Διαρίζος ποταμός

Διαρίζος ποταμός
Εκβολές	Μεσόγειος Θάλασσα
Χώρα	Κύπρος
Μήκος	42 χλμ
wikidata ()

Ενετική γέφυρα

Ο Διαρίζος ή "Διάριζος" ή "Διόριζος" ή "Διορίζος" (Δκιαρίζος στην κυπριακή διάλεκτο) είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος σε μηκος ποταμός της Κύπρου (42 χλμ). Πηγάζει από την οροσειρά του Τρόοδους και εκβάλλει στην επαρχία Πάφου κόντα στο χωριό Κούκλια. Η λεκάνη απορροής του ανέρχεται περίπου στα 278 τ.χλμ. με το βορειότερο και πιο ορεινό τμήμα της να εκτείνεται ανάμεσα στις νοτιοανατολικές παρυφές του κρατικού δάσους Πάφου καί στις δυτικές πλαγιές του όρους Όλυμπος ή Χιονιστρα (1951μ). Η ορεινή αυτή περιοχή, που καλύπτει έκταση περίπου 110 τ.χλμ. και από την οποία απορρέει ο κύριος όγκος των νερών του ποταμού, ορίζεται -κατά προσέγγιση- από μια νοητή περίμετρικη γραμμή που αρχίζει από το φράγμα Αρμίνου και ακολουθώντας αριστερόστροφη κυκλική κατέυθυνση, διέρχεται από το Φοινί, το Μοναστήρι της Τροοδίτισσας, την κορυφή Όλυμπος ή Χιονίστρα (1951μ.), τον Πρόδρομο και το Μηλικούρι προτού καταλήξει και πάλι στο φράγμα Αρμίνου. Ο Διαρίζος έχει πολύ σημαντική υδρολογική αξία καθώς είναι ένα από τα ελάχιστα ποτάμια του νησιού που ρέουν ολόχρονα (τουλάχιστον όσον αφορά το τμήμα του που βρίσκεται βόρεια του φράγματος Αρμίνου) και μάλιστα είναι ο μεγαλύυερος εξ αυτών, ενώ παρέχει περίπου το 15 με 20% των υδάτων που αποταμιεύονται κάθε χρόνο στα φράγματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του '90 το μεγαλύτερο μέρος των νερών του εκτρέπεται μέσω υπόγειας σήραγγας μήκους 14χλμ, από το φράγμα της Αρμίνου, στο φράγμα του Κούρη.

Η ονομασία Διαρίζος παραπέμπει, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, στους δυο κλάδους/ρίζες του ποταμού. Πρόκειται για τα ρέματα Πλατύς και Καμινάριών/Φοινιού που συμβάλλουν βόρεια του μεσαιωνικού γεφυριού του Τζελεφού σχηματίζοντας τον Διαρίζο. Στην λεκάνη απορροής του, που καλύπτει μέρος των κρατικών δασών Τροόδους και Πάφου, εκπροσωπούνται όλα σχεδόν τα είδη της άγριας χλωρίδας και πανίδας της Κύπρου, από την Λατζιά μέχρι το κυπριακό Αγρινό. Επίσης, η κοιλάδα του ποταμού νοτίως του φράγματος Αρμίνου, αποτελεί βιότοπο εξαιρετικής σημασίας και προστατεύεται από ειδικές διατάξεις της κυπριακής και ευρωπαικής νομοθεσίας (NATURA 2000). .