Ζερόμ Λαλάντ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζερόμ Λαλάντ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Joseph-Jérôme de la Lande (Γαλλικά)
Γέννηση11  Ιουλίου 1732[1][2][3]
Μπουρ-αν-Μπρες[1][4][5]
Θάνατος4  Απριλίου 1807[6][2][3]
Παρίσι[6][7][5]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Περ-Λασαίζ[8] και Grave of Lefrançais de Lalande
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Θρησκείααθεϊσμός[9]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[10][11]
ΣπουδέςΚολλέγιο της Γαλλίας[12]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααστρονόμος
μαθηματικός
καθηγητής πανεπιστημίου[13]
συγγραφέας[14][15]
ΕργοδότηςΚολλέγιο της Γαλλίας (1768–1807)[13]
Αξιοσημείωτο έργοAtlas céleste de Flamstéed
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών[16]
72 ονόματα στον Πύργο του Άιφελ[17]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ζοζέφ Ζερόμ Λεφρανσουά ντε Λαλάντ (Joseph Jérôme Lefrançois de Lalande, 11 Ιουλίου 17324 Απριλίου 1807) ήταν Γάλλος αστρονόμος και συγγραφέας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λαλάντ γεννήθηκε στο Μπουργκ-αν-Μπρες (Bourg-en-Bresse) (σήμερα στον νομό Αιν). Οι γονείς του τον έστειλαν στο Παρίσι να σπουδάσει νομική, αλλά καθώς κατέλυσε στο Hôtel Cluny, όπου ο Ντελίλ είχε το αστεροσκοπείο του, προσελκύσθηκε στην Αστρονομία και έγινε ο πιο ένθερμος μαθητής των Ντελίλ και Πιερ Λεμονιέ. Ολοκλήρωσε όμως και τις σπουδές του στη νομική, οπότε θα επέστρεφε στη γενέτειρά του ως δικηγόρος, όταν ο Λεμονιέ πήρε άδεια να τον στείλει στο Βερολίνο για παρατηρήσεις της σεληνιακής παραλλάξεως σε συγχρονισμό με εκείνες του Νικολά Λουί ντε Λακάιγ στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.

Η επιτυχής επιτέλεση αυτών των παρατηρήσεων προκάλεσε την εκλογή του σε ηλικία 21 ετών στην Ακαδημία του Βερολίνου και στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών. Τότε αφοσιώθηκε στη βελτίωση της πλανητικής θεωρίας, δημοσιεύοντας το 1759 διορθωμένη έκδοση των πινάκων του Χάλεϊ με μια ιστορία των εμφανίσεων του ομώνυμου κομήτη. Το 1762 ο Ντελίλ παραιτήθηκε από την έδρα της Αστρονομίας στο Collège de France για να την αναλάβει ο Λαλάντ. Το σπίτι του Λαλάντ ήταν ένα είδος σεμιναρίου Αστρονομίας και ανάμεσα στους μαθητές του ήταν και οι Ντελάμπρ, Τζιουζέπε Πιάτσι, Πιερ Μεσαίν και ο ίδιος ο ανεψιός του, ο Μισέλ Λαλάντ (Michel Lalande). Κέρδισε μεγάλη φήμη με τις δημοσιεύσεις του για τη διάβαση της Αφροδίτης το 1769.

Ως καλός ομιλητής και συγγραφέας, ο Λαλάντ βοήθησε στην εκλαΐκευση της Αστρονομίας. Οι πλανητικοί του πίνακες, στους οποίους ενσωμάτωνε διορθώσεις για τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πλανητών, ήταν οι καλύτεροι που υπήρχαν ως το 1800, ενώ το ετήσιο Βραβείο Λαλάντ που θέσπισε το 1802 για αστρονομικές μελέτες αποτελεί μια απόδειξη του ενθουσιασμού του για την αγαπημένη του ενασχόληση.

Ο κατάλογος αστέρων που συνέταξε το 1801 (ίσως και ο ίδιος ο αστρονόμος) είναι σήμερα γνωστός κυρίως για ένα μέλος του, τον αστέρα Λαλάντ 21185 [1], από τους κοντινότερους στη Γη.

Μερική εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Voyage d'un françois en Italie, fait dans les années 1765 et 1766. Tome premier, 1769
  • Traité d'astronomie (2 τόμοι, 1764, εμπλουτισμένη έκδοση σε 4 τόμους το 1771–1781; 3η έκδ., 3 τόμοι, 1792)
  • Histoire céleste française (1801), περιέχουσα τις θέσεις 50.000 αστέρων
  • Bibliographie astronomique (1803), με μια Ιστορία της Αστρονομίας από το 1780 ως το 1802
  • Astronomie des dames (1785)
  • Abrégé de navigation (1793)
  • Voyage d'un français en Italie (1769), πολύτιμο ημερολόγιο του ταξιδιού του το 1765–1766

Ο Λαλάντ έκανε πάνω από 150 ανακοινώσεις στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών, ενώ συνέγραψε και τους δύο τελευταίους τόμους της 2ης εκδόσεως της «Ιστορίας των Μαθηματικών» του Montucla (1802).

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5613075c/f7.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12012398h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. Joseph-Jerome-Le-Francais-De-Lalande. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  6. 6,0 6,1 gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5613075c/f14.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  8. 8,0 8,1 Jules Moiroux: «Le cimetière du Père-Lachaise». (Γαλλικά) Le cimetière du Père-Lachaise. Παρίσι. 1908. σελ. 225.
  9. «De maat van alle dingen» ISBN-13 978-90-414-0569-2. ISBN-10 90-414-0569-0.
  10. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12012398h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. CONOR.SI. 301687139.
  12. (Αγγλικά) Mathematics Genealogy Project.
  13. 13,0 13,1 list of professors at Collège de France. www.college-de-france.fr/media/chaires-et-professeurs/UPL3451746530003663772_LISTE_DES_PROFESSEURS.pdf.
  14. Ανακτήθηκε στις 23  Μαΐου 2019.
  15. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  16. «Members of the American Academy Listed by election year, 1780-1799». (Αγγλικά) Members of the American Academy Listed by election year, 1780-1799. Αμερικανική Ακαδημία των Τεχνών και Επιστημών.
  17. www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences.