| Μάχη στο Χαλάνδρι, Μαρούσι και Κηφισιά |
|---|
| Χρονολογία | περί το 1776 |
|---|
| Τόπος | Αθήνα |
|---|
| Έκβαση | Νίκη των Αθηναίων Τούρκων και Ελλήνων |
|---|
| Αντιμαχόμενοι |
|---|
Αλβανοί |
Αθηναίοι Τούρκοι και Έλληνες | |
| Ηγετικά πρόσωπα |
|---|
|
| Δυνάμεις |
|---|
3.000 άτακτο πεζικό |
150 ιππείς
300 Τούρκοι πεζικό
300 Έλληνες πεζικό |
|
| Απώλειες |
|---|
|
Ο Γιαχόλιορης (ή Δελήμπασης[1])υπήρξε Αλβανός στην υπηρεσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1776 περίπου ήταν αρχηγός από εξήντα συμπατριώτες του. Είχε το αξίωμα του μεϊντάμπαση και έπαιρνε μισθό από την πολιτεία για να διατηρεί την τάξη στην επαρχία της Αθήνας. Όταν ο Χατζή Αλής τον απέλυσε, ο Γιαχόλιορης αποφάσισε να εκδικηθεί. Πήγε στα μέρη της Αρβανιτιάς και στρατολόγησε περί τους επτακόσιους πενήντα Αλβανούς και επιστρέφοντας, μέχρι να φθάσει στη Θήβα τους έκανε χίλιους. Το σχέδιό του ήταν να λεηλατήσει την Αθήνα. Ο Χατζή Αλής ενημερώθηκε για τα σχέδια του Γιαχόλιορη και έστειλε μήνυμα στον Λάλα της Πελοποννήσου, από όπου δέχτηκε εξήντα Λαλιώτες. Από την Κάρυστο μάζεψε άλλους τόσους. Οι κάτοικοι της Αθήνας, Τούρκοι και χριστιανοί, όταν έμαθαν για τις προετοιμασίες αυτές, μάζεψαν τα υπάρχοντά τους. Οι Τούρκοι εφοδιάστηκαν με τροφές και μαζί με τα γυναικόπαιδα τους κλείστηκαν στην Ακρόπολη. Η Ακρόπολη ήταν γεμάτη. Αριθμούσαν τριακόσιες εβδομήντα οικογένειες. Οι Χριστιανοί με τις οικογένειές τους κατέφυγαν στη Σαλαμίνα και Αίγινα. Γύρω από την Αθήνα δεν υπήρχαν τότε τείχη και η πόλη ήταν απροστάτευτη.
Ο Γιαχόλιορης με τους χίλιους άνδρες του απέφυγε να περάσει από τον Κοντουρό του Σαρανταπόταμου για να μην πέσει σε ενέδρα, επειδή το μέρος ήταν δύσβατο. Προτίμησε να έρθει από το μέρος του Ωρωπού. Πέρασε από την Τζηβισιά (Κηφισιά), ξαπλώθηκε μέχρι το Μαρούσι, Χαλάνδρι και ήταν έτοιμος να μπει νύχτα στην πόλη. Οι Αθηναίοι άρχοντες έδωσαν συμβουλή στον Χατζή Αλή, να μην αφήσουν τον εχθρό να πλησιάσει, γιατί εύκολα θα έμπαινε στην πόλη και θα την πυρπολούσε. Ο Γιαχόλιορης έστειλε μήνυμα από την Κηφισιά στους Αθηναίους να τον αφήσουν να έρθει, αλλά πήρε απάντηση ότι τα βόλια και το μπαρούτι είναι έτοιμα να τον υποδεχτούν. Ο Χατζή Αλής ήταν της γνώμης, ότι όλα τα δυνατά σπίτια έπρεπε να οχυρωθούν και να ετοιμαστούν να χτυπήσουν τους εισβολείς. Και πάλι όμως οι Αθηναίοι τον συμβούλεψαν να χτυπήσει τον εισβολέα έξω από την πόλη και να μην τον αφήσει να φωλιάσει. Ετοιμάστηκαν εκατόν πενήντα ιππείς, τριακόσιοι Τούρκοι και άλλοι τριακόσιοι Χριστιανοί και πήγαν στο