Εορτασμός του Οπέτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο εορτασμός του Οπέτ στην αρχαία Αίγυπτο, ή αλλιώς η «όμορφη γιορτή του Οπέτ» ήταν μια από τις πιο σημαντικές ετήσιες γιορτές στην ευρύτερη περιοχή των Θηβών. Η λέξη Οπέτ σημαίνει “μυστικός θάλαμος” και αναφέρεται στα ιδιωτικά και μυστικά δωμάτια που γειτονεύουν με το ιερό άδυτο του θεού Άμων του Λούξορ στον εσώτατο θάλαμο του ναού του Αμενχοτέπ Γ'. Αυτά τα δωμάτια είναι τοποθετημένα πάνω σε ένα χαμηλό ανάχωμα το οποίο αντιστοιχούσε στο πρωταρχικό βουνό της δημιουργίας, το οποίο σύμφωνα με τον μύθο, είχε αναδυθεί από τα αρχέγονα ύδατα.

Ο εορτασμός του Οπέτ ήταν ουσιαστικά ο εορτασμός των γενεθλίων του βασιλικού Κα και μέσω ειδικών τελετουργιών, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η θεία βασιλεία αναζωογονείται και το βασιλικό δικαίωμα στην εξουσία επαναβεβαιώνεται καθώς η δύναμη και η εξουσία του θεού Άμωνα (ο οποίος στο Νέο Βασίλειο ήταν ο επίσημος κρατικός θεός) μεταβιβάζεται στον ζωντανό γιο του επί της γης, τον Φαραώ. Στο Καρνάκ οι ιερείς εξάγνιζαν το ομοίωμα του θεού με νερό. Το έντυναν με πολύχρωμα λινά υφάσματα και το στόλιζαν με μεγαλοπρεπή περιδέραια, βραχιόλια, σκήπτρα, φυλαχτά και στολίδια από χρυσό και ασήμι επιστρωμένα με λαζούριο, σμάλτο, γυαλί και ημιπολύτιμους λίθους. Οι ιερείς περιέκλειαν τον θεό σε μια κιβωτό την οποία τοποθετούσαν πάνω σε μια τελετουργική λέμβο η οποία στηρίζονταν σε κοντάρια που χρησίμευαν στη μεταφορά της. Η λέμβος του θεού Άμωνα στο Καρνάκ, άφηνε το άδυτο του ναού με μια λαμπερή πομπή και το μετέφερε στο αντίστοιχο άδυτο του ναού του Λούξορ περίπου ένα μίλι νοτιότερα. Οι εορτασμοί αυτοί γίνονταν τον δεύτερο μήνα του Akhet, παράλληλα με τον ερχομό της πλημμύρας του Νείλου κατά τη διάρκεια της οποίας οι αγροτικές εργασίες αναστέλλονταν μέχρι την απόσυρση των νερών. Η αναζωογόνηση του μαύρου εδάφους που κάλυπτε την περιοχή εκατέρωθεν των όχθων του ποταμού Νείλου ήταν μεγάλο θέαμα. Έτσι τόσο η πλημμύρα όσο και η γονιμότητα της γης που ακολουθούσε την πλημμύρα συνδέονταν με την γιορτή αυτή.

Οι εορτασμοί κατά την εικοστή δυναστεία διαρκούσαν είκοσι εφτά μέρες. Πριν την δέκατη όγδοη δυναστεία όμως δεν γνωρίζουμε ουσιαστικά τίποτα για αυτούς. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας της βασίλισσας Hatsepsut, η λέμβος του θεού μεταφέρονταν στους ώμους απ’ τους ιερείς του ναού σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Για τον σκοπό αυτό είχε δημιουργήσει διάφορους ενδιάμεσους σταθμούς. Παρ’ όλα αυτά στην εποχή του ύστερου Νέου Βασιλείου το ταξίδι συχνά γίνονταν μέσω του ποταμού. Η πομπή συνοδεύονταν από ιερείς, αξιωματούχους, στρατιώτες, αηδούς, ακροβάτες χορευτές, τυμπανιστές, μουσικούς, άρματα του βασιλιά καθώς και από τον ίδιο τον βασιλιά. Πάγκοι με φαγητά, ποτά και προσφορές απλώνονταν στην οδό που οδηγούσε την πομπή από το ποτάμι στον ναό.

Μετά την άφιξή τους στο Luxor η εικόνα του θεού μεταφέρονταν μέσα στο εσωτερικό του ναού. Ανάμεσα στις άλλες θρησκευτικές ιεροτελεστίες που λάμβαναν χώρα στον ναό όπως η λατρεία μιας άλλης μορφής του θεού, του Άμων-Μιν που σύμφωνα με τον μύθο της δημιουργίας ευθύνονταν για την αναζωογόνηση της φύσης, σημαντικό χαρακτήρα είχαν και τα τελετουργικά για την επανάληψη της ενθρόνισης του βασιλιά κατά τα οποία ο τελευταίος έκανε προσφορές στον Άμων-Ρα. Ο Φαραώ εξερχόμενος από τον ναό είχε υποστεί κάθαρση για κάθε κακή πράξη που είχε διαπράξει τον προηγούμενο χρόνο και ήταν έτοιμος να διοικήσει και πάλι την Αίγυπτο.

Παράλληλα ο χώρος λειτουργούσε και ως μαντείο μόνο για εκείνες τις μέρες, αφού ο θεός απαντούσε στις ερωτήσεις των απλών ανθρώπων με ένα απλό ναι ή ένα όχι ανάλογα με το πού έγερνε η λέμβος. Πολλές από τις πληροφορίες που έχουμε για την γιορτή του Οπέτ προέρχονται από τις εγχάρακτες σκηνές στους τοίχους της μεγάλης κιονοστοιχίας του Αμενχοτέπ Γ' στον ναό του Λούξορ. Ο δυτικός τοίχος απεικονίζει την νοτίως κατευθυνόμενη πομπή από το Καρνάκ στο Λούξορ και ο ανατολικός το ταξίδι της επιστροφής.

Περισσότερο όμως απ’ όλους αυτοί που απολάμβαναν τον εορτασμό ήταν οι απλοί πολίτες. Είναι καταγεγραμμένο ότι σε έναν εορτασμό Οπέτ του δωδέκατου αιώνα π.Χ. αξιωματούχοι του ναού μοίρασαν στον λαό 11.341 καρβέλια ψωμιού και 385 βάζα με μπύρα. Η πομπή αυτή, παραδόξως, εξακολουθεί να γίνεται ακόμα και σήμερα, σε έναν διαφορετικό όμως θρησκευτικό φόντο. Κάθε χρόνο στη «γιορτή των Αγίων» μια λέμβος μεταφέρεται από το τέμενος του Αμπού ελ Χαγγάγκ (Abu-el-Haggag) μέσα από τους δρόμους του Λούξορ.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Προτεινόμενη βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Richard H. Wilkinson 2000, The Complete Temples of Ancient Egypt Thames & Hudson.
  • Nigel Strudwick, Helen Strudwick 1999, Thebes in Egypt: A Guide to the Tombs and Temples of Ancient Luxor Cornell University Press.