Titulus

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ωνή)

Ο λατινικός όρος titulus μπορεί να αναφέρεται στα εξής:

  1. Επιγραφή σε πέτρα η οποία στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν για να καταδείξει τα όρια των εδαφών υπό την κατοχή κάποιου γαιοκτήμονα. Σε άλλες περιπτώσεις, ο titulus προσδιόριζε τον ιδιοκτήτη κάποιας οικίας. Ο αντίστοιχος ελληνικός όρος είναι ωνή. Στην αρχαία Ρώμη ο όρος ήταν νομικός και προερχόταν από την μαρμάρινη πλάκα που έφερε το όνομα του ιδιοκτήτη και κατοχύρωνε τον τίτλο της ιδιοκτησίας και κυριότητας.[1]
  2. Ξύλινη πινακίδα η οποία ονομαζόταν και δελτίον, επιγραφή, σανίς ή αιτία, ενώ ο λατινικός όρος titulus μεταφέρθηκε στα ελληνικά ως τίτλος. Χρησιμοποιούνταν από τους Ρωμαίους σε κάθε δημόσια ποινή. Την κρεμούσαν στο λαιμό του καταδίκου και καταγραφόταν σε αυτήν τα εγκλήματα που είχε διαπράξει, και κατά περίπτωση υποτιμητικοί τίτλοι, με σκοπό την προφύλαξη ή την προειδοποίηση των θεατών προς παραδειγματισμό. Αν περιλαμβανόταν και διαπομπευτική πορεία τότε προπορευόταν κάποιος μπροστά από τον κατάδικο ο οποίος κρατούσε τον titulum, ενώ κάποιες φορές του κρεμούσαν στον κατάδικο και κουδούνια (tintinnabulum). Αυτό το έθιμο εφαρμοζόταν και σε εκείνους που οδηγούνταν για σταύρωση, καθώς ταυτόχρονα τους φραγγέλωναν. Αν υπήρχε οριζόντιο δοκάρι (patibulum) κατά την σταύρωση και σχηματιζόταν το σχήμα Τ τότε ο titulus παρέμενε και μετά την σταύρωση πάνω στο στήθος του εσταυρωμένου. Στην περίπτωση που το patibulum σχημάτιζε το σχήμα † τότε ο titulus στερεωνόταν στον κάθετο πάσσαλο, πάνω από το κεφάλι του εσταυρωμένου.

Στη σταύρωση του Ιησού Χριστού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Titulus στον σταυρό του Ιησού, σύμφωνα με την αφήγηση του Ευαγγελίου του Ιωάννη.

Titulus χρησιμοποιήθηκε και στην σταύρωση του Ιησού Χριστού. Ο κυβερνήτης Πόντιος Πιλάτος, ο οποίος αρχικά ήταν εναντίον της εκτέλεσης του Ιησού, συγκατέθεσε στο να ισχύσει σε εκείνην την περίπτωση η συνθήκη περί αυτονομίας των Ιουδαίων που είχαν συνάψει οι τελευταίοι με τους Ρωμαίους και υπέκυψε στα αιτήματα των θρησκευτικών ηγετών για θανάτωση του Ιησού. Ο Πιλάτος είχε ρωτήσει τον Ιησού εάν είναι ο βασιλιάς των Ιουδαίων σύμφωνα με την κατηγορία που του είχε προσαφθεί αλλά εκείνος δεν το αρνήθηκε. Έτσι, ο Πιλάτος διέταξε να προσαρμοστεί στον σταυρό ένας titulus ο οποίος έφερε επιγραφή στην εβραϊκή, τη λατινική και την ελληνική γλώσσα. Κανείς από τους ευαγγελιστές δεν διέσωσε ακριβώς και κατά λέξη το περιεχόμενο της επιγραφής: ο Ματθαίος αναφέρει «οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ βασιλεῦς τῶν Ἰουδαίων», ο Μάρκος «ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων», ο Λουκάς «οὗτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων» και ο Ιωάννης «Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων». (Ματθ. 37:37· Μάρκ. 15:26· Λουκ. 23:38· Ιωάν. 19:19, 20) Όταν οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες διάβασαν την επιγραφή, ζήτησαν από τον Πιλάτο να αλλάξει το περιεχόμενο της, καθώς δεν αποδέχονταν —αλλά ούτε ο ίδιος ο Ιησούς ισχυρίστηκε— ότι ήταν ο Βασιλιάς των Ιουδαίων, αλλά ο Πιλάτος αρνήθηκε.