Χαλάνδρι. Εκεί έγινε μάχη. Οι Αθηναίοι χτύπησαν όλα τα χαμόσπιτα και τρεις μεγάλους πύργους, στους οποίους είχαν οχυρωθεί οι Αλβανοί. Ο Αλβανοί ήταν περίπου εξακόσιοι. Οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στα χαμόσπιτα, τα πήραν, και τους φόνεψαν όλους. Άλλους σκότωσαν, άλλους έσφαξαν. Τους πύργους τους πολιόρκησαν και είπαν στους πολιορκημένους να παραδοθούν. Αυτοί όμως περίμεναν ενισχύσεις από το Μαρούσι και την Κηφισιά, και τον αρχηγό τους τον Γιαχόλιορη να έρθει. Οι Αθηναίοι άφησαν το εν τρίτο τους εκεί στο Χαλάνδρι, οι δε ιππείς και οι υπόλοιποι πήγαν να χτυπήσουν τον Γιαχόλιορη. Οι Αθηναίοι που έμειναν στο Χαλάνδρι μάζεψαν ξύλα και κλαδιά και έβαλαν φωτιά στις πόρτες των πύργων, ενώ πυροβολούσαν τους πολιορκημένους μην αφήνοντάς τους να βγουν, και τους έκαψαν όλους. Μετά από αυτό, οι μισοί έφυγαν για το Μαρούσι, και οι άλλοι μισοί για την Κηφισιά, όπου οι Αλβανοί συνέχιζαν να μαζεύονται και γίνονταν τρεις χιλιάδες.
Στο Μαρούσι και την Κηφισιά ακολούθησαν οι επόμενες συγκρούσεις. Οι Αθηναίοι σκότωναν και έπιαναν ζωντανούς τους Αλβανούς μέχρι το ρέμα Φασίδερο, έξω από την Αττική. Ένα τέταρτο από όλο το σώμα των τριών χιλιάδων καταλύθηκε, ενώ οι υπόλοιποι έφυγαν στην Αρβανιτιά και φοβέριζαν ότι θα κατεβούν περισσότεροι.
Ο Χατζή Αλής φοβούμενος την επιστροφή του Γιαχίλιαρη σκέφτηκε πως να προστατευθεί. Τότε οι Αθηναίοι τον συμβούλεψαν και του πρότειναν να κτίσει τείχος. Έτσι και έγινε. Το 1778, μέσα σε τρεις μήνες όλη η πόλη και αρκετά χωράφια περιφράχτηκαν από την Ακρόπολη, από το ναό του Βάκχου, γύρω από την πόλη, βάζοντας μέσα και τον ναό του Θησέα, μέχρι το παλαιό Άρειο Πάγο και τα προπύλαια. Το ύψος του τοίχου ήταν τέσσερις πήχες με παλαίστρες, και κάθε διακόσια βήματα είχε ένα μπούρτζι. Για την κτίσιμο του τείχους χρησιμοποίησε υλικά από σωζόμενα αρχαία οικοδομήματα, όπως τη γέφυρα του σταδίου στη ρεματιά του Ιλισσού και δύο κολώνες από τον Ναό του Ολυμπίου Διός.[1] Για την εργασία αυτή, ο Χατζή Αλής χρέωσε τους Αθηναίους με το ποσό των σαράντα δυο χιλιάδων τετρακοσίων γροσίων, και οι Αθηναίοι του τα πλήρωσαν.[Φωτ 1][Φωτ 2]
- ↑ Χάρτης της πόλης των Αθηνών πριν το 1800 επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γύρω από την πόλη διακρίνεται το τείχος που είχε κατασκευάσει ο Χατζή Αλή Χασεκή το 1778. [ο χάρτης]
- ↑ Αναπαράσταση μίας από τις εισόδους του τείχους που είχε κατασκευάσει ο Χατζή Αλή Χασεκή το 1778, για να προστατεύσει την Αθήνα από τις επιδρομές. Ονομαζόταν Μεσογείτικη Πόρτα ή Μπουμπουνίστρα. [Φωτο]
