Αντώνιος Ζώης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αντώνιος Ζώης
Ο Οπλαρχηγός Αντ. Ζώης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1869
Μοναστήρι
Θάνατος1941
Φλάμπουρο Φλώρινας
Αιτία θανάτουαυτοκτονία
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
ΚατοικίαΜοναστήρι, Φλώρινα
ΕθνικότηταΕλληνική
Χώρα πολιτογράφησηςΟθωμανική, Ελληνική
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΟπλαρχηγός
Αξιοσημείωτο έργοΑπελευθέρωση Μοριχόβου
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΜακεδονικός Αγώνας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Αντώνιος Ζώης (1869 - 1941) ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από το Μοναστήρι της Πελαγονίας της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντώνιος Ζώης γεννήθηκε το 1869[Σημ. 1] στο Μοναστήρι. Στις 17 Απριλίου του 1903 οι Βούλγαροι ανατίναξαν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το Γαλλικής σημαίας ατμόπλοιο «Γκουανταλκιβίρ». Το γεγονός προκάλεσε το μένος των Οθωμανικών αρχών κατά πάντων των χριστιανών. Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης δημιούργησαν ανάλογες συνθήκες και στο Μοναστήρι, όπου στις 23 Απριλίου (του Αγίου Γεωργίου) σημειώθηκαν βιαιοπραγίες κατά των χριστιανών. Ο Αντώνιος Ζώης βρέθηκε κυνηγημένος από Τούρκους στρατιώτες και άλλους, που κατευθύνονταν κατά πάνω του με μαχαίρια. Μπόρεσε να διασωθεί καταφεύγοντας στο σπίτι ενός Εβραίου που τον έκρυψε. Αργότερα, την ίδια χρονιά, συμμετείχε στην εξέγερση του Ίλιντεν (Προφήτη Ηλία) που διοργάνωσαν οι Βούλγαροι και έδρασε στην ευρύτερη περιοχή του Μοριχόβου. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1903 αποχώρησε από το Μορίχοβο διαφωνώντας με τη δράση των Βουλγάρων εναντίον των Ελλήνων.[1] Φεύγοντας αποχαιρέτησε τους ντόπιους προύχοντες λέγοντας συμμετείχε στην εξέγερση με σκοπό να πολεμήσει τους Τούρκους και όχι να εκβιάζει τους άλλους να γίνουν Βούλγαροι.

Επανήλθε σχεδόν ένα χρόνο αργότερα (το Σεπτέμβριο του 1904) στην περιοχή, υπό τις διαταγές του αρχηγού της Εθνικής Επιτροπής Μοναστηρίου, ιατρού Κωνσταντίνου Μιχαήλ «Μόναχου» με σκοπό την ένοπλη οργάνωση των Ελλήνων της περιοχής. Συγκρότησε ένοπλο σώμα με στόχο την προστασία των κατοίκων από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Κατάφερε να οργανώσει τους Έλληνες της περιοχής και δέχτηκε πολλούς οπλίτες στο σώμα του από τα χωριά Γρούνιστα, Σταραβίνα, Ζόβικ, Βουδιμίρτσι, Γραδέσνιτσα, Πετάλινο, Μάκοβο, Σουχοδόλι, Παράλοβο, Μπροντ και Σκοτσιβίρι. Από τον Απρίλιο του 1905 συνεργάστηκε με τον αξιωματικό Χρήστο Τσολακόπουλο «Ρέμπελο» και τον αντικαταστάτη του Δημήτριο Βαρδή. Το 1906 τραυματίστηκε και αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αθήνα προκειμένου να νοσηλευτεί. Τον Ιούλιο του 1906 επανήλθε στη Μακεδονία, συνεργαζόμενος με τον οπλαρχηγό Λάζαρο Βαρζή "Ζαρκάδα" από τη Γαλατινή Κοζάνης. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τον αξιωματικό Βασίλειο Παπά "Βρόντα" και τον αντικαταστάτη του Δημήτριο Παπαβιέρο "Γκούρα" έως το 1908. Μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων του ανατέθηκε η παρακολούθηση Τούρκων και Βουλγάρων στην περιφέρεια του Μοναστηρίου λόγω των κρίσιμων και περίεργων συνθηκών που επικρατούσαν. Όταν διαπιστώθηκε ότι οι Νεότουρκοι σχεδίαζαν τη δολοφονία του, φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ και επανήλθε στις παραμονές του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. Συμμετείχε με εθελοντικό σώμα στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Ο Αντώνιος Ζώης τον Οκτώβριο του 1912 απελευθέρωσε το Μορίχοβο από τους Τούρκους και ύψωσε την Ελληνική σημαία δηλώνοντας ότι το απελευθερώνει εν ονόματι του Βασιλέως Γεωργίου. Τελικά μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, η περιοχή πέρασε στο Βασίλειο της Σερβίας.

Μετά τους πολέμους, ο Αντώνιος Ζώης εγκαταστάθηκε στη Φλώρινα, στην οδό Ηράκλειας.[2] Στη Φλώρινα εργάστηκε ως παιδονόμος.[3] Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, ο Αντώνιος Ζώης, όντας γέρος και άρρωστος, εγκαταστάθηκε στο χωριό Φλάμπουρο της Φλώρινας για λόγους ασφαλείας, καθώς η Φλώρινα βομβαρδίζονταν συχνά από την Ιταλική αεροπορία. Αυτοκτόνησε τον Απρίλιο του 1941, όταν τα Γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Φλώρινα.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αρχείο Διεύθυνσης Εφέδρων Πολεμιστών Αγωνιστών Θυμάτων Αναπήρων (ΔΕΠΑΘΑ), Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα, φ. Ζ-115
  • Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 178
  • Λάζαρου Μέλλιου, Ο Μακεδονικός Αγώνα και η συμβολή της Φλώρινας, Εκδόσεις Δήμου Φλώρινας, Φλώρινα, 1985, σ. 46
  • Douglas Dakin, Η ένοπλη δράση του Βολάνη στο Μορίχοβο 1906, Ο Ελληνικός Αγώνας στη Μακεδονία, εκδ. οίκος αδελφών Κυριακίδη, 1996
  • Γ. Μόδη, Το κίνημα της 29 Ιουλίου 1903, μέρος Α΄, "Ο Μακεδονικός Αγών και η νεώτερη μακεδονική ιστορία", εκδ. Β’ της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών
  • Γ. Μόδη, Το κίνημα της 29 Ιουλίου 1903, μέρος Γ΄, "Ο Μακεδονικός Αγών και η νεώτερη μακεδονική ιστορία", εκδ. Β’ της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Μόδης, Γ.Χ. (1908). «Μορίχοβον». Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909 (Εν Αθήναις: Παμμακεδονικός Σύλλογος): 243. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-04-07. https://web.archive.org/web/20160407031331/http://www.lib.uoi.gr/collection/pdfs/Makedoniko_Hmerologio_1909/FULL_Makedoniko_Hmerologio_1909.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2016. 
  2. Άρθρο του Δημητρίου Μεκάση, Οι Συνοικισμοί των Μοναστηριωτών, εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Φλώρινας, 3246, 14 Οκτωβρίου 2010
  3. Δημήτριος Μεκάσης, Τα παλιά επαγγέλματα της Φλώρινας, τόμος Β΄, Πρέσπες 1996, σελ. 155

Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εκλογικός κατάλογος του δήμου Φλώρινας του 1914