Γενί Τζαμί (Κωνσταντινούπολη)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Γενί Τζαμί | |
|---|---|
 Άποψη του Νέου Τζαμιού (Γενί Τζαμί), στο Εμινονού της Κωνσταντινούπολη. | |
| Βασικές πληροφορίες | |
| Τοποθεσία | Κωνσταντινούπολη, Τουρκία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°1′1.25″N 28°58′17.3″E / 41.0170139°N 28.971472°EΣυντεταγμένες: 41°1′1.25″N 28°58′17.3″E / 41.0170139°N 28.971472°E |
| Υπαγωγή | Ισλάμ |
| Χώρα | Τουρκία |
| Αρχιτεκτονική περιγραφή | |
| Αρχιτέκτονας/Αρχιτέκτονες | Νταβούτ Αγά, Νταλγίτς Αχμέντ Τσαβούς, Μουσταφά Αγά |
| Αρχιτεκτονικός τύπος | Τζαμί |
| Έναρξη ανέγερσης | 1597 |
| Αποπεράτωση | 1665 |
| Λεπτομέρειες | |
| Ύψος θόλου (εξωτερικό) | 36 μ. |
| Διάμετρος θόλου (εσωτερική) | 17,5 μ. |
| Μιναρές/Μιναρέδες | 2 |
| Ύψος μιναρέ | 52 μ. |
| Υλικά | κομμένη πέτρα, γρανίτης, μάρμαρο |
Το Γενί Τζαμί (Τούρκικα: Yeni Camii, που σημαίνει Νέο Τζαμί), είναι ένα οθωμανικό αυτοκρατορικό τζαμί που βρίσκεται στο Εμίνονου, στην Κωνσταντινούπολη, στην Τουρκία. Βρίσκεται στον Κεράτιο κόλπο, στο νότιο άκρο της γέφυρας του Γαλατά, και είναι ένα από τα πιο διάσημα αρχιτεκτονικά μνημεία της Κωνσταντινούπολης. Αρχικά ονομάστηκε Βαλιντέ Σουλτάν Τζαμί (Valide Sultan Camii) και αργότερα Νέο Βαλιντέ Σουλτάν Τζαμί (Yeni Valide Sultan Camii) μετά από μερική ανακατασκευή και την ολοκλήρωση του μεταξύ 1660 και 1665.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βαλιντέ Σουλτάν Τζαμί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κατασκευή του τζαμιού ξεκίνησε το 1597. Η κατασκευή του διατάχθηκε από την Σαφιγιέ Σουλτάν,η οποία ήταν η σύζυγος του Σουλτάνου Μουράτ Γ' και αργότερα Βαλιντέ Σουλτάν (Βασιλομήτωρ) του Σουλτάνου Μεχμέτ Γ'. Διέταξε την κατασκευή του τζαμιού υπό την ιδιότητά της ως βαλιδέ σουλτάνα, δύο χρόνια μετά την άνοδο του Μεχμέτ Γ' στον Οθωμανικό θρόνο το 1595, εξ ου και η αρχική επίσημη ονομασία "Βαλιντέ Σουλτάν Τζαμί".
Ο αρχικός αρχιτέκτονας ήταν ο Νταβούτ Αγά, μαθητευόμενος του μεγάλου Μιμάρ Σινάν. Ωστόσο, ο Νταβούτ Αγά πέθανε το 1599 και αντικαταστάθηκε από τον Νταλγκίτς Αχμέτ Τσαβούς. Η κατασκευή διήρκεσε περισσότερο από μισό αιώνα και ολοκληρώθηκε από μια άλλη βαλιδέ, την Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, μητέρα του Σουλτάνου Μεχμέτ Δ'.
