Αλαντίν (ταινία, 1992)

Αυτό είναι ένα καλό λήμμα. Πατήστε εδώ για περισσότερες πληροφορίες.
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Αλαντίν (ταινία 1992))

Αυτό το λήμμα αφορά την ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Αλαντίν.
Αλαντίν
Aladdin
Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας, από τον Τζον Άλβιν
ΣκηνοθεσίαΡον Κλέμεντς
Τζον Μάσκερ
ΠαραγωγήΡον Κλέμεντς
Τζον Μάσκερ
ΣενάριοΡον Κλέμεντς
Τζον Μάσκερ
Τεντ Έλιοτ
Τέρι Ρόσιο
Βασισμένο σεΛυχνάρι του Αλαντίν από Χίλιες και μια νύχτες
Ηθοποιοί φωνήςΣκοτ Γουέινγκερ
Ρόμπιν Ουίλιαμς
Λίντα Λάρκιν
Τζόναθαν Φρίμαν
Φρανκ Γουέλκερ
Γκίλμπερτ Γκότφριντ
Ντάγκλας Σιλ
Τζιμ Κάμινγκς
Τσάρλι Άντλερ
Κόρεϊ Μπάρτον
ΜουσικήΆλαν Μένκεν
ΜοντάζΜαρκ Α. Χέστερ
Χ. Λι Πέτερσον
Εταιρεία παραγωγήςWalt Disney Pictures
Walt Disney Animation Studios
ΔιανομήWalt Disney Studios Motion Pictures
Πρώτη προβολή25 Νοεμβρίου 1992
Διάρκεια90 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλική
Προϋπολογισμός$28 εκατομμύρια[1]
Ακαθάριστα έσοδα$504.1 εκατομμύρια[1]
ΈπεταιΗ Επιστροφή του Τζαφάρ
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Αλαντίν (πρωτότυπος τίτλος: Aladdin) είναι αμερικανική ταινία κινουμένων σχεδίων, που κυκλοφόρησε το 1992, με εταιρεία παραγωγής τη Walt Disney Animation Studios και διανομή από τη Walt Disney Pictures. Αποτελεί την 31η ταινία κινουμένων σχεδίων της συλλογής Τα Κλασικά της Disney και είναι μέρος της περιόδου 1989-1999, γνωστή και ως η Αναγέννηση της Disney. Η ταινία βασίζεται στο γνωστό αραβικό παραμύθι το Λυχνάρι του Αλαντίν της συλλογής «Χίλιες και μια νύχτες» και τη σκηνοθεσία της ανέλαβαν οι Ρον Κλέμεντς και Τζον Μάσκερ, οι οποίοι είχαν σκηνοθετήσει και τη Μικρή Γοργόνα. Τις φωνές τους στους χαρακτήρες ερμηνεύουν οι Σκοτ Γουέινγκερ, Ρόμπιν Ουίλιαμς, Λίντα Λάρκιν, Τζόναθαν Φρίμαν, Φρανκ Γουέλκερ, Γκίλμπερτ Γκότφριντ και Ντάγκλας Σιλ.

Ο στιχουργός Χάουαρντ Άσμαν ήταν ο πρώτος που έδωσε την ιδέα για την ταινία και το σενάριο γράφτηκε σε τρία προσχέδια, πριν ο τότε πρόεδρος των στούντιο, Τζέφρι Κάτζενμπεργκ, το εγκρίνει και συμφωνήσει για την παραγωγή της. Οι εικονογραφιστές βάσισαν τα σχέδιά τους στη δουλειά του γελοιογράφου Αλ Χίρτσφελντ και χρησιμοποιήθηκαν υπολογιστές για την προσθήκη χρώματος, το τελείωμα των σχεδίων και τη δημιουργία μερικών στοιχείων στα κινούμενα σχέδια. Τη μουσική έγραψε ο Άλαν Μένκεν και στην ταινία περιλαμβάνονται έξι τραγούδια σε στίχους του Άσμαν και του Τιμ Ράις, ο οποίος ανέλαβε μετά το θάνατο του Άσμαν.

Ο Αλαντίν κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 25 Νοεμβρίου 1992 και ήταν η πιο επιτυχημένη ταινία της χρονιάς με έσοδα άνω των 217 εκατομμυρίων δολαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες και πάνω από 504 εκατομμύρια παγκοσμίως και εξακολουθεί να είναι διαχρονικά μια από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές και καλλιτεχνικές επιτυχίες της Disney. Η ταινία κέρδισε επίσης πολλά βραβεία, κυρίως για το soundtrack της, συμπεριλαμβανομένων των Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού και Όσκαρ Καλύτερης Μουσικής.

Η μεγάλη επιτυχία της ταινίας οδήγησε σε δύο συνέχειες, που κυκλοφόρησαν ως βιντεοταινίες, την Επιστροφή του Τζαφάρ το 1994 και την Ο Αλαντίν και ο Βασιλιάς των Κλεφτών το 1996. Επίσης, δημιουργήθηκε μια τηλεοπτική σειρά και το ομώνυμο μιούζικαλ έκανε το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ το 2014. Στις 5 Οκτωβρίου 2004, η Τριλογία του Αλαντίν κυκλοφόρησε σε τετραπλό συλλεκτικό DVD στη σειρά των Πλατινένιων Εκδόσεων της Disney ενώ ανακοινώθηκε ότι η ταινία θα επανακυκλοφορούσε σε συλλεκτικό Blu-ray στη σειρά των Αδαμάντινων Εκδόσεών στις 13 Οκτωβρίου 2015. Μια live-action προσαρμογή της ταινίας σε σκηνοθεσία του Γκάι Ρίτσι κυκλοφόρησε στις 24 Μαΐου 2019.

Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένας πλανόδιος πωλητής στήνει το μαγαζί του στο πλασματικό σουλτανάτο της Άγκραμπα, προσφέροντας να πει στο κοινό την ιστορία ενός λυχναριού, το οποίο έχει στην κατοχή του. Ο Τζαφάρ, ο Μεγάλος Βεζίρης του Σουλτάνου, και ο παπαγάλος του ο Ιάγκο, αναζητούν το λυχνάρι, το οποίο είναι κρυμμένο στο Σπήλαιο των Θαυμάτων, αλλά μαθαίνουν ότι μόνο ένας «άνθρωπος με αδαμάντινο χαρακτήρα» μπορεί να εισέλθει σε αυτό. Ο Τζαφάρ βρίσκει στο πρόσωπο ενός παιδιού του δρόμου, του Αλαντίν, τον άνθρωπο με τον αδαμάντινο χαρακτήρα. Ο Αλαντίν και η μαϊμού του, ο Αμπού, συναντιούνται με την Πριγκίπισσα Γιασμίν, η οποία το έχει σκάσει από το παλάτι, μη θέλοντας να παντρευτεί έναν από τους πολλούς φαντασμένους μνηστήρες που τη ζητάνε σε γάμο. Ο Αλαντίν και η Γιασμίν γίνονται φίλοι και ερωτεύονται, αλλά ο Τζαφάρ συλλαμβάνει τον Αλαντίν και κάνει τη Γιασμίν να πιστεύει ότι εκτελέστηκε.

Μεταμφιεσμένος σε έναν ηλικιωμένο άντρα, ο Τζαφάρ ελευθερώνει τον Αλαντίν και τον Αμπού, πηγαίνοντάς τους στο Σπήλαιο των Θαυμάτων, υποσχόμενος ότι θα τους ανταμείψει, αν του φέρουν το λυχνάρι. Μέσα στο Σπήλαιο, ο Αλαντίν συναντά το Μαγικό Χαλί, με το οποίο γίνονται φίλοι. Ο Αμπού προσπαθεί να κλέψει ένα διαμάντι, παρά τη σαφή οδηγία να μην ακουμπήσουν τίποτα παρά μόνο το λυχνάρι, με αποτέλεσμα το Σπήλαιο να καταρρεύσει. Παγιδευμένοι κάτω από τη Γη, ο Αλαντίν τρίβει το λυχνάρι για να το καθαρίσει και άθελά του απελευθερώνει το Τζίνι, το οποίο ήταν παγιδευμένο μέσα σε αυτό. Το Τζίνι εξηγεί στον Αλαντίν ότι τώρα είναι το αφεντικό του και μπορεί να του εκπληρώσει τρεις ευχές. Ο Αλαντίν ξεγελάει το Τζίνι, ώστε να τους ελευθερώσει από το Σπήλαιο χωρίς να σπαταλήσει την ευχή του. Τότε, χρησιμοποιεί την πρώτη του ευχή για να γίνει πρίγκιπας και να πλησιάσει τη Γιασμίν. Ο Τζαφάρ, με εισήγηση του Ιάγκο, σχεδιάζει να γίνει ο Σουλτάνος μέσω ενός γάμου με τη Γιασμίν, αλλά ο Αλαντίν φτάνει στην πόλη ως «Πρίγκιπας Αλί από την Αμπάμπουα». Ωστόσο, η Γιασμίν δεν ενθουσιάζεται με την εντυπωσιακή του είσοδο και την ψευτοπαληκαριά του.

Παρά το ότι οι φίλοι του τον συμβουλεύουν να πει την αλήθεια στη Γιασμίν, ο Αλαντίν αρνείται να το κάνει, πιστεύοντας ότι η Γιασμίν δεν θα ερωτευόταν ποτέ ένα παιδί του δρόμου. Πηγαίνει τη Γιασμίν μια βόλτα με το Μαγικό Χαλί σε όλο τον κόσμο, όπου η Γιασμίν καταλαβαίνει την πραγματική του ταυτότητα. Ο Αλαντίν όμως αντί να της πει την αλήθεια, της λέει ότι κάποιες φορές του αρέσει να ντύνεται ως απλώς άνθρωπος για να ξεφεύγει από το άγχος της βασιλικής ζωής, κάτι το οποίο την πείθει. Ο Αλαντίν επιστρέφει τη Γιασμίν στο σπίτι αλλά στη συνέχεια, οι φρουροί του παλατιού με εντολή του Τζαφάρ του επιτίθενται και τον πετάνε στη θάλασσα. Ο Αλαντίν κοντεύει να πνιγεί αλλά το Τζίνι, χρησιμοποιώντας τη δεύτερη ευχή, του σώζει τη ζωή. Ο Τζαφάρ προσπαθεί να υπνωτίσει τον Σουλτάνο στο να συμφωνήσει στο γάμο του με τη Γιασμίν, αλλά ο Αλαντίν εμφανίζεται και εκθέτει τα σχέδια του Τζαφάρ. Ο Τζαφάρ το σκάει, αλλά βλέπει ότι ο Αλαντίν έχει το λυχνάρι και συνειδητοποιεί ποιος είναι.

Μαθαίνοντας ότι θα γίνει Σουλτάνος, ο Αλαντίν κάνει δεύτερες σκέψεις για το αν θα απελευθερώσει το Τζίνι όπως του είχε υποσχεθεί, πιστεύοντας ότι χωρίς το Τζίνι δεν θα μπορεί να συνεχίσει να είναι πρίγκιπας. Ο Ιάγκο κλέβει το λυχνάρι με αποτέλεσμα ο Τζαφάρ να γίνει το νέο του αφεντικό. Χρησιμοποιεί την πρώτη του ευχή για να σφετεριστεί τη θέση του Σουλτάνου και να γίνει ο πιο ισχυρός μάγος του κόσμου, ενώ εκθέτει τα ψέματα του Αλαντίν εξορίζοντας εκείνον, τον Αμπού και το Χαλί σε μια παγωμένη έρημο. Οι τρεις τους όμως καταφέρνουν να γυρίσουν το παλάτι. Ο Τζαφάρ διατάζει το Τζίνι να κάνει τη Γιασμίν να τον ερωτευτεί, αλλά το Τζίνι του λέει ότι αυτό είναι ενάντια στους κανονισμούς και δεν μπορεί να το κάνει. Η Γιασμίν όμως δείχνει ενδιαφέρον για εκείνον έτσι ώστε να του αποσπάσει την προσοχή και να επιτρέψει στον Αλαντίν να πάρει το λυχνάρι. Στην προσπάθειά του να το κάνει όμως, τον βλέπει ο Ιάγκο.

Ο Τζαφάρ μεταμορφώνει τον εαυτό του σε μια γιγάντια κόμπρα και παγιδεύει τον Αλαντίν λέγοντας ότι είναι το πιο ισχυρό πλάσμα του κόσμου. Ωστόσο, ο Αλαντίν του επισημαίνει ότι το Τζίνι είναι πιο ισχυρό, οδηγώντας τον Τζαφάρ να χρησιμοποιήσει την τελευταία του ευχή για να γίνει Τζίνι. Μόλις όμως το κάνει, απορροφάται και παγιδεύεται – μαζί με τον Ιάγκο – στο δικό του λυχνάρι, μιας και αυτή είναι φύση ενός Τζίνι. Το Τζίνι πετάει το λυχνάρι του Τζαφάρ στο Σπήλαιο, ενθαρρύνοντας τον Αλαντίν να χρησιμοποιήσει την τρίτη του ευχή για να επανακτήσει τον βασιλικό του τίτλο. Ωστόσο, ο Αλαντίν αποφασίζει να ελευθερώσει το Τζίνι, όπως είχε υποσχεθεί. Μαθαίνοντας από την αγάπη της Γιασμίν και του Αλαντίν, ο Σουλτάνος τροποποιεί το νόμο έτσι ώστε να επιτρέψει στην κόρη του να παντρευτεί αυτόν που εκείνη θα επιλέξει. Το Τζίνι φεύγει για να εξερευνήσει τον κόσμο, ενώ ο Αλαντίν και η Γιασμίν γιορτάζουν τον αρραβώνα τους.

Ηθοποιοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Σκοτ Γουέινγκερ ως Αλαντίν: ένας φτωχός, αλλά καλόκαρδος κλέφτης στην Άγκραμπα. Ο Γουέινγκερ έστειλε ένα βίντεο που έφτιαξε στο σπίτι του ως ακρόαση για τον ρόλο, με τη μητέρα του να έχει το ρόλο του Τζίνι,[2] και μετά από πολλά τηλεφωνήματα ανακάλυψε ότι πήρε το ρόλο έξι μήνες αργότερα.[3] Ο επικεφαλής της εικονογράφησης του Αλαντίν ήταν το Γκλεν Κίαν. Ο Μπραντ Κάιν ερμήνευσε τα τραγούδια του Αλαντίν.[4]
  • Ρόμπιν Ουίλιαμς ως Τζίνι: ένα κωμικό τζίνι, με μια σχεδόν παντοδύναμη εξουσία, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όταν ο αφέντης του το ευχηθεί. Ο επικεφαλής της εικονοφράφησης του Τζίνι ήταν ο Έρικ Γκόλντμπεργκ. Ο Κλέμεντς και ο Μάσκερ έγραψαν τον ρόλο του Τζίνι για του Ουίλιαμς, αλλά ο ηθοποιός ήταν αρνητικός στο να αναλάβει τον ρόλο. Για να τον κάνουν να αλλάξει γνώμη, οι σκηνοθέτες ζήτησαν από τον Γκόλντμπεργκ να εικονογαφήσει το Τζίνι βασισμένο σε μια από τις παλιές stand-up comedy παραστάσεις του Ουίλιαμς. Το αποτέλεσμα, όπου η σκηνή που ο Ουίλιαμς μιλάει για τη σχιζοφρένεια μεταφράστηκε ως το Τζίνι να αποκτά δεύτερο κεφάλι για να διαφωνήσει με τον εαυτό του, έκανε τον Ουίλιαμς να «πεθάνει στα γέλια» και τον έπεισε να υπογράψει για τον ρόλο. Η εμφάνιση του Ουίλιαμς στον Αλαντίν (παρά την προηγούμενη εμφάνισή του με τους Κρίστιαν Σλέιτερ και Τιμ Κάρι στην ταινία κινουμένων σχεδίων του 1992 Οι ήρωες του τελευταίου δάσους) σηματοδοτεί την αρχή της μετάβασης διάσημων ηθοποιών να αναλαμβάνουν ρόλους σε ταινίες κινουμένων σχεδίων αντί εκπαιδευμένων ηθοποιών φωνής.[5] Ο Ουίλιαμς προσέφερε πολλές μιμήσεις διασήμων κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, οι οποίες προσαρμόστηκαν εκ νέου στη δομή του χαρακτήρα. Αυτές περιελάμβαναν μιμήσεις των Εντ Σάλιβαν, Τζακ Νίκολσον, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Γκράουτσο Μαρξ, Ρόντνεϊ Ντάνγκερφιλντ, Ουίλιαμ Φ. Μπάκλεϊ, Πίτερ Λόρε, Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ και Αρσένιο Χολ.[6] Ο Ουίλιαμς χαρίζει τη φωνή του και στον Πλανόδιο Πωλητή, έναν μυστηριώδη έμπορο που εμφανίζεται στην αρχή της ταινίας. Αφού προωθεί άχρηστα προϊόντα στους θεατές, αποκαλύπτει το μαγικό λυχνάρι και ξεκινά η ιστορία του Αλαντίν. Ο Μπρους Άντλερ ερμηνεύει τα τραγούδια του. Η σκηνή ήταν εντελώς χωρίς σενάριο — η παραγωγή άφησε σε ένα τραπέζι διάφορα πράγματα ως props, καλυμμένα με ένα σεντόνι, και ζήτησαν από τον Ουίλιαμς να διαλέγει αντικείμενα χωρίς να τα έχει κοιτάξει πιο πριν και να τα περιγράφει ενόσω βρίσκεται στον χαρακτήρα του Πωλητή. Ο διπλός ρόλος οδήγησε αρχικά στην αποκάλυψη ότι ο Πλανόδιος Πωλητής είναι το ίδιο το Τζίνι μεταμφιεσμένο, αλλά αυτή η ιδέα εγκαταλείφθηκε αργότερα.[7] Τον Οκτώβριο του 2015, οι Κλέμεντς και Μάσκερ ισχυρίστηκαν ότι ο Πλανόδιος Πωλητής είναι στην πραγματικότητα η ανθρώπινη μορφή του Τζίνι.
  • Τζόναθαν Φρίμαν ως Τζαφάρ: ο διψασμένος για εξουσία μεγάλος Βεζίρης της Άγκραμπα. Ο Τζαφάρ, αρχικά, είχε οραματιστεί από τους δημιουργούς, ως ένας οξύθυμος χαρακτήρας, αλλά οι σκηνοθέτες αποφάσισαν ότι ένας ήρεμος κακός θα ήταν πιο τρομακτικός.[8] Ο Φρίμαν ήταν ο πρώτος ηθοποιός που προσλήφθηκε και πέρασε ένα χρόνο και εννέα μήνες ηχογραφώντας τους διαλόγους του. Αργότερα, όταν οι Γουέινγκερ και Λάρκιν προστέθηκαν στο καστ, επαναπροσάρμοσε τη φωνή του, καθώς ένιωσε ότι «ο Τζαφάρ έπρεπε να δείχνει ως πραγματική απειλή για τον Αλαντίν και τη Γιασμίν».[9] Ο επικεφαλής της εικονογράφησης για τον χαρακτήρα του Τζαφάρ ήταν ο Αντρέας Ντέζια, ο οποίος προσπάθησε να ενσωματώσει τις εκφράσεις του προσώπου και τις χειρονομίες του Φρίμαν στον χαρακτήρα,[10] ενώ τις μεταμφιέσεις του Τζαφάρ σε ζητιάνο και φίδι έκανε η Κάθι Ζιλίνσκι.
  • Λίντα Λάρκιν ως Πριγκίπισσα Γιασμίν: η Πριγκίπισσα της Άγκραμπα, η οποία έχει κουραστεί από τη βασιλική ζωή στο Παλάτι. Η Λάρκιν επιλέχθηκε εννέα μήνες μετά την ακρόασή της και έπρεπε να προσαρμόσει τη φωνή της πιο χαμηλά για να μοιάζει με τη φωνή που οι δημιουργοί έψαχναν για τον χαρακτήρα.[8] Ο επικεφαλής της εικονογράφησης για τον χαρακτήρα της Γιασμίν ήταν ο Μαρκ Χεν. Η Λία Σαλόνγκα ερμήνευσε τα τραγούδια της Γιασμίν.[11]
  • Φρανκ Γουέλκερ ως Αμπού: ο κλεπτομανής πιθηκος και κατοικίδιο του Αλαντίν, με την ψιλή φωνή. Οι εικονογραφιστές βιντεοσκόπησαν πιθήκους στον ζωολογικό κήπο του Σαν Φρανσίσκο για να μελετήσουν τις κινήσεις τους, ώστε να δημιουργήσουν τον χαρακτήρα του Αμπού.[8] Στα τρία χρόνια που χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί η ταινία, ο Γουέλκερ δεν συνάντησε ποτέ τον Γουέινγκερ ή τον Ουίλιαμς.[12] Ο Γουέλκερ χαρίζει επίσης τη φωνή του στον Ράτζα, τον τίγρη της Γιασμίν, και στο Σπήλαιο των Θαυμάτων.[13] Ο επικεφαλής της εικονογράφησης του Αμπού ήταν ο Ντούνκαν Μάρτζιοριμπανκς, ενώ για τον Ράτζα ο Άρον Μπλέιζ.
  • Γκίλμπερτ Γκότφριντ ως Ιάγκο: ο σαρκαστικός, αθυρόστομος βοηθός παπαγάλος του Τζαφάρ. Ο επικεφαλής της εικονογράφησης του Ιάγκο ήταν ο Γουίλ Φιν και προσπάθησε να ενσωματώσει μερικά στοιχεία από την εμφάνιση του Γκότφριντ στο σχεδιασμό του Ιάγκο, ειδικά τα μισόκλειστα μάτια του και τα μονίμως εμφανή δόντια του.[8]
  • Ντάγκλας Σιλ ως Σουλτάνος: ο πομπώδης, αλλά ευγενικός άρχοντας της Άγκραμπα, ο οποίος προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει έναν γαμπρό για την κόρη του, Γιασμίν. Ορισμένες πτυχές του χαρακτήρα ήταν εμπνευσμένες από τον Μάγο του Οζ, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ενθουσιώδης μορφής εξουσίας.[8] Ο επικεφαλής της εικονογράφησης του Σουλτάνου ήταν ο Ντέιβιντ Πρίκσμα.
  • Τζιμ Κάμινγκς ως Ρασούλ: ο Αρχηγός της Φρουράς. Πήρε το όνομά του από τον επόπτη σχεδιασμού, Ρασούλ Αζαντάνι.[8] Ο χαρακτήρας, αλλά και οι υπόλοιποι φρουροί, εικονογραφήθηκαν από τους Φιλ Γιάνγκ και Κρις Γουάλ.
  • Τσάρλι Άντλερ ως Γκαζίμ: ο κλέφτης τον οποίο στέλνει ο Τζαφάρ στο Σπήλαιο των Θαυμάτων στο ξεκίνημα της ταινίας, αλλά παγιδεύεται μέσα σε αυτό επειδή δεν είναι «αδαμάντινος χαρακτήρας» και δεν επιτρέπεται να εισέλθει. Ο Γκαζίμ εικονογραφήθηκε από τον Ντάνιελ Χόφστεντ.
  • Κόρεϊ Μπάρτον ως Πρίγκιπας Αχμέτ: ένας φαντασμένος πρίγκιπας, ο οποίος απορρίπτεται από την Πριγκίπισσα Γιασμίν για γαμπρός.

Ελληνική μεταγλώττιση[14][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μουσική επιμέλεια: Δημήτρης Λέκκας, Γιώργος Κωνστάντζος (χορωδία)
  • Μετάφραση - στίχοι: Τάκης Καρνάτσος
  • Σκηνοθετική επιμέλεια - προσαρμογή: Δημήτρης Κουζούπης
  • Ηχοληψία: Δημήτρης Συκιάς, Θεόδωρος Γκρέκος

Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σενάριο και ανάπτυξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1998, ο στιχουργός Χάουαρντ Άσμαν είχε την ιδέα για μια διασκευή του Αλαντίν σε μιούζικαλ κινουμένων σχεδίων. Ο Άσμαν έγραψε ένα προσχέδιο σαράντα σελίδων, παραμένοντας πιστός στην πλοκή και τους χαρακτήρες της αυθεντικής ιστορίας, αλλά οραματιζόμενος ένα εξεζητημένο μιούζικαλ σε στυλ '30s με ένα Καμπ Κάλογουεϊ/Φατς Γουόλερ Τζίνι.[15] Μαζί με τον συνέταιρό του, Άλαν Μένκεν, δημιούργησε αρκετά τραγούδια και πρόσθεσε φίλους του Αλαντίν στην ιστορία, ονομάζοντάς τους Μπάμπκακ, Ομάρ και Κασίμ.[16][17] Ωστόσο, τα στούντιο απέρριψαν το προσχέδιο του Άσμαν και απέσυραν το πρότζεκτ, προσλαμβάνοντας αργότερα τους δύο τους για να συνθέσουν τραγούδια για την Πεντάμορφη και το Τέρας.[18] Η Λίντα Γούλβερτον, η οποία, επίσης, είχε δουλέψει στην Πεντάμορφη και το Τέρας, χρησιμοποίησε το προσχέδιο των Άσμαν και Μένκεν και ανέπτυξε ένα νέο προσχέδιο με στοιχεία εμπνευσμένα από τον Κλέφτη της Βαγδάτης, όπως έναν κακό με το όνομα Τζαφάρ, έναν ηλικιωμένο βοηθό συνταξιούχο κλέφτη με το όνομα Αμπού και έναν δούλο για την Πριγκίπισσα.[19][20] Τότε, οι σκηνοθέτες Τζον Μάσκερ και Ρον Κλέμεντς προστέθηκαν στην παραγωγή, επιλέγοντας τον Αλαντίν ανάμεσα από τρία πρότζεκτ που τους προσφέρθηκαν, τα οποία περιείχαν προσαρμογές της Λίμνης των Κύκνων και του Βασιλιά της Ζούγκλας – που τελικά έγινε Ο Βασιλιάς των Λιονταριών.[21] Πριν τον θάνατο του Άσμαν τον Μάρτιο του 1991, ο Άσμαν και ο Μένκεν είχαν συνθέσει το τραγούδι «Prince Ali» και το τελευταίο του τραγούδι ήταν το «Humiliate the Boy».[22]

Ο Μάσκερ και ο Κλέμεντς έγραψαν το προσχέδιο του σεναρίου και το παρέδωσαν στον προϊστάμενο των στούντιο, Τζέφρι Κάτζενμπεργκ, τον Απρίλιο του 1991.[17] Ο Κάτζενμπεργκ δεν έμεινε ευχαριστημένος από το σενάριο και μια μέρα, γνωστή και ως «Μαύρη Παρασκευή» για το προσωπικό, απαίτησε να ξαναγραφτεί όλη η ιστορία χωρίς να αλλάζει η ήδη προγραμματισμένη μέρα κυκλοφορίας της ταινίας, 25 Νοεμβρίου 1992.[23] Ανάμεσα στις αλλαγές που ζήτησε από τον Κλέμεντς και τον Μάσκερ ήταν να μην εξαρτώνται από το όραμα του Άσμαν[16] και την αφαίρεση του χαρακτήρα της μητέρας του Αλαντίν.[24] Το δίδυμο των σεναριογράφων Τεντ Έλιοτ και Τέρι Ρόσιο ανέλαβε να ξαναγράψει την ιστορία,[17] και οι αλλαγές που έκαναν περιελάμβαναν την αφαίρεση του χαρακτήρα της μητέρας του Αλαντίν, την ενίσχυση του χαρακτήρα της Πριγκίπισσας Γιασμίν και τη διαγραφή πολλών τραγουδιών που είχαν γράψει οι Άσμαν και Μένκεν.[25] Η προσωπικότητα του Αλαντίν ξαναγράφτηκε έτσι ώστε να είναι «λίγο πιο ακατέργαστη, όπως ένας νεαρός Χάρισον Φορντ».[17][26] Ξαναδουλεύτηκε, επίσης, και η προσωπικότητα του παπαγάλου Ιάγκο σε έναν πιο κωμικό ρόλο, όταν οι δημιουργοί είδαν τον Γκίλμπερτ Γκότφριντ στην ταινία Ο μπάτσος του Μπέβερλι Χιλς Νο 2 και με τον Γκότφριντ να προσλαμβάνεται για να παρέχει τη φωνή του στον χαρακτήρα.[27] Μέχρι τον Οκτώβριο του 1991, ο Κάτζενμπεργκ ήταν ευχαριστημένος με τη νέα εκδοχή του Αλαντίν.[15] Όσο για το σενάριο της Γούλβερτον, στο οποίο πολλοί χαρακτήρες και στοιχεία της πλοκής είναι βασισμένα στην εκδοχή της ταινίας του 1940 Ο Κλέφτης της Βαγδάτης,[28][29] η τοποθεσία της ταινίας άλλαξε από Βαγδάτη, Ιράκ στην φανταστική πόλη της Αραβίας, Άγκραμπα.[30]

Σχεδιασμός και εικονογράφηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οδηγός απεικόνισης του στυλ των βασικών χαρακτήρων. Οι εικονογραφηστές σχεδίασαν κάθε έναν χαρακτήρα με βάση ένα διαφορετικό γεωμετρικό σχήμα.[31]

Ένα από τα πρώτα θέματα που αντιμετώπισαν οι εικονογραφηστές κατά τη διάρκεια της παραγωγής του Αλαντίν ήταν η απεικόνιση του ίδιου του Αλαντίν.[32] Ο σκηνοθέτης και παραγωγής Τζον Μάσκερ εξηγεί:

Στις πρώτες προβολές, παίξαμε με το να είναι λίγο μικρότερος σε ηλικία και είχαμε μια μητέρα στην ιστορία. [...] Στον σχεδιασμό έγινε πιο αθλητικός, πιο ολοκληρωμένος, περισσότερο ως ένας νεαρός πρωταγωνιστής, μια πιο σταρ εκδοχή εφήβου από πριν.[32]

Αρχικά, ο Αλαντίν θα ήταν μόλις δεκατριών χρονών, αλλά αυτό τελικά άλλαξε και στην ταινία ήταν δεκαοκτώ.[32] Ο Αλαντίν σχεδιάστηκε από μια ομάδα που καθοδηγούσε ο Γκλεν Κίαν και το αυθεντικό σχέδιο φτιάχτηκε για να μοιάζει στον ηθοποιό Μάικλ Τζέι Φοξ. Κατά τη διάρκεια της παραγωγής, αποφασίστηκε ότι το σχέδιο ήταν πολύ αγορίστικο και όχι «πολύ ελκυστικό», έτσι ο χαρακτήρας ξανασχεδιάστηκε, προσθέτοντας στοιχεία από τον ηθοποιό Τομ Κρουζ και μοντέλα του οίκου Calvin Klein.[7]

