Αστραπόγιαννος
Ο Γιάννος «Αστραπόγιαννος» ήταν Έλληνας αρματολός του 18ου αιώνα, κυρίαρχος της Δωρίδας στην Ρούμελη.[1][2] Άκμασε για πολλά χρόνια (1760 - 1782), και λατρεύτηκε από τους υπόδουλους Έλληνες ως λαϊκός ήρωας, τιμωρός των Τούρκων, και ελευθερωτής. Η λαϊκή παράδοση τον θέλει γενναιόδωρο με τους φτωχούς και ανελέητο με τους ισχυρούς. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης έγραψε ποίημα για τον Αστραπόγιαννο[3], ενώ το 1970 γυρίστηκε ταινία με τίτλο Ο Αστραπόγιαννος, σε σκηνοθεσία Νίκου Τζήμα με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο. Η ταινία είναι βασισμένη στον θρύλο του αρματολού, αλλά διαδραματίζεται στη Θεσσαλία στις αρχές του 20ού αιώνα. [4]
Σήμερα,[εκκρεμεί παραπομπή] «αστραπόγιαννος» αποκαλείται μεταφορικά ένας έξυπνος άνθρωπος με ηγετικά χαρίσματα, που όμως είναι αντίθετος με το κατεστημένο και την ιεραρχία.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιάννος καταγόταν από την Αγία Ευθυμία Φωκίδας.[5] Αρχικά ήταν πολεμιστής υπό τη σημαία των αδελφών Λάμπρου και Μήτρου Τσεκούρα, αργότερα του Βλαχαρμάτα Βέργου. Λόγω της ανδρείας του, αναγνωρίστηκε ως ο αρχηγός της δικής του ομάδας πολεμιστών, με την οποία τρομοκράτησε τους Τούρκους. Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να του παραχωρήσουν το αρματωλίκι της Δωρίδας.
Όταν ο Οθωμανός δερβέναγας των Σαλώνων Μίρτζας βίασε μία γυναίκα από την επικράτεια του Αστραπόγιαννου, ο Γιάννος εξεστράτευσε εναντίον του Μίρτζα και κατέσφαξε αυτόν και όλους τους οπλοφόρους του.
Μετά από χρόνια στο αρματωλίκι και πολλές νίκες, βρήκε τραγικό θάνατο σε μάχη με τους Τούρκους στα Παλάτια της Δωρίδας. Είχε πληγωθεί θανάσιμα μετά από προδοσία, και διέταξε τον σύντροφό του Λαμπέτη να τον σκοτώσει, για να μην πέσει από χέρι Τούρκου.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Βρυκόλακας, Κωσταντάρας, Αστραπόγιαννος. Οι μεγάλοι Αγιαθυμιώτες κλεφταρματωλοί του 18ου αιώνα. Αθήνα: Έκδοση Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών Αθηνών, Πειραιώς & Περιχώρων. 2003.
- ↑ «Αστραπόγιαννος, ο μεγάλος Αγιαθυμιώτης κλεφταρματολός του 18ου αιώνα-Το πραγματικό του ονοματεπώνυμο, το σπίτι του, η μορφή του». Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών "ο Άγιος Ευθύμιος". 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022.
- ↑ Βαλαωρίτης, Αριστοτέλης (1867). Αθανάσης Διάκος, Αστραπόγιαννος. Αθήναι: Τύποις Χ. Νικολαϊδου Φιλαδελφέως.
- ↑ Μαυροειδής, Γεώργιος (2022). Αναπαραστάσεις της Κοινωνικής Ληστείας στον Μεταπολεμικό Ελληνικό Κινηματογράφο (1950-1980). Αθήνα: ΕΑΠ. σελ. 54.
- ↑ Ιστοσελίδα Αγίας Ευθυμίας
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία (Κ - Μ). Αθήναι: Έκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαιδείας. σελ. 315. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2009.