Το έργο παρεμποδίστηκε από την πολιτική αποσύνδεση,και τη θέση του και τις νομισματικές επιπτώσεις που δημιούργησαν διαφωνία στο δικαστήριο. Η γειτονιά Εμίνονου ήταν κύριο εμπορικό κέντρο της πόλης,και το σπίτι σε κατά κύριο λόγο εβραϊκό πληθυσμό. Με την τοποθέτηση του τζαμιού εκεί, η Σαφιγιέ Σουλτάν ήλπιζε να επεκτείνει τη σφαίρα της ισλαμικής επιρροής μέσα στην πόλη,αξιοποιώντας την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των ντόπιων και ξένων εμπόρων που προκαλούνταν από την αυξανόμενη δύναμη και την επιρροή των Εβραίων με τα ομολογά τους,τα οποία έδωσαν στο Σουλτάνο μια εύκολη δικαιολογία για την δήμευση της περιουσίας τους. Ωστόσο, η μεγάλη νομισματική δαπάνη επέστησε έντονη κριτική. Ειδικότερα, οι γενίτσαροι αγανάκτησαν με την αυξανόμενη πολιτική δύναμη της Σαφιγιέ Σουλτάν, και πίστευαν ότι το τζαμί ήταν μια περιττή δαπάνη. Η Σαφιγιέ Σουλτάν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχέδιο μετά το θάνατο του γιου της, Μεχμέτ Γ' το 1603. Ο νέος σουλτάνος, Αχμέτ Α', δεν είχε κανένα ενδιαφέρον για να συνεχιστεί το έργο μετά η Σαφιγιέ Σουλτάν είχε υποβιβαστεί στο χαρέμι και η κατασκευή εγκαταλείφθηκε.
Νέο Βαλιντέ Σουλτάν Τζαμί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά το 1603, η εν μέρει κατασκευασμένη δομή μειώθηκε σταδιακά σε ερείπια και υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς της Κωνσταντινούπολης (1660), η οποία άρχισε στις 24 του Ιουλίου 1660 και διήρκεσε λίγο περισσότερο από δύο ημέρες(περίπου 49 ώρες, σύμφωνα με τα χρονικά του Αμπντί Πασά) και κατέστρεψε πολλές γειτονιές της πόλης. Αργότερα εκείνο το έτος,ο αυτοκρατορικός αρχιτέκτονας Μουσταφά Αγά πρότεινε στην Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, μητέρα του Μεχμέτ Δ', να ολοκληρώσει το τζαμί ως έργο ευσέβειας. Η Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν διέταξε επίσης την κατασκευή του κοντινού Παζαριού Μπαχαρικών, το οποίο αποτελεί μέρος του κουλιγιέ του Νέου Τζαμιού. Έτσι, κατά τους τελευταίους μήνες του 1660, η κατασκευή του τζαμιού επαναλαμβάνεται, ενώ η κατασκευή του διπλανού παζαριού ξεκίνησε.
Το τζαμί ολοκληρώθηκε τελικά το 1663 και εγκαινιάστηκε το 1665.
Συγκρότημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως και με άλλα αυτοκρατορικά τζαμιά στην Κωνσταντινούπολη, το Νέο Τζαμί έχει σχεδιαστεί ως ένα κουλιγιέ ή συγκρότημα με παρακείμενες δομές για την εξυπηρέτηση δύο θρησκευτικών και πολιτιστικών αναγκών. Το αρχικό συγκρότημα αποτελείται από το ίδιο το τζαμί, ένα νοσοκομείο,σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης,δημόσια λουτρά,τάφους, δύο δημόσιες κρήνες και μια αγορά. Σε αυτό το συγκρότημα προστέθηκε μια βιβλιοθήκη κατά τη διάρκεια της βασιλείας του σουλτάνου Αχμέτ Γ΄.
Η μεγάλη αγορά επιβιώνει σήμερα ως το Παζάρι των Μπαχαρικών (επίσης γνωστό ως το Αιγυπτιακό παζάρι), ένα πολύ γνωστό τουριστικό αξιοθέατο της Κωνσταντινούπολης.
Στο μαυσωλείο βρίσκονται οι τάφοι της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν,του γιου της Μεχμέτ Δ' καθώς και πέντε μετέπειτα Σουλτάνων (Μουσταφά Β', Αχμέτ Β', Μαχμούτ Α΄, Οσμάν Γ' και Μουράτ Ε') διάφορα μέλη του δικαστηρίου, της Γκιουλτζεμάλ Σουλτάν, της κόρης της Φατμά Σουλτάν, και της Τιριμουτζγκάν Σουλτάν.
Στο εσωτερικό του τάφου της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν βρίσκεται ο τόπος ταφής της Σαλιχά Σουλτάν ,μητέρας του Μαχμούτ Α΄, της Εμινέ Μιχρισάχ Σουλτάν, μητέρας του Μουσταφά Γ΄ και της Ραμπιά Σουλτάν, μητέρας του Αμπντούλ Χαμίτ Α΄.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- M. D. Baer: "The Great Fire of 1660 in Istanbul" International Journal of Middle East Studies, Vol. 36, No. 2, (May 2004), pp. 159-181.
- Istanbul Fire Brigade: A chronological list of major fires in the history of Istanbul
- Walkingistanbul.com: Fountain of Sultana Turhan Hatice