Ινδικός φεμινισμός

Ο Ινδικός φεμινισμός είναι το κίνημα εκείνο των ινδουϊστριών γυναικών, το οποίο αποσκοπεί να ανατρέψει τις περί την θέση και τον ρόλο της γυναίκας αντιλήψεις που επιβάλει η ινδουιστική θρησκευτική παράδοση.

Οι απαρχές

Οι ρίζες του ινδικού φεμινισμού εντοπίζονται στα τέλη του 19ου αιώνα. Ειδικότερα από το 1880 κι έπειτα μεσοαστές γυναίκες άρχισαν να εισχωρούν δειλά-δειλά στην επαγγελματική ζωή και να συμμετέχουν ενεργότερα στο νεο-ινδουιστικό μεταρρυθμιστικό ρεύμα.

Μία εκ των πρωτοπόρων αυτής της πρώτης περιόδου υπήρξε η Παντίτα Ραμαμπάι (Pandita Ramabai) (1858-1922). Aυτή αγωνίστηκε για τη μόρφωση των κοριτσιών οι οποίες χήρευαν σε παιδική ηλικία, την εισαγωγή γυναικών στις ιατρικές σχολές, και την κατάρτισή τους ως δασκάλες.

Το 1887 συνέγραψε το βιβλίο The High Caste Hindu Woman. Δύο χρόνια αργότερα (1889) ίδρυσε ένα οικοτροφείο και σχολείο για την εκπαίδευση νεαρών χηρών. Η ίδια καταγόταν από βραχμανική οικογένεια, αλλά απογοητευμένη από την έλλειψη ευκαιριών για τις γυναίκες εντός του νεο-ινδουιστικού μεταρρυθμστικού κινήματος την οδήγησε στην απόφασή της να ασπαστεί τον χριστιανισμό, μια απόφαση που με τη σειρά της επέφερε τον εξοβελισμό της από την κάστα στην οποία ανήκε.

Η έκκλησή της για παροχή εκπαίδευσης στις γυναίκες με το επιχείρημα ότι ως «μητέρες του έθνους (mothers of nation) θα έπρεπε να εκπαιδευθούν επαρκώς» βρήκε ανταπόκριση και σε άλλες γυναίκες, οι οποίες έσπευσαν να την υποστηρίξουν.

Η Sarojini Naidu (1876-1949), η μετέπειτα αρχηγέτιδα του φεμινιστικού κινήματος και του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου, διακήρυξε: «Εκπαιδεύστε τις γυναίκες σας και το έθνος θα φροντίσει τον εαυτό του [...] το χέρι που κουνά την κούνια κυβερνά τον κόσμο». Μαζί με την θεοσοφίστρια Annie Bessant προέβαλε τις ιδιότητες των ινδουιστικών θεαινών και γυναικείων μορφών της ινδικής μυθολογίας προκειμένου να υποδείξουν πρότυπα ρόλων για τις γυναίκες. Η τακτική τους αποσκοπούσε στο να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Από τις αρχές του 1920 μέχρι και το 1947 οπότε επιτεύχθηκε η εθνική ανεξαρτησία, πολλές γυναίκες, συνοδευόμενες από άνδρες, εντάχθηκαν σε ομάδες που διοργάνωναν απεργίες και διαδηλώσεις.

Ο Ινδικός φεμινισμός μετά την εδραίωση της Ινδικής ανεξαρτησίας

Με την εδραίωση της ινδικής ανεξαρτησίας οι γυναίκες κινήθηκαν προς την κατεύθυνση της διεκδίκησης ίσων διακαιωμάτων με τους άνδρες. Αν και με το σύνταγμα του 1950 κατοχυρώθηκε η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, δεν δρομολογήθηκε η συγκρότηση ενός νεόυ ινδουιστικού οικογενειακού δικαίου (Hindu Code Bill). Έτσι αιτήματα που συνδέονταν με την αύξηση του μέσου ορίου ηλικίας προς αρραβώνα και γάμου, το δικαίωμα της γυναίκας να αιτήσει την έκδοση διαζυγίου και αλλαγές στην νομοθεσία σχετικά με την προικοδότηση και την κληρονομιά, δεν υλοποιήθηκαν.

Στις δεκαετίες του 1970 και 1980 πολιτικοποιημένες και μορφωμένες γυναίκες προέβησαν σε συγκρότηση συλλόγων και ομάδων, ανεξαρτήτως κάστας, σε πόλεις , κωμοπόλεις και χωριά, αγωνιζόμενες κατά της απόδοσης προίκας, της κακομεταχείρισης γυναικών, του βιασμού. Σταθμός στην ιστορία του Ινδικού φεμινιστικού κινήματος ήταν η έκδοση του ΄΄Manushi΄΄, το 1978, ενός περιοδικού για τις γυναίκες από γυναίκες.