Ο σχεδιασμός για τους περισσότερους χαρακτήρες βασίστηκε στη δουλειά του γελοιογράφου Αλ Χίρτσφελντ,[10] την οποία ο σχεδιαστής παραγωγής Ρίτσαρντ Βάντερ Γουέντ θεώρησε κατάλληλη για το θέμα της ταινίας, λόγω των ομοιοτήτων της με τις γραμμές των Περσικών μινιατούρων και της Αραβικής καλλιγραφίας.[33] Ο σχεδιασμός του Τζαφάρ δεν βασίστηκε στη δουλειά του Χίρτσφελντ, επειδή ο επικεφαλής της εικονογράφησης του χαρακτήρα, Αντρέας Ντέζια, ήθελε ο χαρακτήρας να είναι αντικρουόμενος με τους υπόλοιπους χαρακτήρες.[34] Κάθε χαρακτήρας εικονογραφήθηκε μόνος του, με τους εικονογραφιστές να συμβουλεύονται ο ένας τον άλλο για να έχουν συνοχή οι σκηνές και οι χαρακτήρες. Μιας και ο εικονογραφιστής του Αλαντίν, Γκλεν Κίαν, δούλευε στα στούντιο της Disney στην Καλιφόρνια και ο εικονογραφιστής της Γιασμίν, Μαρκ Χεν στα στούντιο της Disney στη Φλόριντα, οι δυο τους έπρεπε συχνά να επικοινωνούν μέσω τηλεφώνου, φαξ ή να στέλνουν τα σχέδιά τους και δίσκους ο ένας στον άλλο.[33] Το Μαγικό Χαλί είναι ένα αισθανόμενο χαλί που έχει την ικανότητα να πετάει. Ο εικονογραφιστής Ράντι Κάρτραϊτ περιέγραψε τη δουλειά του για τη δημιουργία του χαλιού ως πρόκληση, μιας και είναι ο μόνος χαρακτήρας σε ορθογώνιο σχήμα που εκφράζει τον εαυτό του με παντομίμα – «Είναι σαν υποκριτική από οριγκάμι».[33] Ο Κάρτραϊτ, ενώ δούλευε στην εικονογράφηση, αναδίπλωνε συνεχώς ένα κομμάτι ύφασμα για να δει το πώς θα τοποθετούσε το Χαλί στις σκηνές.[33] Όταν η εικονογράφηση του χαρακτήρα ολοκληρώθηκε, η επιφάνεια του Χαλιού σχεδιάστηκε αργότερα και εφαρμόστηκε πάνω σε αυτό ψηφιακά.[10]

Για τον σχεδιασμό του σκηνικού, ο επόπτης σχεδιασμού, Ρασούλ Αζαντάνι, έβγαλε πολλές φωτογραφίες της πόλης καταγωγής του, της Ισφαχάν στο Ιράν, για καθοδήγηση.[8] Έμπνευση πάρθηκε επίσης από άλλες ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney της Χρυσής εποχής των '40s και '50s, αλλά και από την ταινία Ο Κλέφτης της Βαγδάτης.[33] Η προσθήκη χρώματος έγινε με υπολογιστή με τη διαδικασία του συστήματος CAPS και τα μοτίβα χρώματος επιλέχθηκαν με βάση την προσωπικότητα – για τους πρωταγωνιστές χρησιμοποιήθηκαν φωτεινά χρώματα όπως το μπλε και για τους ανταγωνιστές πιο σκοτεινά χρώματα, όπως το κόκκινο και το μαύρο, ενώ για την Άγκραμπα και το Παλάτι χρησιμοποιήθηκε ένα ουδέτερο χρώμα, το κίτρινο.[8][10] Η εικονογράφηση σε υπολογιστή χρησιμοποιήθηκε για μερικά στοιχεία της ταινίας όπως η είσοδος – τίγρης του Σπηλαίου των Θαυμάτων και η σκηνή όπου ο Αλαντίν προσπαθεί να δραπετεύσει από το σπήλαιο όταν αυτό καταρρέει.[10]

Οι Μάσκερ και Κλέμεντς δημιούργησαν το Τζίνι έχοντας τον Ρόμπιν Ουίλιαμς στο μυαλό τους. Αν και ο Κάτζενμπεργκ πρότεινε ηθοποιούς όπως ο Τζον Κάντι, ο Στιβ Μάρτιν και ο Έντι Μέρφι, έγιναν επαφές με τον Ουίλιαμς ο οποίος τελικά αποδέχτηκε τον ρόλο. Ο Ουίλιαμς πήγαινε για τις ηχογραφήσεις του ρόλου του ανάμεσα στα διαλείμματά του από τα γυρίσματα δύο ταινιών που γύριζε εκείνη την περίοδο, τις Κάπταιν Χουκ και Παιχνίδια. Ασύνηθες για ταινία κινουμένων σχεδίων, οι περισσότερες ατάκες του Ουίλιαμς ήταν αυτοσχεδιασμός. Σε μερικές σκηνές του δόθηκαν διάφορα θέματα και προτεινόμενοι διάλογοι πάνω σε αυτά, αλλά του επέτρεπαν να αυτοσχεδιάζει τις ατάκες του.[10] Υπολογίζεται ότι ο Ουίλιαμς αυτοσχεδίασε 52 χαρακτήρες.[35] Μετά τις ηχογραφήσεις, ο επικεφαλής της εικονογράφησης του Τζίνι, Έρικ Γκόλντμπεργκ, άκουγε τους διαλόγους του Ουίλιαμς και επέλεγε τα καλύτερα αστεία και ατάκες, πάνω στα οποία οι συνεργάτες του θα έφτιαχναν την εικόνα του χαρακτήρα, ώστε να ταιριάζει με τα λόγια.[10]

Οι παραγωγοί πρόσθεσαν πολλά «εσωτερικά αστεία» και αναφορές σε προηγούμενες ταινίες της Disney, όπως οι cameo εμφανίσεις των σκηνοθετών Κλέμεντς και Μάσκερ και ο σχεδιασμός κάποιων χαρακτήρων βασισμένων σε υπαλλήλους της Disney.[13] Σύντομες εμφανίσεις κάνουν το Τέρας από την Πεντάμορφη και το Τέρας, ο Σεμπάστιαν από την Μικρή Γοργόνα και ο Πινόκιο από την ομώνυμη ταινία,[8] ενώ η γκαρνταρόμπα του Τζίνι στο τέλος της ταινίας – το καπέλο του Γκούφυ, το Χαβανέζικο πουκάμισο και τα σανδάλια – είναι αναφορά στην ταινία μικρού μήκους που έκανε ο Ρόμπιν Ουίλιαμς για την περιοδεία των Disney-MGM Studios στα τέλη του 1980.[13]

Σύγκρουση Ρόμπιν Ουίλιαμς με το στούντιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την επιτυχία της ταινίας Καλημέρα, Βιετνάμ της εταιρείας Touchstone Pictures, ο Ρόμπιν Ουίλιαμς συμφώνησε να δώσει τη φωνή του στο Τζίνι κατά τη διάρκεια των Βραβείων SAG με μισθό 75.000 δολάρια. Έβαλε, όμως, ως όρο το όνομά του ή η εικόνα του να μην χρησιμοποιηθεί για προώθηση και πώληση προϊόντων και ο (δευτερεύων) χαρακτήρας του να μην παίρνει πάνω από 25% χώρο στην διαφημιστική αφίσα, μιας και η ταινία του Παιχνίδια ήταν προγραμματισμένη να βγει στις αίθουσες ένα μήνα μετά την πρεμιέρα του Αλαντίν. Για οικονομικούς λόγους, το στούντιο έκανε πίσω και στους δύο όρους της συμφωνίας, ειδικά με την αφίσα, όπου το Τζίνι καταλάμβανε το 25% της εικόνας και άλλοι, βασικοί και δευτερεύοντες, χαρακτήρες παρουσιάζονταν πολύ μικρότεροι. Το βιβλίο Αλαντίν: Η δημιουργία μιας ταινίας κινουμένων σχεδίων της εταιρείας της Disney Disney Hyperion, κατέταξε και τους δύο χαρακτήρες του Ουίλιαμς, τον Πλανόδιο Πωλητή και το Τζίνι, πριν από βασικούς χαρακτήρες αλλά αναγκάστηκε να αναφερθεί σε αυτόν μόνο ως «ο ηθοποιός υπέγραψε για να παίξει το Τζίνι».[7][36][37]

Ο Ουίλιαμς και η Disney είχαν ένα πικρό καυγά με αποτέλεσμα ο Νταν Καστεγιανέτα να χαρίσει τη φωνή του στο Τζίνι στη ταινία Η Επιστροφή του Τζαφάρ και στην τηλεοπτική σειρά κινουμένων σχεδίων Αλαντίν, αλλά και να ξεκινήσει ηχογραφήσεις για την ταινία Ο Αλαντίν και ο Βασιλιάς των Κλεφτών. Έπειτα από την αποχώρηση του Τζέφρι Κάτζενμπεργκ από την Disney, ο πρώην επικεφαλής παραγωγής της εταιρείας 20th Century Fox, Τζο Ροθ, του οποίου η τελευταία έγκριση για την Fox ήταν η ταινία του Ουίλιαμς Η Κυρία Ντάουτφαϊερ, αντικατέστησε τον Κάτζενμπεργκ και διευθέτησε μια δημόσια απολογία στον Ουίλιαμς από την Disney. Μετά από αυτό, ο Ουίλιαμς συμφώνησε να παίξει στην ταινία Τζακ των Hollywood Pictures σε σκηνοθεσία του Φράνσις Φορντ Κόπολα και συμφώνησε ακόμη να ξαναρχίσει τη φωνή του στο Τζίνι για την ταινία Ο Αλαντίν και ο Βασιλιάς των Κλεφτών, αντικαθιστώντας όλες τις ηχογραφήσεις και τους διαλόγους που είχε κάνει ο Καστεγιανέτα.[38]

Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Aladdin (soundtrack)

Ο συνθέτης Άλαν Μένκεν και οι στιχουργοί Χάουαρντ Άσμαν και Τιμ Ράις, επαινέθηκαν για τη δημιουργία ενός soundtrack το οποίο είναι «σταθερά καλό και συναγωνίζεται τα καλύτερα soundtrack άλλων ταινιών κινουμένων σχεδίων της Disney από τη δεκαετία του '90».[39] Οι Μένκεν και Άσμαν ξεκίνησαν να δουλεύουν μαζί στην ταινία, με τον Ράις να αναλαμβάνει ως στιχουργός μετά τον θάνατο του Άσμαν από επιπλοκές του AIDS στις αρχές του 1991.[40] Αν και γράφτηκαν δεκατέσσερα τραγούδια για τον Αλαντίν, μόνο έξι συμπεριλήφθηκαν στην ταινία, τρία από κάθε στιχουργό.[41] Η Ειδική Έκδοση DVD που κυκλοφόρησε το 2004, περιελάμβανε τέσσερα τραγούδια από τις πρώτες δοκιμές εικονογράφησης και ένα μουσικό βίντεο του τραγουδιού «Proud of Your Boy», ερμηνευμένο από τον Κλέι Άικεν,[42] το οποίο εμφανίζεται, επίσης, στο άλμπουμ DisneyMania 3.[43]

Θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Η αυθεντική ιστορία ήταν κάτι σαν να κέρδιζες το λαχείο. Όταν την ξεκινήσαμε, ειδικά ερχόμενη σε μια εποχή προς το τέλος της δεκαετίας του '80, έμοιαζε σαν 'η απληστία είναι καλό πράγμα' ταινία των '80s... Σαν το να έχεις ό,τι μπορείς να ευχηθείς είναι το καλύτερο πράγμα στον κόσμο και όταν στο πάρουν είναι κακό, αλλά όταν το πάρεις πίσω είναι τέλεια. Δεν θέλαμε πραγματικά να είναι αυτό το μήνυμα της ταινίας»

—Ron Clements[33]

Οι δημιουργοί σκέφτηκαν ότι το ηθικό μήνυμα της αυθεντικής ιστορίας ήταν ακατάλληλο και αποφάσισαν να «κάνουν στροφή», κάνοντας την εκπλήρωση των ευχών να μοιάζει με κάτι καλό, αλλά τελικά να προκαλεί πρόβλημα.[33] Ένα άλλο μεγάλο θέμα ήταν η προσπάθεια να αποφευχθεί ότι η ιδέα του να προσποιείσαι κάτι που δεν είσαι, είναι καλό. Και ο Αλαντίν αλλά και η Γιασμίν, μπλέκουν σε προβλήματα προσποιούμενοι κάποιους άλλους[8] και ο χαρακτήρας του Πρίγκιπα Αλή δεν καταφέρνει να εντυπωσιάσει τη Γιασμίν, παρά μόνο όταν εκείνη ανακαλύπτει ποιος είναι στην πραγματικότητα.[44]

Το να είσαι «φυλακισμένος» είναι επίσης κάτι που συζητιέται στην ταινία, μιας και η μοίρα στην οποία παρουσιάζονται οι περισσότεροι από τους χαρακτήρες είναι αυτή – ο Αλαντίν και η Γιασμίν είναι φυλακισμένοι στον τρόπο ζωής τους, το Τζίνι είναι σκλάβος του λυχναριού και ο Τζαφάρ του Σουλτάνου. Αυτό αντιπροσωπεύεται οπτικά από τους τοίχους και τα κάγκελα του Παλατιού της Άγκραμπα, τα οποία μοιάζουν με φυλακή, και από τη σκηνή με τα εγκλωβισμένα πουλιά στο κλουβί, τα οποία αργότερα η Γιασμίν ελευθερώνει.[8]

Η Γιασμίν απεικονίζεται, επίσης, ως μια διαφορετική Πριγκίπισσα της Disney, επαναστατική στη βασιλική ζωή και τη δομή της κοινωνίας[45] και προσπαθεί να πάρει το δικό της δρόμο, σε αντίθεση με άλλες Πριγκίπισσες, που απλά περιμένουν κάποιον να τους σώσει.[33]

Κυκλοφορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία προηγήθηκε της πρεμιέρας του Αλαντίν στις αίθουσες, με το τρέιλερ της ταινίας να βρίσκεται στις περισσότερες κυκλοφορίες VHS ταινιών της Disney και να δίνονται πολλές άδειες για συνδέσεις με προϊόντα.[46] Μετά από μια περιορισμένη κυκλοφορία στις 13 Νοεμβρίου 1992,[47] ο Αλαντίν έκανε πρεμιέρα σε 1131 αίθουσες στις 25 Νοεμβρίου 1992 με έσοδα 19.2 εκατομμύρια δολάρια το πρώτο Σαββατοκύριακο, φτάνοντας στο νούμερο δύο του Box Office πίσω από την ταινία Μόνος στο Σπίτι 2: Χαμένος στη Νέα Υόρκη.[48] Χρειάστηκαν οκτώ εβδομάδες για να φτάσει η ταινία στο νούμερα ένα του Αμερικανικού box office, σπάζοντας εβδομαδιαίο ρεκόρ μεταξύ των Χριστουγέννων και της Παραμονής Πρωτοχρονιάς με έσοδα 32.2 εκατομμύρια δολάρια.[49] Η ταινία κράτησε την πρώτη θέση πέντε φορές κατά τη διάρκεια της εικοστής δεύτερης εβδομάδας προβολής.[50] Ο Αλαντίν ήταν η πιο επιτυχημένη ταινία του 1992 με έσοδα 217 εκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες και περισσότερα από 504 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.[1] Ήταν η ταινία κινουμένων σχεδίων με τα περισσότερα έσοδα μέχρι την κυκλοφορία του Βασιλιά των Λιονταριών δύο χρόνια αργότερα.[51] Μέχρι τον Ιανουάριο του 2014, βρίσκεται στην δέκατη-τρίτη θέση στη λίστα με τις ταινίες κινουμένων σχεδίων με τα περισσότερα έσοδα και στην τρίτη θέση παγκοσμίως για ταινίες κινουμένων σχεδίων φτιαγμένες με τον παραδοσιακό τρόπο, πίσω από τον Βασιλιά των Λιονταριών και The Simpsons: Η ταινία.[52]

Home media[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία κυκλοφόρησε πρώτη φορά σε VHS την 1η Οκτωβρίου 1993, ως μέρος της συλλογής «Τα Κλασικά της Disney». Την πρώτη εβδομάδα διαθεσιμότητας, ο Αλαντίν πώλησε περισσότερα από 10.6 εκατομμύρια αντίτυπα,[53] και προχώρησε φτάνοντας συνολικά τα 25 εκατομμύρια (ένα ρεκόρ το οποίο έσπασε μόνο μετά την κυκλοφορία του Βασιλιά των Λιονταριών).[54] Η ταινία αποσύρθηκε στις 30 Απριλίου 1994.[55]

Στις 5 Οκτωβρίου 2004, ο Αλαντίν κυκλοφόρησε σε DVD ως μέρος της συλλογής των Πλατινένιων Εκδόσεων. Η κυκλοφορία του DVD περιείχε επεξεργασμένη και καθαρισμένη εικονογράφηση, η οποία είχε προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει από την IMAX το 2003 αλλά ακυρώθηκε,[56] και έναν δεύτερο δίσκο DVD με έξτρα υλικό. Συνοδευόμενο από διαφημιστική εκστρατεία 19 εκατομμυρίων δολαρίων,[57] το DVD πώλησε περίπου 3 εκατομμύρια κομμάτια τον πρώτο μήνα κυκλοφορίας, αλλά ήταν λιγότερα σε αριθμό για το ίδιο χρονικό διάστημα, από οποιαδήποτε άλλη κυκλοφορία ταινίας στις Πλατινένιες Εκδόσεις πριν από αυτό.[58] Το soundtrack της ταινίας ήταν διαθέσιμο στην αυθεντική του Dolby 5.1 μορφή ή σε μια νέα ενισχυμένη μίξη για Home Theater.[42] Το DVD αποσύρθηκε τον Ιανουάριο του 2008, μαζί με τις δύο συνέχειές της.[59]

Σύμφωνα με ένα ένθετο στην κασετίνα της ταινίας Η Λαίδη και ο Αλήτης για τις Αδαμάντινες Εκδόσεις, ο Αλαντίν θα κυκλοφορούσε σε Blu-ray Disc ως μέρος της σειράς των Αδαμάντινων Εκδόσεων την άνοιξη του 2013.[60] Αντί αυτού, ο Πίτερ Παν κυκλοφόρησε σε Blu-ray ως μέρος των Αδαμάντινων Εκδόσεων στις 5 Φεβρουαρίου 2013 για να γιορταστεί η 60η επέτειος της ταινίας.[61][62] Ένα Blu-ray που δεν ήταν μέρος των Αδαμάντινων Εκδόσεων κυκλοφόρησε σε μερικές Ευρωπαϊκές χώρες τον Μάρτιο του 2013. Η Βελγική έκδοση (κυκλοφόρησε χωρίς διαφημίσεις, διαφημιστικά σποτ ή άλλες τυμπανοκρουσίες) περιείχε ένα δίσκο με το έξτρα υλικό που υπήρχε και στο DVD των Πλατινένιων Εκδόσεων. Ο ίδιος δίσκος κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 14 Απριλίου 2013.[63] Η Walt Disney Studios Home Entertainment κυκλοφόρησε την ταινία στην Blu-ray Αδαμάντινη Έκδοση στις 13 Οκτωβρίου 2015. Η ταινία κυκλοφόρησε σε ψηφιακή μορφή ψηλής ευκρίνειας στις 29 Σεπτεμβρίου 2015.[64][65][66] Κατά την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας σε home media στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ταινία ανέβηκε στην κορυφή της λίστας πωλήσεων Blu-ray και έκανε ντεμπούτο στο νούμερο 2 της λίστας Nielsen VideoScan First Alert, πίσω από την ταινία καταστροφής San Andreas: Επικίνδυνο Ρήγμα.[67] Υπολογίζεται ότι πώλησε 52,442,300 εισιτήρια στις Ηνωμένες Πολιτείες.[68]

Υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο εικονογράφος των Warner Bros. Cartoons, Τσακ Τζόουνς, απεκάλεσε τον Αλαντίν «την πιο αστεία ταινία που φτιάχτηκε ποτέ».[17]

Η ιστοσελίδα συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes δίνει στην ταινία ένα ποσοστό 94% θετικών κριτικών βασισμένο σε ένα δείγμα 68 κριτικών, με μέσο όρο σκορ 8.1/10.[69]

Οι περισσότεροι έπαινοι των κριτικών πήγαν στην ερμηνεία του Ρόμπιν Ουίλιαμς ως Τζίνι,[69] με την Τζάνετ Μάσλιν των The New York Times να δηλώνει ότι τα παιδιά «δεν ήξεραν ακριβώς τι επικαλούνταν ο κύριος Ουίλιαμς για να καταλάβουν πόσο αστείος είναι».[70] Ο σκηνοθέτης Τσακ Τζόουνς των Warner Bros. Cartoons απεκάλεσε την ταινία ως «την πιο αστεία που φτιάχτηκε ποτέ».[17] Επιπλέον, ο Αγγλο-Ιρλανδός κωμικός Σπάικ Μίλιγκαν θεώρησε την ταινία ως την καλύτερη ταινία όλων των εποχών.[71] Ο Τζέιμς Μπεραρντινέλι έδωσε στην ταινία 3.5/4, επαινώντας τα «ευκρινή γραφικά και τα υπέροχα μουσικοχορευτικά νούμερα».[72] Ο Πίτερ Τράβερς του περιοδικού Rolling Stone είπε ότι η κωμωδία έκανε την ταινία προσιτή τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες,[73] μια άποψη που μοιράστηκε με τον Ντίσον Χάουι της εφημερίδας The Washington Post, ο οποίος επίσης είπε ότι «τα παιδιά θα εκστασιαστούν από τη μαγεία και την περιπέτεια».[74] Ο Μπράιαν Λάουρι του περιοδικού Variety επαίνεσε τους ηθοποιούς, περιγράφοντας το εκφραστικό Μαγικό Χαλί ως «το πιο αξιοσημείωτο επίτευγμα της ταινίας» και θεωρώντας ότι «ο Αλαντίν ξεπερνά τα περισσότερα ελαττώματα της ιστορίας χάριν της καθαρής τεχνικής δεξιοτεχνίας».[75]

Κάποιες πτυχές της ταινίας επικρίθηκαν ευρέως. Ο Εντ Γκονζάλεζ του περιοδικού Slant ήταν αρνητικός στην κριτική του, περιγράφοντας την ταινία ως ρατσιστική, γελοία και μια «πράξη ναρκισσιστικού τσίρκου» από τον Ρόμπιν Ουίλιαμς.[76] Ο Ρότζερ Ίμπερτ, ο οποίος γενικά επαίνεσε την ταινία στην κριτική του, θεώρησε τη μουσική κατώτερη από αυτήν των προκατόχων της στις ταινίες Η Μικρή Γοργόνα και Η Πεντάμορφη και το Τέρας και ισχυρίστηκε ότι ο Αλαντίν και η Γιασμίν ήταν «χλωμοί και συνηθισμένοι».[77]

Βραβεία και υποψηφιότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία Αλαντίν έλαβε πολλές υποψηφιότητες βραβείων, κυρίως για τη μουσική της.

Κέρδισε δύο βραβεία Όσκαρ στις κατηγορίες Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής και Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού για το «A Whole New World» (Γλυκιά ζωή), ενώ ήταν υποψήφια στην ίδια κατηγορία με το «Friend Like Me» (Σαν εμένα φίλο δεν θα βρεις) και στις κατηγορίες Καλύτερης Μίξης Ήχου (Μαρκ Α. Μανγκίνι) και Καλύτερου Ήχου (Τέρι Πόρτερ, Μελ Μέτκαλφ, Ντέιβιντ Τζ. Χαντσον και Ντοκ Κέιν).[78]

Στις Χρυσές Σφαίρες, ο Αλαντίν κέρδισε την κατηγορία Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού («A Whole New World») και Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής, όπως επίσης και ένα Ειδικό Βραβείο Επιτεύγματος για τον Ρόμπιν Ουίλιαμς. Ήταν επίσης υποψήφια στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας - Κωμωδία ή Μιούζικαλ.[79]

Άλλα βραβεία περιλαμβάνουν:

  • Βραβείο Annie στην κατηγορία Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων[80]
  • Βραβείο MTV Movie στην κατηγορία Καλύτερης Κωμικής Ερμηνείας για τον Ρόμπιν Ουίλιαμς[81]
  • Τρία Βραβεία Saturn στις κατηγορίες Καλύτερης Ταινίας Φαντασίας, Καλύτερης Ερμηνείας από νεαρό ηθοποιό στον Σκοτ Γουέινγκερ και Καλύτερου Β' Ρόλου στον Ρόμπιν Ουίλιαμς[82]
  • Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες (LAFCA) στην κατηγορία Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων[83]
  • Τέσσερα Βραβεία Γκράμι στις κατηγορίες Καλύτερου Soundtrack, Καλύτερου Τραγουδιού της Χρονιάς, Καλύτερης Ερμηνείας από Ντουέτο και Καλύτερου Τραγουδιού για Ταινία με το «A Whole New World».[84]

Αντιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία από τις στροφές του εισαγωγικού τραγουδιού «Arabian Nights» (Βραδιές Μαγικές) άλλαξε έπειτα από διαμαρτυρίες της Επιτροπής Αραβο-Αμερικανών κατά των Διακρίσεων (ADC). Οι στίχοι άλλαξαν τον Ιούλιο του 1993 στην αυθεντική κυκλοφορία από «Όπου σου κόβουν το αυτί αν δεν τους αρέσει η φάτσα σου» σε «Όπου είναι επίπεδη και τεράστια και η ζέστη είναι έντονη». Η αλλαγή εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην κυκλοφορία της βιντεοταινίας το 1993.[85] Ο αυθεντικός στίχος ήταν άθικτος στην αρχική κυκλοφορία του CD, αλλά επανακυκλοφόρησε με τον επεξεργασμένο στίχο. Όλη η ηχογράφηση έχει την αυθεντική φωνή να τραγουδά όλους τους άλλους στίχους και μια αισθητά πιο βαθιά φωνή, τραγουδά τον επεξεργασμένο στίχο. Η προσαρμογή στο Μπρόντγουεϊ χρησιμοποιεί επίσης τον επεξεργασμένο στίχο.[86]

Το περιοδικό Entertainment Weekly κατέταξε τον Αλαντίν στη λίστα με τις πιο αμφιλεγόμενες ταινίες στην ιστορία, εξαιτίας αυτού του περιστατικού.[87] Η επιτροπή ADC παραπονέθηκε επίσης για τον τρόπο απεικόνισης των βασικών χαρακτήρων, Αλαντίν και Γιασμίν. Επέκριναν την αγγλοποίηση των χαρακτήρων και την Αγγλο-Αμερικανική προφορά τους, σε αντίθεση με τους άλλους χαρακτήρες της ταινίας, οι οποίοι έχουν πιο σκούρα επιδερμίδα, ξενικές προφορές, τραγελαφικά χαρακτηριστικά προσώπου και εμφανίζονται κακοί ή άπληστοι.[85]

Τέθηκαν επίσης διαμαρτυρίες για μια άλλη σκηνή. Όταν ο Αλαντίν δέχεται επίθεση από τον τίγρη Ράτζα στο μπαλκόνι του παλατιού, ο Αλαντίν λέει χαμηλόφωνα μια ατάκα την οποία πολλοί άκουσαν ως «Καλοί έφηβοι, βγάλτε τα ρούχα σας» («Good teenagers, take off your clothes»),[88] κάτι το οποίο θεωρήθηκε υποσυνείδητο μήνυμα προς την ασυδοσία. Ωστόσο, με βάση το σχολιασμό των σκηνοθετών στο DVD του 2004, ενώ οι Μάσκερ και Κλέμεντς παραδέχονται ότι ο Σκοτ Γουέινγκερ αυτοσχεδίασε κατά τη διάρκεια της σκηνής, ισχυρίζονται ότι «δεν ηχογραφήσαμε κάτι τέτοιο, δεν θα ηχογραφούσαμε κάτι τέτοιο» και είπαν ότι η ατάκα ήταν «Καλή τίγρης, φύγε τώρα...» («Good tiger, take off and go...»), με τη λέξη «τίγρης» να επικαλύπτεται από το γρύλισμα του Ράτζα.[89] Μετά τη λέξη τίγρης, μια δεύτερη φωνή μπορεί να ακουστεί, για την οποία ειπώθηκε ότι μπήκε κατά λάθος στον τελικό ήχο. Εξαιτίας αυτής της διαμαρτυρίας, η Disney αφαίρεσε την ατάκα από το DVD.[90]

Οι λάτρεις των κινουμένων σχεδίων πρόσεξαν ομοιότητες μεταξύ του Αλαντίν και της μη ολοκληρωμένης ταινίας του Ρίτσανρτ Ουίλιαμς Ο Κλέφτης και ο Τσαγκάρης (επίσης γνωστή και ως Arabian Knight (Άραβας Ιππότης) υπό την εταιρεία Miramax Films και ως The Princess and the Cobbler (Η Πριγκίπισσα και ο Τσαγκάρης) υπό την εταιρεία Majestic Films International). Αυτές οι ομοιότητες περιλαμβάνουν παρόμοια πλοκή, παρόμοιους χαρακτήρες, σκηνές και σχέδια φόντου και ομοιότητα του ανταγωνιστή Ζιγκ-Ζαγκ στο σχεδιασμό και στις ιδιομορφίες με το Τζίνι και τον Τζαφάρ.[91][92] Αν και ο Αλαντίν κυκλοφόρησε πριν τον Κλέφτη και τον Τσαγκάρη, ο Κλέφτης και ο Τσαγάρης ξεκίνησε να δημιουργείται πολύ νωρίτερα στη δεκαετία του '60, με την παραγωγή του να βυθίζεται σε διάφορες δυσκολίες όπως οικονομικές και πνευματικά δικαιώματα. Αυτή η αργοπορία οφειλόταν επίσης στο ότι διαφορετικά στούντιο προσπαθούσαν να τελειώσουν την ταινία μετά την απόλυση του Ρίτσαρντ Ουίλιαμς, λόγω έλλειψης τελειωμένης δουλειάς.[93] Η αργοπορημένη κυκλοφορία, σε συνδυασμό με την αγορά της ταινίας και της επανεπεξεργασίας της από την Miramx, οδήγησε μερικές φορές στο να επισημανθεί Ο Κλέφτης και ο Τσαγκάρης ως αντιγραφή του Αλαντίν.[92]

Live-action προσαρμογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Live-action prequel[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 15 Ιουλίου 2015, το στούντιο ανακοίνωσε την ανάπτυξη μιας live-action prequel κωμωδία περιπέτεια, που θα είχε τον τίτλο Genies. Την ταινία έγραφαν οι Ντέιμιαν Σιάννον και Μαρκ Σουίφτ, ενώ ο Τριπ Βίνσον θα αναλάμβανε την παραγωγή μέσω της εταιρείας Vinson Films. Ο σκοπός της ταινίας αυτής ήταν να οδηγήσει σε μια live-action προσαρμογή του Αλαντίν.[94] Στις 8 Νοεμβρίου, η Disney αποκάλυψε ότι είχε σχεδιάσει αρχικά να χρησιμοποιήσει ατάκες του Ρόμπιν Ουίλιαμς από τις ηχογραφήσεις που έκανε το 1991-92 και δεν χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία, αλλά η διαθήκη του ηθοποιού απαγόρευε στα στούντιο να προχωρήσουν σε κάτι τέτοιο για εικοσιπέντε χρόνια μετά τον θάνατό του.[95]

Ταινία live-action[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Αλαντίν (ταινία, 2019)