Χριστιανική αρχαιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην τοπική διάλεκτο της Ρώμης δήλωνε τον μόνιμο χώρο συγκεντρώσεων των Χριστιανών που ανήκε στην τοπική χριστιανική αδελφότητα. [2]Στην Ρώμη έχουν βρεθεί εικοσιπέντε tituli, γνωστοί με ονομασίες όπως titulus Clementis, titulus Praxedis, titulus Byzantis και αποτελούσαν την ενοριακή οργάνωση της Ρώμης. Αυτοι οι tituli διατηρούνται έως σήμερα στην Ρώμη κατ΄ονομα και κατά νόμο. Σε ορισμένους από αυτούς έχει τοποθετηθει η λέξη άγιος πριν από το όνομα του ιδιοκτήτη, ή έχει αντικτατασταθεί το αρχικό όνομα με το όνομα ενός αγίου. Σήμερα κάθε titulus έχει παραχωρηθεί σε έναν καρδινάλιο της Εκκλησίας της Ρώμης ως διακριτικό του τίτλου του.[3]

Μεταγενέστερη χρήση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργότερα, καλλιτεχνικές απεικονίσεις και παραστάσεις του Εσταυρωμένου αντικατέστησαν την φράση με τα γράμματα INRI, που είναι το ακρώνυμο της λατινικής έκφρασης στην επιγραφή. Απεικονίσεις που προέρχονται από τον χώρο της Ανατολικής Ορθόδοξης πίστης περιέχουν το αντίστοιχο ελληνικό ακρώνυμο ΙΝΒΙ. Μια πλειονότητα αυτών μεταλλάζουν τον τίτλο σε ο βασιλεύς του κόσμου, υπονοώντας ότι αυτό θα έπρεπε να είχε γραφτεί εξ αρχής (και όχι ότι αυτό πράγματι είχε γραφτεί).

Οι Τέκτονες διαβάζουν το λατινικό ακρώνυμο ως «Igne Natura Renovatur Integra», δηλαδή «Η φύση ανανεώνεται ολόκληρη μέσα από την φωτιά», συμβολίζοντας έτσι την πνευματική ανανέωση της ανθρωπότητας μέσα από την φωτιά της αλήθειας και της αγάπης.

Έχει θεωρηθεί ότι οι Ιησουΐτες διαβάζουν στο ακρώνυμο την φράση «Iustum Necar Reges Impius», συμβολίζοντας έτσι την δικαιοδοσία τους να καθαιρούν ή και να θανατώνουν δικτάτορες και ασεβείς βασιλιάδες οι οποίοι αντιτίθενται στην Καθολική Εκκλησία. Αυτοί οι ισχυρισμοί, όμως, έχουν διαψευσθεί.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Richard Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή αρχιτεκτονική, μτφρ. Φανή Μαλλούχου-Τουφάνο,εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1991,σελ37
  2. Richard Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή αρχιτεκτονική, μτφρ. Φανή Μαλλούχου-Τουφάνο,εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1991, σελ.34
  3. Richard Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή αρχιτεκτονική, μτφρ. Φανή Μαλλούχου-Τουφάνο,εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1991, σελ.37

Πηγές και βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Richard Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή αρχιτεκτονική, μτφρ. Φανή Μαλλούχου-Τουφάνο,εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1991