Ελληνικό hip hop

Το Ελληνικό Ραπ είναι είδος μουσικής, γνωστή και ως η μουσική του δρόμου προερχόμενη από την Αμερικάνικη κουλτούρα του Χιπ χοπ αλλά με τους δικούς του κανόνες. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές τα τελευταία χρόνια σε αυτή την κατηγορία, όπου πλέον εμπλέκεται ακόμη και με την απλή σύγχρονη Ελληνική μουσική, με αμέσως επόμενο την συνεργασία και άλλων καλλιτεχνών μεταξύ τους και των δυο ειδών.

Όπως και στην Αμερική, έτσι και εδώ τα στοιχεία είναι τέσσερα: Το ένα είναι το DJing (Disc Jockey), όπου έχει εξελιχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια με τα νέας τεχνολογίας προγράμματα και τις δυνατότητες που δίνονται για την παραγωγή ενός κομματιού. Το επόμενο είναι το MCing (Μaster of Ceremony), όπου οι άνθρωποι που ασχολούνται και εκφράζονται μέσω αυτού του είδους, λέγονται Ράπερς (Rappers) και χρησιμοποιούν συνήθως τέσσερις στίχους, που ολοκληρώνονται με ομοιοκαταληξίες. Το τρίτο είναι το γκράφιτι, και τα τελευταία χρόνια έχουν ευαισθητοποιηθεί οι Αρχές, για την αισθητική και την δυνατότητα έκφρασης των σχετικών, διοργανώνοντας έτσι κάποιες συναντήσεις γνωστές και ως εκδηλώσεις (ή events), συνοδευόμενα και με άλλες δραστηριότητες. Το τέταρτο και τελευταίο είναι κάτι που απαιτεί πρακτική και αφοσίωση και ανήκει πλέον και ως επιλογή χορού: το Breakdance. Οι λεγόμενοι B-boys εμπνέονται από την ραπ μουσική και πραγματοποιούν ευλύγιστες κινήσεις που ως πρωταρχικό παράγοντα, έχει η ισορροπία.

Η αναδρομή του Ελληνικού Hip-Hop

Δεκαετία '80 - τέλη δεκαετίας '90: 1η Γενιά - Οι απαρχές

Πρώτη φορά που ακούστηκε η Ραπ μουσική στην Ελλάδα, ήταν στα τέλη της δεκαετίας του '70, από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Αμερικανικής βάσης στο Ελληνικό. . Στις αρχές της δεκαετίας του '80 ήρθε στην Ελλάδα το Graffiti και το Break Dance, θέτοντας έτσι ουσιαστικά τα θεμέλια της κουλτούρας της χιπ χοπ στην Ελλάδα.

Η γένεση του χιπ χοπ στην Ελλάδα συμβαίνει στις ντισκοτέκ, ως χορευτικό ιδίωμα της μουσικής ντίσκο. Τα πρώτα συγκροτήματα που ξεκίνησαν στην Ελλάδα, ήταν οι FF.C (Fortified Concept) που ξεκίνησαν στο Βύρωνα το 1987. Επίσης το 1987 εμφανίζεται ο ράπερ Άρης Τόμας, ο οποίος ωστόσο παρέμεινε περισσότερο κοντά στη χορευτική κουλτούρα της ντίσκο μουσικής. Ο πρώτος Ελληνικός δίσκος της μουσικής χιπχόπ ήταν το Εν+Τάξει των O.P.A. που κυκλοφόρησε το 1990. Από τα πρώτα Ελληνικά σχήματα χιπ χοπ, και ιδιαίτερα επιδραστικό στην εποχή του αλλά και αργότερα, ήταν οι Στέρεο Νόβα. Το πρώτο, ομώνυμο άλμπουμ τους, κυκλοφορεί το 1992

Το ίδιο έτος, μετά την συναυλία των Public Enemy στο Κατράκειο θέατρο της Νίκαιας, δημιουργήθηκαν οι Active Member. Λίγα χρόνια αργότερα, αφότου άνοιξαν τη δική τους εταιρία παραγωγής (Freestyle Productions) ονόμασαν το είδος τους σε Low Bap, θέλοντας να διαχωρίσουν τη δική τους θέση από την υπόλοιπη Ελληνική σκηνή, θεωρώντας πως είχε αρχίσει να παίρνει τα εμπορικά χαρακτηριστικά της τότε αμερικάνικης σκηνής της χιπ χοπ. Με αυτή την κίνηση το κοινό χωρίστηκε σε δύο "στρατόπεδα" δημιουργώντας την πρώτη κόντρα στην ιστορία της χιπ χοπ στην Ελλάδα. Οι Active Member δέχτηκαν κριτική από τη Hip-Hop κοινότητα, κάτι το οποίο συνεχίζει ακόμη και σήμερα.

