Βγάλσιμο (παιχνίδι)

Το βγάλσιμο είναι μια διαδικασία των μικρών παιδιών, για παιχνίδια που περιλαμβάνουν δύο τουλάχιστον άτομα. Είναι βασική διαδικασία πριν την έναρξη των περισσότερων ομαδικών παιδικών παιχνιδιών όπως το κρυφτό, το "Στρατιωτάκια ακούνητα, αμίλητα κι αγέλαστα" κλπ. Συνήθως ξεκινάει με την ερώτηση "Τα βγάζουμε;" ή "Να τα βγάλουμε;".

Σκοπός

Το βγάλσιμο γίνεται είτε μεταξύ όλων των παιδιών είτε μεταξύ δύο μόνο. Όταν γίνεται μεταξύ όλων των παιδιών αυτός που "βγαίνει" μπορεί να είναι:

• αυτός που θα τα φυλάει
• αυτός που θα βγει από το παιχνίδι γιατί περισσεύει
• αυτός που θα ξεκινήσει (π.χ. νέα διαδικασία για επιλογή)
• αυτός που θα είναι αρχηγός ή ο ένας από τους αρχηγούς των ομάδων

Γίνεται επίσης μεταξύ δύο παιδιών που ήδη έχουν επιλεγεί σαν αρχηγοί (ίσως και με προηγούμενη διαδικασία "βγαλσίματος") και τότε μπορεί να αφορά:

• ποια ομάδα θα ξεκινήσει πρώτη
• ποιος θα επιλέξει πρώτος άτομο ή άτομα για τη δική του ομάδα και στη συνέχεια ή θα επιλέγουν εναλλάξ ή θα ξακάνουν τη διαδικασία.

Διαδικασίες

Υπάρχουν τρεις κλασικοί τρόποι "βγαλσίματος".

Πρώτος τρόπος

Μπορεί να γίνει ανάμεσα σε δύο από τα παιδιά ή με όλα τα παιδιά μαζί.

Η απαγγελία μερικών στακάτων στίχων, όπου αυτός που έχει αναλάβει να εκτελέσει τη διαδικασία απαγγέλει κάθε συλλαβή χωριστά, δείχνοντας με τη σειρά, σε κάθε συλλαβή, ένα από τα παιδιά. Σε όποιον αντιστοιχηθεί η τελευταία συλλαβή θεωρείται ότι "βγαίνει".

Παραλλαγές:

• Πολλές φορές ξεκινάνε με τη αρχική λέξη-συλλαβή "μπουφ"
• Άλλες φορές συμπληρώνουν τους στίχους με επιπλέον, ήδη γνωστούς.

Δεύτερος τρόπος

Γίνεται ανάμεσα σε πολλά παιδιά μαζί. Μοιάζει με τον προηγούμενο τρόπο αλλά ο στίχος περιλαμβάνει μία, δύο ή περισσότερες ερωτήσεις.

Στις περιπτώσεις που περιλαμβάνει πάνω από μία ερώτηση το παιδί, στο οποίο καταλήγει η κάθε ερώτηση από τις αρχικές, πρέπει να δώσει κάποιο στοιχείο το οποίο μεταβάλλει και τις επόμενες ερωτήσεις. Η τελική ερώτηση κρίνει αν το παιδί στο οποίο καταλήγει θα "βγει" ή όχι. Αν για παράδειγμα η τελευταία ερώτηση (με βάση τις προηγούμενες απαντήσεις) είναι: "έχει ο λαγός μπλε μάτια;" τότε ανάλογα με το αν έχει (ή δεν έχει) το τελευταίο παιδί μπλε μάτια ή κάτι άλλο μπλε (εξαρτάται από τη φαντασία και τις αποφάσεις των παιδιών) βγαίνει (ή δεν "βγαίνει" και η διαδικασία επαναλαμβάνεται).

Τρίτος τρόπος

Γίνεται μόνο μεταξύ δύο παιδιών.

Αρχικά τα δύο παιδιά τοποθετούνται το ένα απέναντι στο άλλο σε κάποια τυχαία απόσταση. Ξεκινάει το πρώτο εκφέροντας κάποιο τρισύλλαβο στίχο ή στίχο τριών λέξεων και σε κάθε συλλαβή ή λέξη τοποθετεί το ένα από τα δύο πόδια του ακριβώς μπροστά στο άλλο έτσι ώστε να ακουμπάνε τα παπούτσια μεταξύ τους. Πολλές φορές επιτρέπεται η τοποθέτηση του ποδιού πλάγια ώστε η απόσταση μεταξύ τους να μειώνεται όχι όσο ολόκληρο το μήκος του παπουτσιού αλλά όσο το πλάτος. Με αυτόν τον τρόπο, έμμεσα, μεγαλώνει η απόσταση για το παιδί που βρίσκεται απέναντι. Αν όταν έρθει η σειρά ενός παιδιού με την τοποθέτηση του ποδιού του πατήσει το αντίπαλο τότε θεωρείται ότι κέρδισε.

Άλλες διαδικασίες

Η ρίψη αντικειμένων (μπίλιες, καπάκια ή χαρτάκια) προς ένα σημείο ή ότι άλλο αποφασίσει η φαντασία τα πιο επιβλητικών παιδιών, αν και δεν θεωρούνται "βγάλσιμο", χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να αποφασιστεί το ποιος θα τα βγάλει.

Στίχοι

Λογοτεχνία

Καθώς οι στίχοι που απαγγέλονται δεν αποτελούν λογοτεχνικό έργο και δεν καταγράφονται στη λογοτεχνία, αλλά είναι καθαρά λαογραφικό στοιχείο, δεν τους έχει αποδοθεί κάποιος λογοτεχνικός χαρακτηρισμός. Τα τελευταία χρόνια συναντιούνται σε διάφορες καταγραφές οι όροι λαχνίσματα (λαχνός) ή λαγχανίσματα (λαγχάνω) ή κληρωσιές (κληρώνω) που όλες προέρχονται από μία έννοια τυχαίας κλήρωσης. Οι όροι αυτοί δεν έχουν λεξικογραφηθεί σχεδόν σε κανένα από τα ελληνικά λεξικά.

Γνωστοί στίχοι

Η πιο γνωστή, στην Ελλάδα, στιχομυθία για τον πρώτο τρόπο είναι το αμπεμπαμπλόμ:

Α μπέμπα μπλομ

του κίθε μπλομ

Α μπεμπαμπλόμ

τουκίθε μπλομ

μπλιμ μπλομ.

Καμιά φορά χρησιμοποιούνται και οι παρακάτω συνέχειες. Μία, δύο ή και όλες μαζί

Πού θα πας εκεί;

Στη Βόρεια Αμερική

να βρεις και τον ελέφαντα που παίζει μουσική

μ'ενα κόκκινο βρακί.

Όλα τα κοιτώ

σαν παιδί κουτό

την Ακρόπολη και το Λυκαβητό.

Βγαίνεις και τα φυλάς εσύ!

Για τον δεύτερο τρόπο είναι το:

Έχω ένα αυτοκίνητο

που όλο, όλο τρέχει

και που θα σταματήσει;

(η απάντηση του παιδιού κρίνει το μέγεθος της τελευταίας ερώτησης, και με αυτό τον τρόπο αλλάζει το που θα καταλήξει)

-(π.χ.) Στην Αμερική!

Και τι χρώμα θα ζητήσει;

(η απάντηση του παιδιού κρίνει και το μέγεθος της τελευταίας ερώτησης, αλλά και το τι στοιχείο πρέπει να έχει το παιδί στο οποίο θα καταλήξει η ερώτηση)

-(π.χ.) Πράσινο!

Έχει η Αμερική χρώμα πράσινο;

(αν το παιδί στο ποίο κατέληξε η ερώτηση έχει ή δεν έχει πράσινο χρώμα στα ρούχα του, βγαίνει ή δεν βγαίνει ανάλογα με τους "τοπικούς κανονισμούς" )

Για τον τρίτο τρόπο είναι το:

Από, πιλί, κορό

όπου σε κάθε λέξη αντιστοιχεί η τοποθέτηση ενός ποδιού μπροστά από το άλλο.