Paris 1826).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Καρθαία», ιστότοπος Δήμου Κέας.
- «Καρθαία» Αρχειοθετήθηκε 2013-11-03 στο Wayback Machine., ιστότοπος «Οδυσσεύς», Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.
- «Συντήρηση και Ανάδειξη της αρχαίας Καρθαίας Κέας» Αρχειοθετήθηκε 2017-04-27 στο Wayback Machine., ιστότοπος Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
- «Πύργος του 4ου π.Χ. αιώνα αναστηλώνεται στην Κέα», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Το Βήμα», 9 Αυγούστου 2011.
