Ιέρων ή τυραννικός
Διότι, απήντησε εκείνος, η τυραννία είναι σ΄αυτό το πράγμα ελεεινότατη· δεν είναι δυνατόν να απαλλαγείς από αυτήν. Γιατί πως θα μπορούσε να είναι σε θέση ένας τύραννος... να υποστεί με τη σειρά του τις φυλακίσεις για όσους φυλάκισε ή πως να βρει και να δώσει τις ζωές που χρειάζονται για να αντισταθμίσει εκείνες που αφαίρεσε; Αλλά αν είναι καλό για κάποιον να κρεμαστεί μόνος τους, μάθε, είπε αυτός «Σιμωνίδη, ότι κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι το καλύτερο που έχει να κάνει ένας τύραννος· γιατί, είναι ο μόνος που δεν κερδίζει τίποτε ούτε όταν κρατάει ούτε όταν παραμερίζει τα βάσανά του».
μτφ. Λίλα Τρουλινού, εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 1994
Ο Ιέρων του Ξενοφώντα είναι ένας διάλογος περί τυραννίας· δεν είναι όμως σωκρατικός διάλογος. Το κύριο αντικείμενο της συνομιλίας, που περιγράφεται στον Ιέρωνα, δεν είναι η βελτίωση της τυραννικής κυβέρνησης αλλά η διαφορά ανάμεσα σε τυραννικό και ιδιωτικό βίο σε σχέση με τις ανθρώπινες χαρές και λύπες. Τα πρόσωπά του έργου είναι ο ποιητής Σιμωνίδης και ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρων.[1]
Σύνοψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ποιητής ζητά να μάθει από τον τύραννο αν ο τυραννικός βίος όντως διαφέρει από τον ιδιωτικό όσον αφορά τις χαρές και τις λύπες· διότι αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι ο τύραννος γεύεται σε μεγαλύτερο βαθμό όλες τις ηδονές, ενώ η οδύνη του είναι πολύ περιορισμένη. Ο Ιέρων, ενοχλημένος από αυτήν την προκατάληψη του κοινού νου, επιχειρεί να την ανασκευάσει ακολουθώντας μια αποδεικτική πορεία η οποία λαμβάνει υπόψη εμπειρικά δεδομένα: γίνεται σύγκριση των δύο βίων με βάση ένα εξαντλητικό κατάλογο απολαύσεων.[2]
Ο Ιέρων συμπληρώνει ότι ο τύραννος δεν έχει φίλους, δεν έχει την αγάπη των άλλων, δεν νιώθει ποτέ ασφάλεια· ζει διαρκώς με το φόβο της προδοσίας, της συνωμοσίας, της δολοφονίας, είναι αναγκασμένος να διαπράττει εγκλήματα για να μη χάσει την εξουσία του. Σε ερώτηση του Σιμωνίδη να επιστρέψει στο ιδιωτικό βίο ο Ιέρων απαντά ότι ο τύραννος δεν μπορεί να κάνει ούτε μπρος ούτε πίσω· αν κάνει μπρος, τα εγκλήματα και ο φόβος θα μεγεθύνονται, αν κάνει πίσω δεν υπάρχει καμιά συγχώρεση· το μόνο λοιπόν που το μένει να κάνει, είναι να κρεμαστεί.[3]
Ο Σιμωνίδης αποκαθιστά την αρχική ηρεμία της συζήτησης συμβουλεύοντάς τον να μετατρέψει την άδικη τυραννία σε αγαθοεργό, έτσι ώστε να κερδίσει την αγάπη όλων, μια αγάπη απαλλαγμένη από το φθόνο.[4]
Η δράση του διαλόγου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην αρχή της συζήτησης ο Σιμωνίδης καθησυχάζει τον Ιέρωνα δηλώνοντας την προθυμία του να μάθει απ΄αυτόν, δηλαδή να τον εμπιστευτεί σε ό,τι πρόκειται να πει για τη σχετική επιθυμότητά του και στο τέλος της συζήτησης για τις σωματικές απολαύσεις φαίνεται να έχουμε φτάσει στο τέλος της όλης συνομιλίας. Ο Σιμωνίδης είχε αρχικά απαριθμήσει οκτώ ομάδες ευχάριστων ή λυπηρών πραγμάτων:
- Θεάματα
- Ακούσματα
- Μυρωδιές
- Φαγητό και πιοτό
- σεξ
- Αντικείμενα που γίνονται αντιληπτά απ΄όλο το σώμα
- Καλά και κακά πράγματα
- Ύπνος
Επιλεκτικό χωρίο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εγώ πιστεύω, Ιέρωνα, ότι ο αληθινός άνδρας διαφέρει από τα άλλα ζώα στο ότι ορέγεται (εκ του οποίου και όρεξη) τις τιμές. Γιατί, όμοια με αυτόν, όλα τα άλλα ζώα φαίνεται να ευχαριστιούνται με την τροφή, την πόση, τον ύπνο και τη σεξουαλική πράξη (αφροδισίοις).7, 3.1-5
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ *Πολιτικά Αριστοτέλη Ε 1315b 35«τῶν δὲ λοιπῶν ἡ περὶ Ἱέρωνα καὶ Γέλωνα περὶ Συρακούσας. ἔτη δ᾽ οὐδ᾽ αὕτη πολλὰ διέμεινεν, ἀλλὰ τὰ σύμπαντα δυεῖν δέοντα εἴκοσι: Γέλων μὲν γὰρ ἑπτὰ τυραννήσας τῷ ὀγδόῳ τὸν βίον ἐτελεύτησεν, δέκα δ᾽ Ἱέρων, Θρασύβουλος δὲ τῷ ἑνδεκάτῳ μηνὶ ἐξέπεσεν».
- ↑ Leo Strauss, Ιέρων ή τυραννικός μτφ. Λίλα Τρουλινού, σ .25 εκδ. ΕΞΑΝΤΑΣ 1994
- ↑ Ξενοφών Ιέρων, Κεφ. 6, 6-16
- ↑ Ξενοφών Ιέρων, Κεφ. 11
Ενδεικτική βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Γαλλικά) Alexandre Kojève, «Τυραννία και Σοφία», [γαλλική έκδοση], 1954
| ||||||||||||||||
|
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |