Βαλκανικό Σύμφωνο (1953)

Το Βαλκανικό Σύμφωνο του 1953 ή Συμφωνία Φιλίας και Συνεργασίας (σερβικά : Балкански пакт, τουρκικά : Balkan Antantı) ήταν συνθήκη που υπογράφηκε από την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Γιουγκοσλαβία στις 28 Φεβρουαρίου 1953 στην Άγκυρα. Ο σκοπός της συνθήκης αυτής ήταν να λειτουργήσει ως φράγμα ενάντια στη σοβιετική επέκταση στην περιοχή των Βαλκανίων. Προέβλεπε την ενδεχόμενη δημιουργία μιας κοινής στρατιωτικής δράσης για τις τρεις χώρες. Εκείνη την εποχή η Τουρκία και η Ελλάδα ήταν ήδη πλήρη μέλη του ΝΑΤΟ ενώ η κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία δεν ήθελε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το Βαλκανικό Σύμφωνο ήταν μια δυνατότητα για να συνδέσει τη Γιουγκοσλαβία με το ΝΑΤΟ με έναν έμμεσο τρόπο.

Η νέα συμμαχία έδειξε την αδυναμία της από την αρχή. Λίγες ημέρες από όταν τέθηκε σε ισχύ, ο Ιωσήφ Στάλιν πέθανε. Καθώς η νέα σοβιετική κυβέρνηση άρχισε να χαλαρώνει την κριτική της έναντι της Γιουγκοσλαβίας, η γιουγκοσλαβική κομμουνιστική ηγεσία ήταν πρόθυμη να εγκαταλείψει την ανοιχτή συνεργασία με τις δυτικές χώρες.

Κατά τη διάρκεια του 1954 και 1955 η Γιουγκοσλαβία έκανε άνοιγμα προς την Σοβιετική Ένωση, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της Γιουγκοσλαβίας όσον αφορά τη στρατιωτική σημασία του Βαλκανικού Συμφώνου. Η επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές στη Γιουγκοσλαβία τον Μάιο του 1955 (μόλις τρεις εβδομάδες πριν από την επίσκεψη του Νικίτα Χρουστσόφ στον Γιόσιπ Μπροζ Τίτο) έδειξε διαφορά μεταξύ των Γιουγκοσλαβικών και τουρκικών εκτιμήσεων της διεθνούς κατάστασης. Η Γιουγκοσλαβία ήταν απρόθυμη να λάβει όλα τα μέτρα που έπρεπε στη στρατιωτική πλευρά του Βαλκανικού Συμφώνου.

Σύντομα μετά από αυτό ξέσπασε διαφορά ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα για την Κύπρο και έγινε ένας νέος κίνδυνος για την Βαλκανική Συμμαχία.

Μετά την Ουγγρική Επανάσταση , ο Τίτο έδειξε κάποιο ενδιαφέρον για την αναβίωση της συμμαχίας. Όμως λόγω της σύγκρουσης στην Κύπρο η προσπάθεια του Τίτο να μεσολαβήσει ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα απέτυχε.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

David R. Stone, "The Balkan Pact and American Policy, 1950-1955," East European Quarterly 28.3 (September 1994), pp. 393–407.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Balkan Pact (1953) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).