Άγιος Ιωάννης Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°21′37.00″N 22°38′9.06″E / 37.3602778°N 22.6358500°E
| Άγιος Ιωάννης | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αρκαδίας |
| Δήμος | Βόρειας Κυνουρίας |
| Γεωγραφία | |
| Υψόμετρο | 750 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 70 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ονομασία κατοίκων | Αγιαννίτες |
| Ταχ. κώδικας | 220 01 |
| Τηλ. κωδικός | 2755 |
Ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) Αρκαδίας είναι ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 725 μ, 17 χιλιόμετρα δυτικά του Άστρους Κυνουρίας.[1] Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας και έχει 71 κατοίκους.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Άγιος Ιωάννης Αρκαδίας αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή και πιθανόν πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού. Το 1638, το χωριό ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακό, δηλαδή Πατριαρχική Εξαρχία, με έδρα τον ναό του Αγίου Βασιλείου. Το 1765, ιδρύθηκε σχολείο στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μετόχι της Μονής Λουκούς Αρκαδίας. Το 1798 στη θέση "Κουτρί" στον Αγιάννη ο Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741 - 1819) έχτισε την καλλιμάρμαρο Σχολή Καρυτσιώτη Καρυτσιώτη και το 1805 έχτισε το παράρτημα της σχολής του Αγιάννη στο Άστρος, η οποία σήμερα αποτελεί το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η σχολή αυτή, λειτούργησε κατά τα έτη 1798 - 1826 και απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς στη Σχολή Καρυτσιώτη, συνέρρεαν μαθητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας.[2]
Η συνεισφορά του Αγίου Ιωάννη στην επανάσταση του 1821, ήταν σημαντική, καθώς ανέδειξε σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Πάνος Σαρηγιάννης και τους οικιστές του Παραλίου Άστρους, αδερφούς Ζαφειροπουλαίους (Ιωάννης Ζαφειρόπουλος, Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος και Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος), που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Με την έναρξη της επανάστασης, οργανώνονται πάνω πάνω από 100 Αγιαννίτες, με σημαντικότερο τον πεσόντα Γεωργάκη Διγενή, οι οποίοι υπό την αρχηγία των Ζαφειροπουλαίων, ενώθηκαν με τα διάφορα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Σημαντική ήταν και η συμμετοχή τους σε διάφορες μάχες, όπως των Δολιανών-Βερβένων, Τριπολιτσάς κ.α.
Το καλοκαίρι του 1822, ο Άγιος Ιωάννης έγινε πρωτεύουσα της Προσωρινής Κυβέρνησης της Επανάστασης, από τις 15 Αυγούστου μέχρι την 1 Οκτωβρίου. Το 1826 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις ορδές του Ιμπραήμ Πασά, ενώ την ίδια τύχη είχαν και άλλα χωριά της περιοχής. Ο Ιμπραήμ Πασάς, κατέστρεψε επίσης πολλές εκκλησίες, όπως του Άγιου Βασιλείου, του Αγίου Ευστρατίου, του Αγίου Πέτρου και πολλές άλλες[3], όπως επίσης και την Σχολή του Καρυτσιώτη. Το 1845, το χωριό έγινε έδρα της Επαρχίας Κυνουρίας. Από το 1834 έως το 1912, αποτέλεσε θερινή έδρα του Δήμου Θυρέας. .[4]
Το χωριό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Άγιος Ιωάννης, βρίσκεται χτισμένος αμφιθεατρικά στις πλαγιές του όρους Σαραντάψυχου. Το χωριό, έχει πολλές εκκλησίες όπως ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου στην πλατεία (15ος αι.), η Αγία Παρασκευή με το νεκροταφείο, ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου (15ος αι.), η Παναγία, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Δημήτριος λίγο πιο έξω απ'το χωριό και ο Άγιος Ιωάννης Θεολόγος, πρώην μονή και επίσης εξωκκλήσι. Υπήρχαν επίσης και άλλες εκκλησίες, οι οποίες καταστράφηκαν από τον Ιμπραήμ πασά. Τα σημάδια της επιδρομής του, είναι ακόμη ορατά, καθώς στο εσωτερικό του Αγίου Γεωργίου, σώζονται ακόμα οι ξιφισμοί στις αγιογραφίες από τους Οθωμανούς, καθώς και σημάδια πυρκαγιάς.
Το χωριό έχει πολλές παραδοσιακές βρύσες, όπως το Σουληνάρι, το Περδικονέρι, το Πηγαδάκι, η Μούσγα, του Προδρόμου κ.α. Λίγο χαμηλότερα από τον ναό του Προδρόμου, σώζονται 4 νερόμυλοι, οι οποίοι λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα και άλεθαν με το νερό του Προδρόμου. Λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό βρίσκεται το Κάστρο της Ωριάς,[5]που χτίστηκε το 1256 από τον Φράγκο ηγεμόνα Γουλιέλμο Β΄ Βιλλεαρδουίνο, προκειμένου να υποτάξει τους Τσάκωνες της περιοχής.[6] Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκονται και οι περίφημοι καταρράκτες της Λεπίδας. Το χωριό έχει παραδοσιακά οικοδομήματα, ξενώνες, ταβέρνες και είναι κατάφυτο με πλατάνια. Το καλοκαίρι και στις γιορτές, το χωριό έχει πολύ κόσμο και ιδιαίτερα στα πανηγύρια της Αγίας Παρασκευής, του Προφήτη Ηλία, τον Δεκαπενταύγουστο, του Αγίου Παντελεήμονα και του Προδρόμου. Επίσης κάθε χρόνο του Αγίου Γεωργίου γίνεται αναπαράσταση παλιού εθίμου και πανηγύρι. Το χειμώνα οι κάτοικοι του χωριού κατεβαίνουν στο Άστρος, αφήνοντας το χωριό με λίγους ανθρώπους.
Ιστορικό πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1920 | 96 |
| 2001 | 108 |
| 2011 | 71 |
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Αγιάννης». Κοινότητα Άστρους. 12 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022.
- ↑ «Σχολή Καρυτσιώτη ( Αγιάννης και Άστρος)». Κοινότητα Άστρους. 12 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022.
- ↑ Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ο Άγιος Ιωάννης διέθετε 13 εκκλησίες και 2 μονές, πράγμα που αποδείκνυε τον πολυπληθή χαρακτήρα του
- ↑ «Ο ιστορικός Αγιάννης». Κοινότητα Άστρους. 12 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022.
- ↑ «Εστέλλα, κάστρο - mobileContent». ecastles.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022.
- ↑ Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο Εστέλλα». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ι. Κουσκουνά, Κ. Χασαπογιάννη, Ι. Κακαβούλια - Θυρεάτις Γη, Αθήνα 1981, Ίδρυμα Μνήμης Αγγελικής & Λεωνίδα Ζαφείρη
- Νικολάου Φλούδα - Θυρεατικά, τόμος Γ': Άγιος Ιωάννης, μητρόπολις οικισμών Θυρέας, Αθήνα 1983
- Αγιάννης (koinotita-astrous.gr)
- Άστρος Κυνουρίας : Ιστορική αναδρομή – astrosgr.com
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| |||||||
| ||||||||