Βοϊβοδαλίκι

Σε διάφορα διοικητικά έγγραφα της Χώρας Μετσόβου, του 18^ου και των αρχών του 19^ου αιώνα, καταγράφεται ο όρος βοϊβοδαλίκι. Προέρχεται από την λέξη βοεβόδας, τίτλο που έφερε ο εκάστοτε Οθωμανός νομέας της περιοχής και, ως έννοια, προσδιορίζει το τοπικό σύστημα είσπραξης και απόδοσης των φόρων στο οθωμανικό κράτος.

Αναταραχές

Το βοϊβοδαλίκι συνιστούσε τη σημαντικότερη κοινοτική λειτουργία της Χώρας Μετσόβου και απασχολούσε έντονα την ηγετική της ομάδα. Η επίγνωση ότι, η φορολογική και πολιτική αυτοδιάθεση της Χώρας συνδέονταν άμεσα με την υπεύθυνη διαχείριση του βοϊβοδαλικίου, οδηγούσε συχνά σε ξέσπασμα εσωτερικών αναταραχών. Γενεσιουργός αιτία τους ήταν ο φόβος μήπως, οι κατά καιρούς λανθασμένοι χειρισμοί της ηγετικής ομάδας, οδηγήσουν τον mukata‘a του Μετσόβου σε μη ελεγχόμενα από τους κατοίκους του πρόσωπα.

Φόροι

Η απόδοση του φόρου και η εξασφάλιση των σχετικών εγγράφων από τον εκάστοτε βοεβόδα, συνιστούσε την εξωτερική πτυχή του βοϊβοδαλικίου. Όμως, για τα κατώτερα στρώματα του πληθυσμού το βοϊβοδαλίκι ταυτίζονταν με την αρχοντική κοινωνία του Μετσόβου, εφόσον τα όργανα που αναλάμβαναν τη διεκπεραίωσή του προέρχονταν από αυτή. Οι ακολουθούμενες εισπρακτικές διαδικασίες αναπαρήγαγαν σε τοπική κλίμακα γνωστές μεθόδους του οθωμανικού δημοσιονομικού συστήματος.

Πλαίσιο δράσης

Με ειδικά συμφωνητικά, στα οποία αναγράφονταν τα εισπραττόμενα ποσά καθώς και οι υποχρεώσεις ή τα δικαιώματα του εκάστοτε ελτιζαμτζή (iltizâm),όπως αποκαλούνται στα έγγραφα της εποχής οι εκμισθωτές των φόρων, καθορίζονταν απόλυτα το πλαίσιο δράσης τους. Η εφαρμογή αυτού του συστήματος είχε διττό σκοπό. Από τη μία, τη σύσταση ενός μηχανισμού είσπραξης των φόρων και από την άλλη την εμπλοκή των χρηματικών κεφαλαίων των εύπορων κατοίκων του Μετσόβου στην εξυπηρέτηση του βοϊβοδαλικίου.

Πηγές

• Β. Cvetkova, «Η εξέλιξη του τουρκικού φεουδαλικού καθεστώτος από τα τέλη του ΙΣΤ΄ως τα μέσα του ΙΗ΄ αιώνα» στο Η οικονομική δομή των Βαλκανικών χωρών στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας ιε΄ -ιθ΄ αι., εκδ. Μέλισσα, σελ. 93 -95.
• Β. Cvetkova, «Recherches sur le système d’ affermage (iltizam) dans l’ Empire ottoman au cours du XVIe-XVIIIe s. par rapport aux contrées bulgares», Rocznik Orientalistyncy, 27/2 (1964), σελ. 111-119.
• G. Ηamilton - H. Bowen, Islamic Society and the Wes, Islamic Society in the Eighteenth Century, Vol. I2, London-N.York-Toronto 1957, σελ. 17-21.
• H. Inalcik, The Emergence of bigfarms, çiftliks: state, landlords and tenants, Collection Turcica III, Peeters, Leuvain 1983, σελ. 111-112.
• Θ. Δασούλας, Αγροτικές κοινωνίες του ορεινού χώρου κατά οθωμανική περίοδο: ο γεωργικός κόσμος της "Χώρας Μετζόβου" (18^ος-19^οςαι.), ΕΑΔΔ (Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών), 2009, σελ. 333-347, 358-361.