Το 1992 επίσης, στη Νέα Ιωνία, δημιουργήθηκαν οι Terror X Crew (TXC). Με δισκογραφικό τους ντεμπούτο το ομώνυμο Terror X Crew (1995), ήταν οι πρώτοι που έφεραν το Ελληνικό κοινό σε επαφή με τα τέσσερα στοιχεία (MCing, DJing, Graffiti, Breakdance) της κουλτούρας του χιπ χοπ, όπως επίσης ήταν πρωτοπόροι του Hardcore Rap και του Wild Style Graffiti στην Ελλάδα. Το τελευταίο τους album ήταν το Έσσεται Ήμαρ (essetaei Imar) .

Τα Χριστούγεννα του '93 κυκλοφόρησε το R.E.A.L (Rap Elevate Above Law) στο οποίο συμμετείχαν σχεδόν όλα τα συγκροτήματα της freestyle productions (Active Member, αδιάφθοροι, Drama N' Vinyl, Real D, Loyal T, Maffic κ.α)

Το 1994 δημιουργούνται επίσης το ΝΕΒΜΑ, ένα συγκρότημα χιπ χοπ με καθαρά κοινωνικούς προβληματισμούς και οι Goin' Through οι οποίοι ακολούθησαν από τότε την πιο διαδεδομένη σκηνή. Τέλη του ίδιου έτους άρχισε να κυκλοφορεί το radicalistic, περιοδικό της freestyle productions και κυκλοφόρησε ο δεύτερος δίσκος των active member (στην ώρα των σκιών). Το 1996 έκαναν την εμφάνιση τους τα Ημισκούμπρια, που ήτανε το πρώτο καθαρά σατιρικό Ελληνικό συγκρότημα της χιπ χοπ.

Άλλα συγκροτήματα αυτής της γενιάς ήταν οι Razastarr, Soulbro και Killers of Pressure.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '90 το ελληνικό χιπ χοπ ήταν εντελώς άγνωστο στο ευρύ κοινό, καθώς η χρήση του ίντερνετ το οποίο χρησιμοποιείται σήμερα από πρακτικά όλους τους καλλιτέχνες για την δημοσίευση των κομματιών ήταν περιορισμένη και το κυριότερο, δεν υπήρχαν μέσα κοινωνικής δικτύωσης ούτε πλατφόρμες αποθήκευσης βίντεο όπως το ΥouΤube. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου δεν έλαβαν μεγάλη αναγνώριση παρά μόνο μετά την αρχή της επόμενης δεκαετίας, όταν δηλαδή το κίνημα άρχισε να γίνεται γνωστό σε περισσότερους. Πλέον σχεδόν όλοι έχουν λάβει τεράστια αναγνώριση καθώς θεωρούνται ότι ήταν αυτοί που έφεραν το χιπ χοπ στην Ελλάδα.

Τέλη δεκαετίας '90 - Αρχές δεκαετίας 2000: 2η Γενιά - Η Χρυσή Εποχή

Το 1997 ένα νέο συγκρότημα, οι Ζωντανοί Νεκροί (ΖΝ) φέρνει τα πάνω κάτω στην ελληνική ραπ σκηνή. Οι Ζωντανοί Νεκροί που έφεραν δύο νέα στυλ στο ραπ τα οποία δεν είχαν ακουστεί ποτέ στην τότε Ελληνική σκηνή της χιπ χοπ: Αυτά ήταν το Battle Rap δηλαδή η ζωντανή αλληλοσυκοφάντηση αντίπαλων χιπχοπάδων και το Gangsta Rap/Thug Rap δηλαδή το ραπ που προάγει τον υπόκοσμο, το έγκλημα και τα ναρκωτικά. Και τα δύο αυτά στυλ σήμερα είναι πάρα πολύ διαδεδομένα στην Ελλάδα.

Το πρώτο τους άλμπουμ με τίτλο ΖΝ: Εντολές / Στη Χώρα των Καλύτερων MC’s (1997) αλλά και Ο Πρώτος Τόμος (1998) χαρακτηρίζονται ως οι σημαντικότεροι δίσκοι στην ιστορία του ελληνόφωνου χιπ χοπ καθώς επηρέασαν τις επόμενες γενιές που έβγαζαν battle rap κομμάτια. Το μεγαλύτερο ποσοστό MC's και συγκροτημάτων μέχρι και σήμερα ακόμα επιλέγουν αυτό το είδος ραπ που καθιέρωσαν στην Ελλάδα οι Ζωντανοί Νεκροί.