Τον Οκτώβριο του 2016, δημοσιεύτηκε πως η Disney ανέπτυσσε μια live-action προσαρμογή του Αλαντίν με τον Γκάι Ρίτσι να συμφωνεί να την σκηνοθετήσει. Ο Τζον Όκαστ ανέλαβε το σενάριο, έχοντας σκοπό να διατηρήσει τα στοιχεία μιούζικαλ της πρωτότυπης ταινίας, ενώ ο Νταν Λιν την παραγωγή.[96] Ο Λιν αποκάλυψε πως έψαχναν για ένα διαφορετικό καστ.[97] Τον Απρίλιο του 2017, ο Γουίλ Σμιθ ξεκίνησε συζητήσεις για τον ρόλο του Τζίνι.[98] Τον επόμενο μήνα, η Τζέιντ Θέργουολ ξεκίνησε συζητήσεις για να ενσαρκώσει τον ρόλο της Γιασμίν.[99] Ο Άλαν Μένκεν είπε πως τα γυρίσματα ήταν προγραμματισμένα να ξεκινήσουν τον Αύγουστο του 2017.[100] Αρχικά, η παραγωγή ήταν προγραμματισμένη να ξεκινήσει τον Ιούλιο, αλλά καθυστέρησε λόγω της δυσκολίας που αντιμετώπισαν τα στούντιο να βρουν τους κατάλληλους ηθοποιούς για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους των Αλαντίν και Γιασμίν. Η Βρετανίδα ηθοποιός Ναόμι Σκοτ και η Ινδή ηθοποιός Τάρα Σουταρία ήταν υποψήφιες για να πάρουν τον ρόλο της Γιασμίν. Για τον ρόλο του Αλαντίν, αρχικοί υποψήφιοι ήταν οι Βρετανοί ηθοποιοί Ριζ Αχμέντ και Ντεβ Πάτελ, αλλά αποφασίστηκε αργότερα πως θα ήταν καλύτερα τον ρόλο να έπαιρνε κάποιος νεοφερμένος ηθοποιός.[101] Τον Ιούλιο του 2017, ανακοινώθηκε πως ο Αιγύπτιο-Καναδός ηθοποιός Μένα Μασούντ είχε προσληφθεί για τον ρόλο του Αλαντίν, η Σκοτ για τον ρόλο της Γιασμίν και ο Σμιθ για τον ρόλο του Τζίνι.[102][103] Στην Έκθεση D23 του 2017, ο Μένκεν ανακοίνωσε πως θα έγραφε καινούρια τραγούδια για την ταινία μαζί με τους βραβευμένους με Όσκαρ Πασέκ και Πολ (La La Land),[104] ενώ η Βανέσα Τέιλορ (Game of Thrones, Η Μορφή του Νερού) θα ξαναέγραφε το σενάριο.[105] Τον Αύγουστο του 2017, οι Μάργουαν Κένζερι, Νάσιμ Πέδραντ και Νουμάν Ακάρ προστέθηκαν στο καστ ως Τζαφάρ, Ντάλια και Χακίμ αντίστοιχα.[106][107] Τον επόμενο μήνα, οι Μπίλι Μαγκνούσεν και Νάβιντ Νίκαχμπαν προστέθηκαν στο καστ ως Πρίγκιπας Άντερς και Σουλτάνος αντίστοιχα.[108][109] Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 6 Σεπτεμβρίου 2017 στα στούντιο Longcross και ολοκληρώθηκαν στις 24 Ιανουαρίου 2018.[110][111] Η ταινία κυκλοφόρησε στις 24 Μαΐου 2019.[112]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Aladdin box office info». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2009. 
  2. ↑ Bell, Crystal (16 Αυγούστου 2015). «11 SECRETS FROM THE MAKING OF 'ALADDIN' THAT WILL BLOW YOUR MIND». MTV. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2016. 
  3. ↑ Caporaso, Jenna; Trucks, Leigh; Pompa, Andrew (27 Φεβρουαρίου 1994). «Aladdin's Voice Speaks». The Charlotte Observer. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-16. https://web.archive.org/web/20090416063832/http://www.scottweinger.net/article15.html. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  4. ↑ Hischak, Thomas S. (2011). Disney Voice Actors: A Biographical Dictionary. McFarland. σελ. 112. ISBN 978-0-7864-6271-1. 
  5. ↑ Meslow, Scott (28 Οκτωβρίου 2011). «How Celebrities Took Over Cartoon Voice Acting». The Atlantic. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2016. 
  6. ↑ Labrecque, Jeff (12 Αυγούστου 2014). «Robin Williams in 'Aladdin': Animator Eric Goldberg remembers drawing Genie». Entertainment Weekly. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2016. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Daly, Steve (4 Σεπτεμβρίου 1992). «Disney's Got A Brand-New Baghdad 1». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-08-06. https://web.archive.org/web/20110806042954/http://www.ew.com/ew/article/0,,312562,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 Pop Up Fun Facts (DVD). Aladdin Platinum Edition Disc 1: Walt Disney Home Video. 2004.
  9. ↑ Hill, Jim (13 Ιουνίου 2011). «Jonathan Freeman returns as Jafar in new stage musical version of Disney's "Aladdin"». Jim Hill Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2016. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Diamond in the Rough: The Making of Aladdin (DVD). Aladdin Platinum Edition, Disc 2: Walt Disney Home Video. 2004.
  11. ↑ «Disney Legends: Lea Salonga». Disney.com. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2011. 
  12. ↑ Kalidor (22 Σεπτεμβρίου 2006). «The Allspark Interviews Legend Frank Welker». allspark.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2016. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Ron Clements, John Musker, Amy Pell. Aladdin audio commentary – The Filmmaker's
  14. ↑ «Αλαντίν». Greek Dub Datbase. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Rhodes, Joe (8 Νοεμβρίου 1992). «What Would Walt Say? : The credits read Disney, but 'Aladdin' is a brand-new 'toon, an irreverent high-stakes gamble that veers sharply from tradition». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1992-11-08/entertainment/ca-4_1_walt-disney-studios. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Koeing, David (28 Ιανουαρίου 2001). Mouse Under Glass: Secrets of Disney Animation & Theme Parks. Irvine, California: Bonadventure Press. σελίδες 216–26. ISBN 978-0964060517. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 Richard Corliss; Patrick E. Cole; Martha Smilgis (9 Νοεμβρίου 1992). «Aladdin's Magic». Time. http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,158290,00.html. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2016. 
  18. ↑ Hunter, Stephen (25 Νοεμβρίου 1992). «Ashman's words were music to his ears». The Baltimore Sun. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-01. https://web.archive.org/web/20170801234847/http://articles.baltimoresun.com/1992-11-25/features/1992330079_1_alan-menken-ashman-howard. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  19. ↑ «John Musker Question Countdown – Number 9». 21 Φεβρουαρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  20. ↑ Ziebarth, Christian (23 Απριλίου 2005). «Aladdin: Crew Reunion». Animated Views. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  21. ↑ «Show 009 – Ron and John, Part Three». The Animation Podcast. 1 Νοεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  22. ↑ «Lyricist's life ended on poignant note». Los Angeles Daily News (Baltimore Sun). 22 Νοεμβρίου 1991. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-07. https://web.archive.org/web/20171107233721/http://articles.baltimoresun.com/1991-11-22/entertainment/1991326070_1_alan-menken-ashman-song-we-wrote. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  23. ↑ John Musker, Ron Clements, Eric Goldberg, Amy Pell, Ed Gombert, Terry Rossio, Ted Elliot (2004). Reflections On Black Friday (DVD). Walt Disney Home Video.
  24. ↑ Steyn, Mark (17 Οκτωβρίου 1997). «Retread country». The Spectator. http://archive.spectator.co.uk/article/18th-october-1997/76/cinema. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  25. ↑ Daly, Steve (4 Δεκεμβρίου 1992). «Unsung Aladdin songs». Entertainment Weekly. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  26. ↑ «Aladdin DVzsxD review». DVDizzy.com. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  27. ↑ John Musker, Ron Clements (2004). Aladdin: Platinum Edition (Disc 2) (DVD). Walt Disney Home Video.
  28. ↑ «Fantasy: The Thief of Bagdad». Foster On Film. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  29. ↑ Bernstein, Matthew· Studlar, Gaylyn (1997). Visions of the East. I.B.Tauris. ISBN 978-1-86064-305-7. 
  30. ↑ Johnson, Zach (15 Οκτωβρίου 2015). «Disney Myths Debunked by Ron Clements and John Musker, Directors of The Little Mermaid, Aladdin and Hercules». E! Online. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  31. ↑ John Musker, Ron Clements (2004). Art Review (DVD). Aladdin: Platinum Edition (Disc 2): Walt Disney Home Video.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Thomas, Bob: "Chapter 9: A New Tradition", pages 133–135. Disney's Art of Animation: From Mickey Mouse to Hercules, 1997
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 33,4 33,5 33,6 33,7 Culhane, John (15 Αυγούστου 1993). Disney's Aladdin The Making Of An Animated Film. Disney Editions. ISBN 978-1-56282-757-1. 
  34. ↑ Roberge, Chris (20 Νοεμβρίου 1992). «Aladdin animator used subtlety to design strong villain». The Tech. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  35. ↑ James Lipton (host) (2001). Inside the Actors Studio: Robin Williams (Documentary). Bravo.
  36. ↑ Daly, Steve (4 Σεπτεμβρίου 1992). «Disney's Got A Brand-New Baghdad 2». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-25. https://web.archive.org/web/20121025122146/http://www.ew.com/ew/article/0,,312562_2,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  37. ↑ Daly, Steve (4 Σεπτεμβρίου 1992). «Disney's Got A Brand-New Baghdad 3». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-25. https://web.archive.org/web/20121025122132/http://www.ew.com/ew/article/0,,312562_3,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  38. ↑ Hill, Jim (31 Δεκεμβρίου 2000). «Be Careful What You Wish For». Jim Hill Media. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  39. ↑ Phares, Heather. «Aladdin soundtrack review». Allmusic. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  40. ↑ Alan Menken: Musical Renaissance Man (DVD). Aladdin Platinum Edition, Disc 2: Walt Disney Home Video. 2004.
  41. ↑ Daly, Steve (4 Δεκεμβρίου 1992). «Unsettled score». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-08-06. https://web.archive.org/web/20110806042928/http://www.ew.com/ew/article/0,,312563,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  42. ↑ 42,0 42,1 «Aladdin: Ultimate DVD review». IGN. 17 Σεπτεμβρίου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  43. ↑ «DisneyMania 3». Disney. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2009. 
  44. ↑ Smith, Dave (15 Αυγούστου 1996). Disney A to Z: The Official Encyclopedia. Disney Editions. ISBN 978-0-7868-6223-8. 
  45. ↑ Marzolph, Ulrich (2006). The Arabian Nights reader. Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-3259-7. 
  46. ↑ Daly, Steve; Ascher-Walsh, Rebecca (12 Μαρτίου 1993). «Arabian Sheikdown». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-12-18. https://web.archive.org/web/20091218052528/http://www.ew.com/ew/article/0,,305817,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  47. ↑ «Weekend Box Office Results for November 13–15, 1992». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  48. ↑ Natale, Richard (30 Νοεμβρίου 1992). «Holiday B.O. gobbles up big bucks». Variety. http://variety.com/1992/film/news/holiday-b-o-gobbles-up-big-bucks-101610/. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  49. ↑ Fox, David J. (26 Ιανουαρίου 1993). «'Aladdin' Finally Hits No. 1 and a Record in Sales Too». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1993-01-26/entertainment/ca-2081_1_weekend-box-office. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  50. ↑ «Aladdin (1992) – Weekend Box Office Results». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  51. ↑ «The Lion King (1994)». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  52. ↑ «The Simpsons Movie (2007)». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  53. ↑ «Arabian Might». Entertainment Weekly. 15 Οκτωβρίου 1993. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-25. https://web.archive.org/web/20090425210651/http://www.ew.com/ew/article/0,,308423,00.html. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2009. 
