Εμμανουήλ Δαούδογλου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Εμμανουήλ Δαούδογλου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Εμμανουήλ Δαδάογλου (Ελληνικά)
Θάνατος1870
Αθήνα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααναρχικός
έμπορος
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτική ιδεολογίααναρχισμός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΜαρία Πανταζή
ΣύντροφοςΜαρία Πανταζή

Ο Εμμανουήλ Δαούδογλου ή Δαούδογλους (Σμύρνη ; - Αθήνα, 1870) φέρεται να ήταν Έλληνας διεθνιστής σοσιαλιστής και αναρχικός. Τα στοιχεία για τη ζωή του είναι αμφίβολης επαληθευσιμότητας, ενώ έχει αμφισβητηθεί ακόμα και η ύπαρξή του ως πραγματικού προσώπου.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δαούδογλου φέρεται να ήταν έμπορος στο επάγγελμα και να γεννήθηκε στη Σμύρνη. Υποτίθεται ότι γνώρισε το σοσιαλισμό μέσα από το σαινσιμονισμό και τις ιδέες του Παναγιώτη Σοφιανόπουλου, όπως και άλλοι Έλληνες προδρομικοί σοσιαλιστές και ριζοσπάστες εκείνης της εποχής.[1] Συνεργάστηκε με τον Ιταλό σοσιαλιστή και αναρχικό Αμίλκαρε Τσιπριάνι και οργάνωσαν μαζί μια ομάδα Ευρωπαίων αναρχικών και σοσιαλιστών εθελοντών που συμμετείχε στην αντιοθωνική εξέγερση της Αθήνας το 1862. Ο Δαούδογλου έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση, στην Αθήνα, μιας οργάνωσης που λεγόταν «Δημοκρατική Λέσχη».[2]

Ο Δαούδογλου προσπάθησε να οργανώσει μια επαναστατική ομάδα και, μετά την αποτυχία του εγχειρήματος, μετέβη στη Νάπολη της Ιταλίας, όπου φέρεται να έμεινε το διάστημα 1864-1867. Σκοτώθηκε σε μια εσωτερική διαμάχη της «Δημοκρατικής Λέσχης» το 1870. Στην Ιταλία ο Δαούδογλου έγινε μέλος της A' Διεθνούς.[2] Η σύζυγός του, Μαρία Δαούδογλου, μετά τη δολοφονία του Εμμανουήλ κατέφυγε στο Παρίσι, όπου λέγεται ότι συμμετείχε στα γεγονότα της Παρισινής Κομμούνας, συνελήφθη και εκτελέστηκε από τους Βερσαλλιέρους.[2]

Αμφισβήτηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κωστής Μοσκώφ, από τον οποίο πολλοί αναπαράγουν στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του Εμμανουήλ και της Μαρίας Δαούδογλου, σημειώνει ότι τα δεδομένα για τη ζωή και τη δράση τους είναι «ατεκμηρίωτα» και οι πληροφορίες για αυτούς πρέπει να παρατίθενται «με επιφύλαξη».[3] Ο Μιχάλης Δημητρίου, ο οποίος ακολουθεί πιστά την αφήγηση του Μοσκώφ, σε σχέση με τις επιφυλάξεις του τελευταίου για την επαληθευσιμότητα των πληροφοριών, αρκείται να αναφέρει ότι «[τ]α στοιχεία που έχουμε για αυτούς», δηλαδή το ζεύγος Δαούδογλου, «είναι περιορισμένα και δεν φωτίζουν τη δράση τους», την οποία παραταύτα χαρακτηρίζει «αξιοπρόσεκτη».[4] Επιπλέον, τοποθετεί τους δυο Δαούδογλου, λόγω της αναφερόμενης διεθνούς δράσης τους, στις σπουδαιότερες μορφές των Ελλήνων διεθνιστών και ριζοσπαστών - επαναστατών του καιρού τους, στο πλάι του Παύλου Αργυριάδη, του Περικλή Αργυρόπουλου (1839-1862) και του Πλωτίνου Ροδοκανάκη.[5]

Η φυσιογνωμία του Δαούδογλου είναι εκ των πραγμάτων συνδεδεμένη με τον πρωτοπόρο του ελληνικού σοσιαλισμού Πλάτωνα Δρακούλη (1858-1934). Ο Δρακούλης σε διάφορα κείμενά του χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο «Εμμανουήλ Δαούδογλους».[6] Σύμφωνα με το Αναρχικό λεξικό (2014-15) του Γιάννη Φούντα, ο Δαδούογλου δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο, αλλά δημιούργημα του Δρακούλη, ένα «alter ego» του. Εξίξου φανταστικό πρόσωπο είναι και η σύζυγός του Μαρία. Η άποψη αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι πηγή για τον Δαούδογλου και τη σύζυγό του είναι ο Δρακούλης, η βιογραφική, παραβολική λογοτεχνική διήγηση που συνέγραψε και δημοσίευσε το 1910-11 στο έντυπο (περιοδικό και εφημερίδα) Έρευνα που εξέδιδε ο ίδιος. Σύμφωνα με τον Φούντα, οι ιστορικοί του ελληνικού σοσιαλιστικού και εργατικού κινήματος, με πρώτο τον Μοσκώφ, παρά τις όποιες επιφυλάξεις τους, δεν αμφισβήτησαν την ύπαρξη του προσώπου.[7] Στη συνέχεια, καθώς η εξιστόρηση αναπαραγόταν, οι επιφυλάξεις παραμερίστηκαν, ενώ προστέθηκαν, ιδίως στην εποχή του διαδικτύου, διάφορα ανακριβή και ανεπιβεβαίωτα αφηγηματικά στοιχεία, ενίοτε αντικρουόμενα, για τη ζωή και τη δράση του Δαούδογλου και της Μαρίας, κυρίως προς την κατεύθυνση της αναγόρευσής τους σε εμβληματικές προδρομικές μορφές του ελληνικού αναρχισμού.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Δημητρίου, Μιχάλης (1985). Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα. Αθήνα: Πλέθρον. σελ. 57. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Μοσκώφ, Κωστής (1985). Εισαγωγικά στην ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης (2η έκδοση). Αθήνα: Καστανιώτης. σελ. 152. 
  3. Μοσκώφ, ό.π., υποσ. 1.
  4. Δημητρίου (1985), σελ. 41.
  5. Δημητρίου (1985), σελ. 23, 24-25.
  6. Νούτσος, Παναγιώτης, επιμ. (1990). Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα. Α΄. Αθήνα: Γνώση. σελ. 344. ISBN 960-235-396-1. 
  7. Βλ. λήμμα «Δαούδογλους» στο:Φούντας, Γιάννης (2015). Αναρχικό λεξικό: εγκυκλοπαιδικό, ιστορικό. Α΄. Αθήνα: Εκδόσεις των Συναδέλφων. ISBN 978-960-9797-33-7. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]