Άλλα σχήματα χιπ χοπ της τότε εποχής ήταν: Άγνωστοι Γνωστοί (που μετονομάστηκαν σε Άλφα Γάμα), Παρεμβολές, Σκιές, Warriorz, Ανάφλεξη, Evnus, Αποκάλυψις , Ομήρου Απόγονοι, Deadlock, Frontal Attack, Νέα Τάξη Πραγμάτων (ΝΤΠ.), Prohja, Στοιχειά, Στίχοιμα, Μπλόφα, Brigada, Barcode Crew (BCC), Tang-Ram, XRTC, Ένταση, 031, ΕΣΚ (Ένωση Σκοτεινής Κυριαρχίας) κ.ά.

Ο στίχος μέχρι τότε ήταν κυρίως κοινωνικοπολιτικός, αλλά υπήρχαν και σχήματα που έκαναν σάτιρα όπως: Βαβυλώνα, La Klikaria, Dr. Dreez, Deaky Dee και Καβουροδεινόσαυροι.

Νέα συγκροτήματα και διάλυση παλαιοτέρων

Την δεκαετία του 2000 πολλά από τα ιστορικά σχήματα της δεκαετίας '90 διαλύθηκαν ή άλλαξαν μορφή όπως: οι Terror X Crew (μετά την αποχώρηση του DJ ALX το 2002 διαλύθηκαν και συνέχισαν από το 2004 ως Αρτέμης-Ευθύμης), οι FF.C (μετά την αποχώρηση του Ρυθμοδαμαστή το 2005 διαλύθηκαν και ο Σκηνοθέτης δημιούργησε το σχήμα Αντίξοες Παραγωγές), οι Άλφα Γάμα (διαλύθηκαν και συνέχισαν σόλο) και οι Active Member (το 2002 αποχώρησε ο X-Ray και δημιούργησε το συγκρότημα Ρόδες). Οι Razastarr ολοκλήρωσαν την πορεία τους μέσα στο 2017 με τον δίσκο τους Αφού Σκοτώσω Τη Δίψα Μου. Συνεχίζουν αυτόνομα σαν Νικόλας και Οδυσσέας την πορεία τους.

Από το 2001 και μετά όμως εμφανίστηκαν και άλλα σχήματα δημιουργώντας νέα ρεύματα στη σκηνή. Οι περισσότεροι, σε αντίθεση με τους παλαιότερους, κυκλοφόρησαν τους δίσκους τους διαδικτυακά, δωρεάν και χωρίς την ανάμειξη δισκογραφικών εταιριών, με αποτέλεσμα μια πληθώρα κυκλοφοριών. Δεκάδες συγκροτήματα δημιουργήθηκαν αλλά λίγοι έκαναν κάτι παραπάνω από ένα δίσκο ή μία συναυλία. Συγκροτήματα της δεύτερης γενιάς του Ελληνικού Hip-Hop που άλλαξαν τα δεδομένα της σκηνής και συνεχίζουν δυναμικά μέχρι και σήμερα, είναι οι ΒήταΠεις, τα Βόρεια Αστέρια, οι G.I.ANT.S (μετονομάστηκαν σε Athens Finest με τους Steve, Kid, Mrg και DJ Royal K) οι Bong Da City, οι RNS (RolleNStoned squad), οι Ψυχόδραμα 07, οι Μουσικοί Ισοβίτες, οι Βρώμικος Νότος, η Νεκρική Σιγή, οι Ladose, Yonka Mayonka κ.ά..

Mainstream Σκηνή

Αξιοσημείωτο στοιχείο τη δεκαετία του 2000 είναι η αναγνώριση του χιπ χοπ σε ευρύτερο κοινό από κάποια συγκροτήματα, με αποτέλεσμα να γίνει πιο εμπορικό. Η αρχή είχε ήδη γίνει από τα τέλη της δεκαετίας του '90 απο τα Ημισκούμπρια με το χαρακτηριστικό χιουμοριστικό ύφος τους, οι οποίοι το 2001 έβγαλαν το σινγκλ "Πάμε όλοι μαζί σε μια παραλία" το οποίο έγινε τεράστια επιτυχία. Ανάλογη επιτυχία είχαν τα singles "Greek Lover" και "Sex", το 2004. Την ίδια χρονιά τεράστια επιτυχία και απήχηση στο ευρύ κοινό γνώρισαν οι Goin' Through με το σινγκλ "Πόσο μαλάκας είσαι". Ακολούθησαν κι άλλες επιτυχίες όπως "Γυναίκες" και "12 παρά". Μέχρι το 2007 οι Goin' Through και το Family the Label (Ταραξίας, ΝΕΒΜΑ, Θηρίο κλπ.) ήταν το πιο επιτυχημένο και αναγνωρισμένο crew όσον αφορά το πιο διαδεδομένο Hip-Hop στην Ελλάδα (χρυσοί δίσκοι, επιτυχίες, βραβεία, τηλεοπτικές εμφανίσεις κλπ.).

