Εντοβέλικους

Ο Εντοβέλικους (Endovélico στα Πορτογαλικά), ήταν ένας θεός της δημόσιας υγείας και ασφάλειας της Εποχής του Σιδήρου, ο οποίος λατρευόταν στην προ-Ρωμαϊκή και Ρωμαϊκή Λουζιτανία. Μετά τη Ρωμαϊκή εισβολή, η λατρεία του εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά πάντα ήταν περισσότερο δημοφιλής στις Ρωμαϊκές επαρχίες της Λουζιτανίας (που κάλυπτε μέρος της σημερινής Πορτογαλίας) και της Βαιτικής (στην Νότια Ισπανία). Θεωρείται έτσι μέρος της Ρωμαϊκής μυθολογίας και της σχετιζόμενης Λουζιτανικής μυθολογίας.

Ο Εντοβέλικους έχει ένα ναό στο São Miguel da Mota στο Αλεντέχο της Πορτογαλίας και υπάρχουν διάφορες επιγραφές αφιερωμένες σ'αυτόν στο Museu Etnológico de Lisboa (το Εθνολογικό Μουσείο της Λισαβώνας). Η λατρεία του Εντoβέλικους διατηρήθηκε μέχρι τον 5ο αιώνα, όταν άρχισε να εξαπλώνεται στην περιοχή ο Χριστιανισμός.

Δυνάμεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Εντοβέλικους ήταν υπέρτατος ηλιακός θεράπων θεός, και επομένως θεός της Ιατρικής. Μερικοί υποπτεύονται πως ήταν επίσης ένας θεός που έφερε διάφορα πρόσωπα, ένα εκ των οποίων μπορεί να ήταν "υποχθόνιο", αφού όλοι οι ηλιακοί θεοί πήγαιναν στους υποχθόνιους και επέστρεφαν με θεραπευτική δύναμη.

Μετά την περαίωση κάποιων τελετουργικών, αν ένα πρόσωπο ή ιερέας κοιμόταν στο ιερό του, ο Εντοβέλικους θα τους μιλούσε στα όνειρά τους και μπορεί ακόμη και να τους αποκάλυπτε πράγματα για το μέλλον τους ή να τους προσέφερε συμβουλές.

Ο Εντοβέλικους προστάτευε επίσης τις πόλεις ή περιοχές που τον τιμούσαν. Τα επίθετα που έχουν δοθεί στον Εντοβέλικους είναι deus, sanctus, prarsentissimus και preaestantissimus. Κάποιοι αναθηματικοί βωμοί δεικνύουν πως ο θεός ενέπνευσε την αρχική αντίσταση των Λουζιτανών στους Ρωμαίους.

Όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον 19ο αιώνα ο António da Visitação Freire ταξινόμησε το όνομα "Εντοβέλικους" ως μεικτό Κέλτικο και Φοινικικό όνομα, προσαρμοσμένο στην Ρωμαϊκή γλώσσα. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή η ρίζα End- προέρχεται από τις Κελτικές γλώσσες, το Bel (ή Vel-) από τα Φοινικικά σημαίνοντας Κύριος και το -Cus συνηθισμένη κατάληξη λέξεων στα Λατινικά. Ο Πορτογάλος εθνογράφος Χοσέ Λέιτε ντε Βασκοντσέλος (José Leite de Vasconcelos) πίστευε πως η λέξη Endovellicus ήταν αρχικά Κέλτικη, ως Andevellicos, με τη σημασία "πολύ καλός".