Ιερός Ναός Αφέντη Χριστού Χανδρά Λασιθίου

Ιερός Ναός Αφέντη Χριστού Χανδρά Λασιθίου
Είδος	εκκλησία
Γεωγραφικές συντεταγμένες	35°6′0″N 26°5′23″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Σητείας
Χώρα	Ελλάδα
δεδομένα (π)

Ο Ναός του Αφέντη Χριστού βρίσκεται στο νομό Λασιθίου, στο χωριό Χανδράς, στην περιοχή Παντέλι. Πιθανότατα ήταν καθολικό μονής για την οποία δεν έχουμε ιστορικές μαρτυρίες καθώς δεν συνδέεται άμεσα με κάποιον οικισμό αλλά με μικρές εγκαταστάσεις των οποίων σήμερα διατηρούνται ερείπια και χτίστηκε τον 13ο με 14ο αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για μεγάλο σε σχέση με τα συνήθη δεδομένα της ανατολικής Κρήτης μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό διαστάσεων 5,75 Χ 8,50 μ. Το εσωτερικό του είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες από το δογματικό, εορταστικό και λειτουργικό κύκλο που σώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση. Επίσης περιλαμβάνει σπάνια θεματολογία αγιογραφιών που αφορούν την Παλαιά Διαθήκη και συγκεκριμένα την Γένεση, όπως και θεματολογία από λεπτομέρειες των ευαγγελικών διηγήσεων. Όλο το δυτικό τοίχο καταλαμβάνει μια παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας, που διακόπτει τη σειρά των παραστάσεων της Γένεσης ο οποίος αναπτύσσεται σε ενιαία ζώνη στον βόρειο και νότιο τοίχο, κάτω από τον εορταστικό κύκλο. Το γεγονός ότι ο κύκλος της Δημιουργίας είναι εκτεταμένος με έμφαση την έξωση από τον Παράδεισο, δηλώνει ότι η τοποθέτησή του σε επαφή με την Δευτέρα Παρουσία είναι μια συνειδητή επιλογή των εμπνευστών του εικονογραφικού προγράμματος με ιδιαίτερο θεολογικό περιεχόμενο.

Το σύνολο, τόσο λόγω του περιεχομένου του εικονογραφικού προγράμματος όσο και λόγω της καλλιτεχνικής του ποιότητας αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα της εικαστικής δημιουργίας στην Κρήτη του 14ου αιώνα. Ο Ναός σήμερα ανήκει στην Ενορία Χανδρά και πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου, εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.