Το 2007 εμφανίστηκαν κι άλλοι καλλιτέχνες της Hip-Hop με πιο διαδεδομένο ήχο οι οποίοι είχαν επιτυχίες, όπως οι Stavento που οποίοι έγιναν γνωστοί με τη ραδιοφωνική επιτυχία "Μέσα σου",ο Υποχθόνιος (μέλος των Ζωντανών Νεκρών) με την club επιτυχία "Κάνε ντου", ο Μηδενιστής (μέλος των ΖΝ) με την επιτυχία "ζωγραφιά" και άλλοι.

Underground Σκηνή

Η διαφορά μεταξύ underground και εμπορικού Hip-Hop ήταν έντονη, εφόσον οι μεν είχαν πιο σκληροπυρηνικό ήχο, στίχο πιο καυστικό και προωθούνταν μέσω του HipHop.Gr (το οποίο συχνά ανέβαζε Mixtapes), και του ραδιοφωνικού σταθμού Atlantis FM ενώ οι δε, προωθούνταν μέσω των μεγάλων μουσικών καναλιών και της τηλεόρασης και είχαν πιο χορευτικό ήχο και πιο ανάλαφρο στίχο. Υπήρχαν επίσης αρκετά συνοικιακά Hip- Hop σχήματα που διέδιδαν CD και δοκιμαστικούς δίσκους σε γνωστούς και φίλους, σε όλη την Ελλάδα. Από τα μέσα της δεκαετίας 2000 βγήκαν στην επιφάνεια και άλλοι MC's και σχήματα από κάθε γωνιά της χώρας όπως: 12ος Πίθηκος, Αnser, Iratus,Tiny jackal, Μόνιμος Κάτοικος, ΛΕΞ, Τζαμάλ, Ταυτισμένος Λάθος, Zografos , Detro, Άγνωστος Χειμώνας, Τραγικός Είρωνας, Λόγος Απειλή, Sadomas, Ραψωδός Φιλόλογος, Βέβηλος,Βρώμικος Νότος, Ασύμφορος Όρος, Fullface, Productive, Dtaeys, Soul nek, Social waste, Soul destiny, Φι Βήτα Σίγμα (ΦΒΣ) κ.α.

Αρχές δεκαετίας 2010 - : 3η Γενιά - Η Γενιά της Κρίσης

Κυρίως από την αρχή της νέας δεκαετίας και μετά, χάρη στην εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων και στην αυξημένη δημοτικότητα που έλαβε η ραπ κατά την προηγούμενη δεκαετία, το Ελληνικό χιπ χοπ έχει αναβαθμιστεί, αλλά και έχει παραλλαχτεί. Παράλληλα, μεγάλο μέρος του πληθυσμού και κυρίως του εφηβικού και προεφηβικού, έχει εγκαταλείψει την ελληνική μουσική άλλων ειδών και έχει αφοσιωθεί στο άκουσμα της χιπ χοπ, καθώς πολλοί καλλιτέχνες εκφράζουν τα συναισθήματα τους από την καθημερινή τους ζτι που συγκινεί τον εκάτοστε δέκτη.

Χαρακτηριστικό αυτής της γενιάς είναι η κυριαρχία ενός ηλικιακά νεότερου κοινού, η οποία έχει επηρεάσει σχεδόν όλους τους καλλιτέχνες λιγότερο ή περισσότερο ωθώντας κάποιους όπως π.χ. τον 12ο Πίθηκο να αναλάβουν τον ρόλο του "δασκάλου" του δρόμου, διδάσκοντας στο κοινό μέσα από τα κομμάτια τους αξίες, ηθική, ιδανικά κλπ. Φυσικά δεν βλέπουν όλοι θετικά την εξάπλωση του Hip-Hop στο εφηβικό κοινό και έχει κάνει πολλούς χιπ-χοπάδες παλιάς σχολής να θεωρήσουν ότι το κίνημα έχει χάσει τη παλιά του μαγεία. Αυτή η γενιά καταπιάνεται πάντως και με νεόφερτα και πιο "μουντά" θέματα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, όπως η οικονομική κρίση και η φτώχεια και οι κακουχίες που αυτή φέρνει στον απλό λαό.

