Ιερεμίας Β΄ Τρανός
| Ιερεμίας Β΄ Τρανός | |
|---|---|
 Ο Ιερεμίας Β΄ στο Ιστορία των Αθηναίων : Τουρκοκρατία : Περίοδος πρώτη, 1458-1687 του Δημητρίου Καμπούρογλου | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ιερεμίας Β΄ ο Τρανός (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1536[1][2][3] Αγχίαλος |
| Θάνατος | 1595[1] Κωνσταντινούπολη ή Κωνσταντινούπολη[4] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιερέας Πατριάρχης[5] θεολόγος[5] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως μητροπολίτης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ιερεμίας Β΄ (1536 - Σεπτέμβριος 1595), ο επιλεγόμενος Τρανός, ανέλαβε Οικουμενικός Πατριάρχης τρεις φορές.
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε περί το 1530 (κατ'άλλους το 1536[6][7]) στην Αγχίαλο[8]. Εκπαιδεύτηκε έχοντας ως δασκάλους τους Ιερόθεο Μονεμβασίας, Αρσένιο Τορνόβου, Δαμιανό Στουδίτη, Ματθαίο Κρητικό[9] και Δαμασκηνό Ναυπάκτου.
Με τη στήριξη του Μιχαήλ Καντακουζηνού εξελέγη Μητροπολίτης Λαρίσης περί το 1568[6]. Όταν ο Καντακουζηνός πέτυχε την εκθρόνιση του Πατριάρχη Μητροφάνη Γ’, ο Ιερεμίας εξελέγη διάδοχός του στις 5 Μαΐου 1572[10] και παρέμεινε στον Θρόνο μέχρι τις 29 Νοεμβρίου 1579, οπότε καθαιρέθηκε[11] και επανήλθε στον Θρόνο ο Μητροφάνης. Πατριάρχευσε για δεύτερη φορά μετά τον θάνατο του Μητροφάνη, από τον Αύγουστο του 1580[12]. Κατά τη διάρκειά της, ο μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως Θεόληπτος, ανιψιός του Μητροφάνη, εποφθαλμιώντας τον θρόνο, συνέχισε να τον διαβάλλει σε συνεργασία με τον εκλεγέντα Καισαρείας Παχώμιο. Τον κατηγόρησαν ότι έκανε γενίτσαρους καλόγερους και Τουρκάλες χριστιανές και πως στέλνει επιστολές στον Πάπα κατά των Τούρκων[13]. Τελικά, και με τη βοήθεια ενός δωροδοκημένου αρνησίθρησκου Λεσβίου κατόρθωσε την σύλληψη και φυλάκιση του Ιερεμία. Αμέσως διαδόθηκαν φήμες περί φονεύσεως του Πατριάρχη, ότι βρήκε τον θάνατο από στραγγαλισμό στην φυλακή. Τον Μάρτιο του 1584 καθαιρέθηκε και εξορίστηκε στη Ρόδο[14].
Επανήλθε στον θρόνο στις 29 Απριλίου 1587[15] και πατριάρχευσε μέχρι του θανάτου του το 1595. Κατά την τρίτη αυτή Πατριαρχία του περιόδευσε επί διετία στη Ρωσία (1588-1590) για εκκλησιαστικές υποθέσεις και επέστρεψε με πολυτιμότατα δώρα[16]. Υπό την αφόρητη πίεση του Τσάρου Θεόδωρου, αναγνώρισε στις 26 Ιανουαρίου 1589 με χρυσόβουλο την πατριαρχική αξία στον μητροπολίτη Μόσχας Ιώβ με βασικό όρο ότι «πάντοτε θα αναγνωρίζει ως κεφαλή της Ορθοδοξίας το Οικουμενικό Πατριαρχείο[17]». Το νέο Πατριαρχείο Ρωσίας αναγνωρίσθηκε από ειδική Σύνοδο που συνήλθε στη Κωνσταντινούπολη το Φεβρουάριο του 1591 και με απόφαση άλλης Συνόδου, στις 12 Φεβρουαρίου 1593 κατατάχθηκε στα Δίπτυχα της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως πέμπτο τη τάξει[18].
Πέθανε μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 1595 στην Κωνσταντινούπολη, αφήνοντας πλούσιο συγγραφικό έργο.