  54. ↑ «Disney Rubs Aladdin's Lamp». Movie Web. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  55. ↑ Nichols, Peter M. (20 Μαΐου 1994). «Home Video». The New York Times. http://www.nytimes.com/1994/05/20/arts/home-video-149802.html. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  56. ↑ Hill, Jim (12 Οκτωβρίου 2004). «"Aladdin" Platinum Edition sets the gold standard for Disney DVD». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  57. ↑ Arnold, Thomas K. (9 Αυγούστου 2005). «Best sellers». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-06-02. https://web.archive.org/web/20090602063539/http://www.hollywoodreporter.com/hr/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1001011344. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2009. 
  58. ↑ McCourt, Judith (2 Δεκεμβρίου 2004). «DVD Player Penetration Drives October Sales Growth». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  59. ↑ «Out of Print Disney DVDs». DVDizzy.com. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  60. ↑ «Disney Teases 2012 Blu-ray Slate». Blu-ray.com. 
  61. ↑ «Review: "Peter Pan" Diamond Edition Blu-ray soars with outstanding "Nine Old Men" bonus feature, gorgeous digital restoration». http://www.insidethemagic.net/2013/02/review-peter-pan-diamond-edition-blu-ray-soars-with-outstanding-nine-old-men-bonus-feature-gorgeous-digital-restoration/. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  62. ↑ «Peter Pan Blu-ray Review». http://www.blu-ray.com/movies/Peter-Pan-Blu-ray/750/. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  63. ↑ «Aladdin Blu-ray». Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  64. ↑ «Disney's 'Aladdin' Never Looked Better Than in This 'Diamond Edition' Trailer (EXCLUSIVE)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  65. ↑ «Pre-Order Disney's ALADDIN Diamond Edition Blu-ray & DVD, Set To Be Released 10/13». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  66. ↑ «'Aladdin' Trailer Offers Peek at New Robin Williams Outtakes as Genie». Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2015. 
  67. ↑ Thomas K. Arnold (22 Οκτωβρίου 2015). «'San Andreas' Shakes Up DVD, Blu-ray Disc Sales Charts». Variety. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016. 
  68. ↑ «Aladdin (1992)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2016. 
  69. ↑ 69,0 69,1 «Aladdin at Rottentomatoes.com». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2016. 
  70. ↑ Maslin, Janet (11 Νοεμβρίου 1992). «Disney Puts Its Magic Touch on 'Aladdin'». The New York Times. http://www.nytimes.com/movie/review?res=9E0CE7DC1138F932A25752C1A964958260. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2009. 
  71. ↑ «Spike Milligan - Biography - IMDb». 
  72. ↑ Berardinelli, James (1992). «Aladdin». Reelviews. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  73. ↑ Travers, Peter (Νοέμβριος 1992). «Aladdin». Rolling Stone (644). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-06-18. https://web.archive.org/web/20080618163432/http://www.rollingstone.com/reviews/movie/5947957/review/5947958/aladdin. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  74. ↑ Howe, Desson (27 Νοεμβρίου 1992). «'Aladdin'». The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/movies/videos/aladdinghowe_a0af3c.htm. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  75. ↑ Lowry, Brian (4 Νοεμβρίου 1992). «Aladdin». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-06-02. https://web.archive.org/web/20090602052954/http://www.variety.com/review/VE1117900071.html?categoryid=31&cs=1. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  76. ↑ Gonzalez, Ed (23 Σεπτεμβρίου 2004). «Aladdin». Slant Magazine. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2015. 
  77. ↑ Ebert, Roger (25 Νοεμβρίου 1992). «Aladdin review». Chicago Sun-Times. http://www.rogerebert.com/reviews/aladdin-1992. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2007. 
  78. ↑ «The 65th Academy Awards (1993) Nominees and Winners». oscars.org. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  79. ↑ «SEARCH – Aladdin». Hollywood Foreign Press Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2008. 
  80. ↑ «Legacy: 21st Annual Annie Award Nominees and Winners (1993)». Annie Awards. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2009. 
  81. ↑ «1993 MTV Movie Awards». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2008. 
  82. ↑ «Past Saturn Award Winners». Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2008. 
  83. ↑ «18TH Annual Los Angeles Film Critics Association Awards». LAFCA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2009. 
  84. ↑ Pareles, Jon (2 Μαρτίου 1994). «Top Grammy to Houston; 5 for 'Aladdin'». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-06-02. https://web.archive.org/web/20090602224016/http://www.nytimes.com/1994/03/02/movies/top-grammy-to-houston-5-for-aladdin.html. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2009. 
  85. ↑ 85,0 85,1 «Arab Stereotypes and American Educators». American-Arab Anti-Discrimination Committee. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2007. 
  86. ↑ Miller, Gregory (9 Μαρτίου 2014). «'Aladdin' gets big changes for Broadway debut». Adam Jacobs net. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2016. 
  87. ↑ «The 25 Most Controversial Movies Ever». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-14. https://web.archive.org/web/20070314000859/http://www.ew.com/ew/article/0,,1202224,00.html. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2007. 
  88. ↑ «Take Off Your Clothes!». The Wall Street Journal. Snopes. 25 Οκτωβρίου 1995. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2013. 
  89. ↑ Ron Clements and John Musker, "Filmmaker's Commentary". Aladdin: Platinum Edition DVD, Disc 1, Bonus Features, Backstage Disney, Walt Disney Home Entertainment.
  90. ↑ «Disney (Take Off Your Clothes!)». Snopes. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2007. . The source compiles and cites four major newspaper references.
  91. ↑ Savino, Cris. «The Thief and the Cobbler review». DVD snapshot. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2016. 
  92. ↑ 92,0 92,1 James, Caryn (26 Αυγούστου 1995). «A Late Finisher About Old Araby». The New York Times. http://www.nytimes.com/1995/08/26/movies/film-review-a-late-finisher-about-old-araby.html. 
  93. ↑ «The Best Animated Movie You've Never Heard Of». TV Guide. 28 Νοεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2009. 
  94. ↑ Kit, Borys (15 Ιουλίου 2015). «'Aladdin' Live-Action Prequel in the Works at Disney (Exclusive)». The Hollywood Reporter. 
  95. ↑ Putnam, Lindsay (8 Νοεμβρίου 2015). «Robin Williams’ will prevents use of outtakes for ‘Aladdin’ sequel». The New York Post. http://nypost.com/2015/11/08/robin-williams-will-prevents-use-of-outtakes-for-aladdin-sequel/. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2015. 
  96. ↑ Fleming Jr., Mike (10 Οκτωβρίου 2016). «Guy Ritchie To Direct Live Action 'Aladdin' For Disney». Deadline Hollywood. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  97. ↑ «Disney's Live-Action 'Aladdin' Won't Be 'Prince of Persia', Says Producer; Promises Diverse Cast». Collider. 8 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  98. ↑ «Will Smith In Talks For Genie Role In Disney's Live-Action 'Aladdin'». Deadline Hollywood. 19 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  99. ↑ «A Whole New World for Jade Thirlwall? Little Mix Star in 'talks' to play Princess Jasmine in Aladdin». Metro.co.uk. 22 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  100. ↑ «Alan Menken Talks Working With Guy Ritchie on Live-Action 'Aladdin,' Progress of 'Little Mermaid'». Billboard. 12 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  101. ↑ Ford, Rebecca· Galuppo, Mia (11 Ιουλίου 2017). «'Aladdin': Disney Struggles to Find Stars for Its Live-Action Movie». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  102. ↑ Knapp, JD (15 Ιουλίου 2017). «'Aladdin': Disney Casts Will Smith, Mena Massoud, Naomi Scott». Variety. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  103. ↑ «Disney announces Aladdin live action cast — Will Smith to play 'Genie'». Fox 13. 15 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  104. ↑ «VIDEO: Pasek & Paul to Team with Menken on Live-Action ALADDIN; Miranda Confirmed for LITTLE MERMAID». Broadway World. 
  105. ↑ Jones, Mike (17 Ιουλίου 2017). «Disney's Live-Action Aladdin is Getting a Rewrite». screenrant. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  106. ↑ Kit, Borys (4 Αυγούστου 2017). «Disney's Live-Action 'Aladdin' Finds Its Jafar (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  107. ↑ N'Duka, Amanda (21 Αυγούστου 2017). «Numan Acar Cast In Disney's 'Aladdin' Remake». Deadline. http://deadline.com/2017/08/numan-acar-disney-aladdin-remake-1202152768/. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  108. ↑ Galuppo, Mia (5 Σεπτεμβρίου 2017). «Disney's Live-Action 'Aladdin' Casts Billy Magnussen as New Character (Exclusive)». Hollywoodreporter.com. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  109. ↑ N'Duka, Amanda (6 Σεπτεμβρίου 2017). «Navid Negahban Cast As The Sultan In Disney's 'Aladdin' Remake». Deadline Hollywood. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  110. ↑ Evry, Max (6 Σεπτεμβρίου 2017). «Aladdin Filming Begins as the First Set Photo is Revealed». Comingsoon.net. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  111. ↑ Busch, Jenna (24 Ιανουαρίου 2018). «Disney's Live-Action Aladdin Has Wrapped Production». Comingsoon.net. http://www.comingsoon.net/movies/news/916663-disneys-live-action-aladdin-has-wrapped-production. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 
  112. ↑ Perry, Spencer (12 Σεπτεμβρίου 2017). «Walt Disney Studios Sets Release Dates for Aladdin, Artemis Fowl, and More». Comingsoon.net. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλαντίν_(ταινία,_1992)&oldid=10324993"