Ισοηλεκτρικό σημείο

Στη Βιοχημεία με τον όρο ισοηλεκτρικό σημείο, (isoelectric point), με διεθνή σύντμηση IEP ή pI, χαρακτηρίζεται η τιμή pH ενός αμφοτερικού διαλύματος όταν σε κατάσταση ηλεκτρικής ουδετερότητάς του η ιονική κατάσταση ενός αμινοξέος σ΄ αυτό παρουσιάζει ένα διπολικό ιόν.

Γενικά σε καθένα αμινοξύ υπάρχει μια και μόνη χαρακτηριστική τιμή pH, για ένα διάλυμα, όπου η τάση να ιονίζει αυτό ως βάση φέρεται να εξισορροπείται από τη τάση να το ιονίζει ως οξύ. Ακριβώς στη τιμή αυτή του pH το αμινοξύ συμπεριφέρεται ως ουδέτερο, δηλαδή ούτε ως ανιόν αλλά ούτε και ως κατιόν, με συνέπεια το καθαρό φορτίο να παρουσιάζεται μηδενικό, οπότε και δεν μετακινείται σ΄ ένα ηλεκτρικό πεδίο.

Στις μεμονωμένες πρωτεΐνες υφίσταται επίσης χαρακτηριστική τιμή pH στην οποία το μόριό τους είναι ηλεκτρικά ουδέτερο. Στο σημείο αυτό που λέγεται ισοηλεκτρικό σημείο η διαλυτότητα της πρωτεΐνης είναι η μικρότερη δυνατή από οποιαδήποτε άλλη τιμή του pH γι΄ αυτό και πολλές καθιζάνουν ακριβώς σ΄ αυτό το σημείο. Γενικά οι πρωτεΐνες στα κύτταρα δεν βρίσκονται στο ισοηλεκτρικό τους σημείο.
Το ισοηλεκτρικό σημείο των πρωτεϊνών μπορεί να καθοριστεί σε μια σειρά διαλυμάτων με διαφορετικό pH με το να βρεθεί για παράδειγμα το σημείο της μέγιστης θολότητας του διαλύματος.

Έχοντας υπόψη το ισοηλεκτρικό σημείο των διαφόρων πρωτεϊνών μπορεί εύκολα να επιχειρηθεί ο χωρισμός τους από μίγματα με κλασματική ιζηματοποίηση με χρήση π.χ. θειικού αμμωνίου, οπότε το pH του διαλύματος στη περίπτωση αυτή προσαρμόζεται ακριβώς με το ισοηλεκτρικό σημείο της εκάστοτε πρωτεΐνης.

• Το ισοηλεκτρικό σημείο λαμβάνει τιμή την εκάστοτε τιμή pH όπου παρατηρείται αυτό κρινόμενο έτσι και ως μονάδα μέτρησης. Για παράδειγμα το pI της γλυκίνης είναι 6.0.