Το έργο του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιερεμίας Β΄ είχε φύση μεγαλοπρεπή και ήταν υπέρμαχος της ορθοδοξίας. Κατείχε μεγάλη θεολογική μόρφωση και επιχείρησε να αναδείξει μορφωμένους επισκόπους[19]. Περιγράφεται όμως και ως αυστηρός και ισχυρογνώμων[6][7]. Μόλις ανέβηκε στον οικουμενικό θρόνο συγκάλεσε Σύνοδο, η οποία αποφάσισε την απαραιτήτως τήρηση των κανόνων, οι οποίοι πρότινος δεν εφαρμόζoνταν όπως έπρεπε. Απαγόρευσε δια ποινής καθαιρέσεως τις πληρωμένες χειροτονίες[20]. Με συνοδική απόφαση προσπάθησε να αναδιοργανώσει την διδασκαλία των «θείων και ιερών γραμμάτων»[21].
Αλληλογράφησε με τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄ και με την ελληνική κοινότητα της Βενετίας για το θέμα του Γρηγοριανού ημερολογίου, προς το οποίο φαίνεται ότι δεν διάκειτο αρνητικά, αλλά ήταν κατά της άμεσης εφαρμογής του. Δέχθηκε μάλιστα το 1583 απεσταλμένο του Πάπα στην Κωνσταντινούπολη[22], για να συζητήσει μαζί του το θέμα της αποδοχής του ημερολογίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία[23]. Λόγω της στάσης του αυτής, μετά τη δεύτερη Πατριαρχία του εξορίστηκε από τον διάδοχό του, Παχώμιο Β΄, στη Ρόδο.
Από το 1576 έως το 1581 πραγματοποίησε τις πρώτες σημαντικές θεολογικές ανταλλαγές μεταξύ Ορθοδοξίας και Προτεσταντών (Διαμαρτυρομένων) για πιθανή ένωση. Απάντησε για πρώτη φορά στους Προτεστάντες θεολόγους της Τυβίγγης με την «Έκθεση της Ορθοδόξου Πίστεως[24]». Με αυτήν αναίρεσε τις κακοδοξίες της «Αυγουσταίας ομολογίας», μεταφρασμένο αντίγραφο της οποίας του παρουσίασαν στις 24 Μαΐου 1575 οι Λουθηρανοί Μαρτίνος Κρούσιος και Jakob Andreae. Οι επιστολές αυτές έχουν σωθεί, όπως και κάποιες ακόμη πραγματείες του επί θεολογικών θεμάτων. Σε αυτές καθιστά σαφές ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει πρόθεση να υποστεί Μεταρρύθμιση[25] και διέκοψε τις σχετικές διαπραγματεύσεις μαζί τους όταν διαπίστωσε ότι δεν επρόκειτο να δεχτούν την ορθόδοξη διδασκαλία[26].
Ανακαίνισε την Μονή Παμμακάριστου, που τότε ήταν η έδρα του Πατριαρχείου και ευπρέπισε και καθωράισε το πατριαρχείο με μεγαλοπρεπείς οικοδομές και πολυτελείς ανακαινίσεις, εσωτερικές και εξωτερικές[27]. Πέτυχε επίσης ορισμένα προνόμια για τις ελληνικές κοινότητες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ένα από τα οποία ήταν η ίδρυση σχολείων. Μέχρι την εποχή του, το μόνο ελληνικό σχολείο στην Αυτοκρατορία ήταν η «Μεγάλη του Γένους Σχολή». Με την επιρροή του Πατριάρχη Ιερεμία άνοιξαν επτά σχολεία στα τέλη του 16ου αιώνα, σε Αθήνα, Λιβαδειά, Χίο, Σμύρνη, Κυδωνιές, Πάτμο και Ιωάννινα. Στη συνέχεια, άνοιξαν άλλα 40 σχολεία σε όλη την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118712101. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Faceted Application of Subject Terminology. 77842. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. jeremias-patriarch-von-konstantinopel-ab-1587. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20191039319. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ 5,0 5,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20191039319. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Aubert 2003, σελ. 995-1001.
- ↑ 7,0 7,1 Μανουήλ Γεδεών, σελ. 519.
- ↑ Διαμαντόπουλος, Αδαμάντιος (1954). Αρχείον του Θρακικού λαογραφικού και γλωσσικού θησαυρού ΙΘ΄: 115. https://www.he.duth.gr/erg_laog/arxeio/arxeio_thrakikou_laografikou_glossikou_thisavrou_t19.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Μόσχου Κούκου - Ευαγγελίας Τσιακίρη, Η προσφορά των Θρακών εκπαιδευτικών στα γράμματα και στο Έθνος, Εταιρεία Μελετών Επιστημών Κομοτηνής, Κομοτηνή 1997, σ. 29.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 518.
- ↑ Janin 1956, σελ. 632, 677.
- ↑ Petit, L. (1924). "Jérémie II Tranos". Dictionnaire de Théologie Catholique. 8. Paris: Letouzey et Ané. σελίδες 886–894.
