Γραικικό Νοσοκομείο Σμύρνης

Το Γραικικό Νοσοκομείο ήταν ένα σπουδαίο νοσηλευτικό ίδρυμα της Σμύρνης ιδρυμένο από τους Έλληνες της πόλης.

Ιδρύθηκε το 1723 από προσφορές ατόμων και συντεχνιών και είχε κοινούς επιτρόπους με την εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Η αγορά του οικοπέδου στο «Νέο Μαχαλά», όπου κτίστηκε το νοσοκομείο, έγινε με μεγάλες δωρεές πιστών και από τα έσοδα του ναού. Το 1745 συστήθηκε αδελφάτο από 12 Σμυρναίους με επικεφαλής το Μητροπολίτη Σμύρνης, με σκοπό τη συγκέντρωση δωρεών υπέρ του Νοσοκομείου, το οποίο το 1748 ονομάστηκε «Γραικικό Νοσοκομείο».

Το 1797, το νοσοκομείο καταστράφηκε στο λεγόμενο «ρεμπελιό της Σμύρνης» και ξαναχτίστηκε το 1804 με νέες προσφορές. Στις αρχές του 19ου αιώνα στο όνομα του νοσοκομείου προστέθηκε η επωνυμία «Άγιος Χαράλαμπος», τον οποίο επικαλούνταν οι πιστοί για την αντιμετώπιση της πανώλης, η οποία ήταν συχνή σε λιμάνια, όπως η Σμύρνη. Εξάλλου εξαρχής λειτουργούσε λοιμοκομείο στο ίδρυμα. Το 1909 επιχειρήθηκε να ονομαστεί «Ελληνικό νοσοκομείο», αλλά η μετονομασία εγκαταλείφθηκε μετά από δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Ιττιχάτ, με το οποίο ρωτούσε «αν προς θεού ζούμε στην Ελλάδα ή σε οθωμανικό κράτος». Ως τη Μικρασιατική Καταστροφή το Νοσοκομείο επεκτεινόταν και εξοπλιζόταν, πάντοτε με δωρεές και εράνους.

Εκτός από νοσηλευτικό ίδρυμα, το Γραικικό Νοσοκομείο λειτούργησε και ως χώρος περίθαλψης ηλικιωμάνων και απόρων, ενώ από το 1882 λειτούργησε και ψυχιατρική κλινική. Το 1902 ιδρύθηκε και βρεφοκομείο, ενώ συχνή ήταν η χορήγηση δωρεάν φαρμάκων σε απόρους. Το 1912 το νοσοκομείο περιλάμβανε και χειρουργική κλινική, παθολογική, μαιευτική-γυναικολογική, κλινική μεταδοτικών νοσημάτων, ψυχιατρική-νευρολογική κλινική, γηροκομείο ανδρών και γυναικών, ακτινοδιαγνωστικό τμήμα, ακτινοθεραπευτικό τμήμα και εξωτερικά ιατρεία (αστυκλινική, λοιμοκομείο).

Γρήγορα απέκτησε μεγάλη φήμη και συνέρρεαν σε αυτό ασθενείς και από απομακρυσμένες περιοχές, από το Αιγαίο, την ενδοχώρα, ακόμη και ναυτικοί. Γίνονταν δεκτοί μάλιστα και αλλόθρησκοι, πέραν των Ελλήνων Ορθοδόξων. Αυτή η φήμη είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση των εξόδων του νοσοκομείου, τα οποία καλύπτονταν εξολοκλήρου από τη Σμυρναίικη κοινωνία, καθώς ποτέ δεν ενισχύθηκε από την Ελληνική Πολιτεία, πέραν ενός ποσοστού των τελών ελλιμενισμού που εισέπρατταν οι ελληνικές προξενικές αρχές και το οποίο άρχισε να αποδίδεται στο νοσοκομείο το 1854.

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου το μισό νοσοκομείο επιτάχθηκε και χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες των Γερμανών, συμμάχων των Οθωμανών, καθώς και της οθωμανικής Ερυθράς Ημισελήνου. Κατά την ελληνική κατοχή της Σμύρνης που ακολούθησε (1919-1922), εντός του νοσοκομείου λειτούργησε το Α΄ Στρατιωτικό νοσοκομείο, καθώς και τμήμα του ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Κατά την Καταστροφή της Σμύρνης το Γραικικό Νοσοκομείο κάηκε ολοσχερώς και οι ασθενείς του μεταφέρθηκαν στο γειτονικό Ολλανδικό νοσοκομείο. Αποτέλεσε το σημαντικότερο νοσηλευτικό ίδρυμα του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
• Η ελληνική Ιατρική στη Σμύρνη, η ιστορία της θέμα του βραβευμένου βιβλίου του δρος Λάζαρου Βλαδίμηρου, της Ελένης Μπίστικα - Καθημερινή, 13/6/08