Νέα crews που έκαναν δυναμική εμφάνιση στην ελληνική Hip Hop σκηνή είναι οι Joker/Two-Face, οι Φι Βήτα Σίγμα και οι Χάσε Την Πίστη σου (Χι Ταφ Πι / ΧΤΠ). Και τα 3 αυτά συγκροτήματα αποτελούνταν από μέλη των Bong Da City, που μετά το "Purple n' Blue" (mixtape), του 2011, που είναι ο τελευταίος δίσκος τους, όλα τα μέλη ξεκινούν ή solo, ή με άλλα συγκροτήματα πορεία (κάτω από φήμες περί διάλυσης και κακών σχέσεων των μελών).

Η νέα γενιά έχει προσφέρει πολλά στον Boom Bap ήχο με συγκροτήματα και καλλιτεχνες να ξεπηδάνε συνεχώς όπως: Bloody Hawk,Hawk,Λόγος Τιμής, Σκιάχτρο, Καθολου Crew, Ραμμένος Άσσος, Novel 729,Ethismos,Los Hermanos, Expend Flow, Ζωγράφος, Zoro&Buzz, Lobo, Fer De Lance, Obnoxious Kas, Poetic, Tropeau Roman, Μαύρα Τετράδια, Κοινωνικές Απειλές, CHEMICAL B GP PRODUCTIONS κετσι παντα κ.α

Έλληνες Παραγωγοί & Beatmakers

Ένας από τους πρώτους και σημαντικότερους Hip-Hop παραγωγούς / Beatmakers στην Ελλάδα είναι ο DJ ALX απο τους Terror X Crew. Εκεί ξεκίνησαν καλλιτέχνες όπως οι Ζωντανοί Νεκροί και οι Άλφα Γάμα. Ο DJ The Boy είναι τρεις φορές πρωταθλητής DJing και έχει συνεργαστεί με διάφορους καλλιτέχνες, όπως ο Μηδενιστής και ο Dani Gambino. Ο Dj Royal K είναι άλλος ένας εκπρόσωπος της κουλτούρας, κατέχοντας τη δεύτερη θέση σε διαγωνισμό DJing το 2014, και έχοντας στο ενεργητικό του έναν δίσκο και πολλές συνεργασίες με τα μεγαλύτερα ονόματα της σκηνής. Άλλοι σημαντικοί και γνωστοί Beatmakers που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι ο διεθνούς φήμης Eversor, ο Σκηνοθέτης, ο Kebzer, η Marina (από Στίχοιμα), ο DJ Rico, ο Dj Omonoia, ο Προπάτωρ από Βρώμικο Νότο, ο B-digital (από Ψυχόδραμα 07), ο Κριτής από τούς Ladose, o Empne (Εμπνευστής), ο Sativa και ο Tockesick (από τους Λόγος Τιμής) ο Θανάσιμος, o Qbon (από τους Santa Barbarians), ο Jessy Blue (από το Bong Da City), ο marvel Dj mode (Φι Βήτα Σίγμα), που διακρίθηκε 4ος στον κόσμο στο DMC του 2019, ο Wicca (Empire of Beats) , ο Dof Twogee, o Vayne(DwmndV) παραγωγος των JokerTwoFace(Tsaki,Styl Mo) και του σχηματος Complex (Hatemost,Styl Mo), o Skeuo, o XS, o Dj Silence, o PaCo, και ο Skive . Επίσης πολλοί MC's ασχολούνται και με την παραγωγή, όπως οι Iratus, Τάκι Τσαν, Εισβολέας, Άυλος 542, Τάφ Λάθος, Lobo κ.ά.

Poetic, Μόνιμος Κάτοικος, Mάνι (ή αλλιώς Μανιακός, ΜΑΝΙ, Λόγος Ημών, Καρκίνος 5 επί 5, SuperFunk) (Φι Βήτα Σίγμα, Bong Da City), Mr.YO, Turdigrade, Αδέσποτο (RNS), Mpelafon, Μικρός Κλέφτης (MK) [Ανάποδα Καπέλα, Βόρεια Αστέρια (Βορ.Ας)], Ύποπτος, Κακοήθης (ή αλλιως Κάκο) (Χάσε Την Πίστη Σου, Bong Da City), ΤαραξίαςTiny Jackal(NHF), Zyle κ.ά.

Παραπομπές

4 . ΒΙΒΛΙΟ ''ΑΠΕΡΑΝΤΕΣ ΜΝΗΜΕΣ''ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ HIP HOP. http://hxoramamusicnews.blogspot.com/2010/07/blog-post_22.html

5.Ράδιο Θήβα 97.5. https://www.facebook.com/Rythmoitoudromouofficial/