- ↑ Gudzi︠a︡k, Borys (2001). Crisis and reform : the Kyivan Metropolitanate, the Patriarchate of Constantinople, and the genesis of the Union of Brest. Cambridge, Mass.: Ukrainian Research Institute, Harvard University. σελίδες 30–40. ISBN 0-916458-92-X.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 524.
- ↑ Μέρτζιος 1951, σελ. 18.
- ↑ Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, Ελένη (2007). «Το φαινόμενο της ζητείας κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο». Ιόνιος Λόγος (Κέρκυρα) Α: 262. https://www.academia.edu/2762558/_%CE%A4%CE%BF_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B6%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE_%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF_%CE%99%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9B%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%84_1_2007_%CF%83_247_293. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 401.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 531-532.
- ↑ Εμμανουήλ Καλλίγερος. Συνοπτική ιστορία των Κυθήρων. Εκδόσεις Κυθηραϊκά. σελ. 122. ISBN 9789608621848.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 521.
- ↑ Μπακούρος 1998, σελ. 298-299.
- ↑ Μέρτζιος 1951, σελ. 8.
- ↑ Τσικνάκης, Κώστας Γ. (1993). H συνεργασία του Iωάννη Mποναφέ με τον οικουμενικό πατριάρχη Iερεμία B΄ τον Tρανό κατά το 1574. Πάτρα. σελ. 826.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 398.
- ↑ Διοκλείας, Κάλλιστος (1993). The Orthodox Church. London, England: Penguin Books. σελίδες 94. ISBN 0-14-014656-3.
- ↑ Παπαδόπουλος, Χρυσόστομος. «Επί των σχέσεων των ορθοδόξων προς τους ετεροδόξους κατά τον ιστ' αιώνα» (PDF). Περιοδικό «Θεολογία». Εκκλησία της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Κοµνηνός Υψηλάντης 1870, σελ. 108.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Aubert, R. (2003). Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques / 28, Jérémie II. Paris: Letouzey et Ané. σελίδες 995–1001. ISBN 2-7063-0210-0.
- Janin, R. (1956). Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques / 13, Costantinople, Patriarcat grec. Paris: Letouzey et Ané. σελίδες 632, 677.
- Αριστείδης Πανώτης (27 Ιουλίου 2008). «Μεθεόρτιο στον «Ευαγγελισμό» του Κιέβου». «Η Καθημερινή». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-25. https://web.archive.org/web/20120325095646/http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_27/07/2008_279225. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2013.
- Προκόπιος Τσιμάνης, επιμ. (1981). Από υψηλή σκοπιά οι Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως, τόμ. Α΄. Αθήνα. σελίδες 151–163.
- Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009.
- Εμμανουήλ Καλλίγερος. Συνοπτική ιστορία των Κυθήρων. Εκδόσεις Κυθηραϊκά. σελ. 122. ISBN 9789608621848.
- Πανώτης, Αριστείδης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. ISBN 978-960-8116-17-7.
- Κοµνηνός Υψηλάντης, Αθανάσιος (1870). Εκκλησιαστικών και πολιτικών των εις δώδεκα, Βιβλίον Η, Θ΄και Ι΄ ήτοι Τα µετά την Άλωσιν (1453-1789), (Εκ χειρογράφου της ιεράς µονής του Σινά). Κωνσταντινούπολη: εκδιδόντος Αρχιµ. Γερµανού Αφθονίδου Σιναΐτου.
- Μπακούρος, Βασίλειος (1998). Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Σαμουήλ Α΄ Χαντζερής ο βυζάντιος: ο βίος και το έργο του (1700-1775). Διδακτορική Διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ).
- Μέρτζιος, Κωνσταντίνος Δ (1951). «Πατριαρχικά, ήτοι ανέκδοτοι πληροφορίαι σχετικαί προς τους Πατριάρχας Κωνσταντινουπόλεως από του 1556-1702». Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών 15 (4). https://digitallibrary.academyofathens.gr/archive/item/10758?lang=el. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2023.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κωνσταντίνου Σάθα, Βιογραφικόν σχεδίασμα περί του πατριάρχου Ιερεμία Β΄ (1870)
- Κατελής Βίγκλας (2017). Ιερεμίας Β’ Τρανός Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης (1536-1595). Σύλλογος των Αγχιαλιτών της Αθήνας «Η Αγχίαλος», Αθήνα. ISBN 978-960-99160-4-2.
- Acta et scripta theologorum Wirtembergensium et Patriarchae Constantinopolitani D. Hieremiae : quae vtriq(ue) ab anno M.D.LXXVI. vsque ad annum M.D.LXXXI. de Augustana Confessione inter se miserunt / Graecè & Latinè ab ijsdem theologis edita Αρχειοθετήθηκε 2022-07-04 στο Wayback Machine., University of Essex
.svg)
|