Ιστορικό φίλτρων καταχρήσεων

'{{Ταξινομοπλαίσιο | fossil_range = | εικόνα = Booted Eagle (Hieraaetus pennatus) (2821390977).jpg | πλάτος_εικόνας = 280px | λεζάντα_εικόνας = Ενήλικος σταυραετός (σκουρόχρωμη φάση) | status = LC | status_system = iucn3.1 | regnum = [[Ζώα]] (''Animalia'') | phylum = [[Χορδωτά]] (''Chordata'') | classis = [[Πτηνά]] (''Aves'') | ordo = [[Αετόμορφα]] (''Accipitriformes'') | familia = [[Αετίδες]] (''Accipitridae'') Vigors, 1824 | subfamilia = [[Αετίνες]] (''Accipitrinae'') <ref>Howard & Moore, p. 98</ref> | genus = [[Ιεραετός]] (''Hieraaetus'') Kaup, 1844 M | species = '''''H. pennatus''''' {{Ref_label|I|iii|none}}{{Ref_label|I|iii|none}} | binomial = ''Hieraaetus pennatus'' '''(Ιεραετός ο πτερωμένος)''' | binomial_authority = (J. F. Gmelin, 1788) }} [[File:Hieraaetus pennatus MHNT.ZOO.2010.11.87.1.jpg|thumb| ''Hieraaetus pennatus'']] Ο '''Σταύρος''' {{Ref_label|I|i|none}} είναι παιδεραστής στην έρημη που γαμάει μικρά παιδάκια κυρίως αγοράκια και δεν προσέχει που βάζει το πέος του. Ζει σε σφαγείο που εκεί τον γαμανε μαζί με ζώα. Βγάζει αυγά 🥚 το καλοκαίρι. ==Τάση παγκόσμιου πληθυσμού== *Καθοδική ↓ <ref>http://www.iucnredlist.org/details/full/22696092/0</ref> ==Ονοματολογία== Η επιστημονική ονομασία του [[γένος (βιολογία)|γένους]], ''Hieraaetus'', είναι εκλατινισμένη απόδοση της ελληνικής ''Ιεραετός'', εκ των ''ιέραξ'' «γεράκι» + ''αετός'', πιθανόν λόγω των ενδιάμεσων χαρακτηριστικών του πτηνού. <ref>http://www.hbw.com/species/booted-eagle-hieraaetus-pennatus</ref> Ο όρος ''pennatus-a'' στην επιστημονική ονομασία του είδους είναι λατινικός και προέρχεται από την επίσης λατινική λέξη ''penna'' ή ''pinna'', «πτέρυγα, φτερούγα» αλλά και «φτερό» και αναφέρεται στην επικαλυμμένη με φτερά οπίσθια πλευρά των ταρσών του πτηνού (δηλ. «πτερωμένος»). <ref> http://www.archives.nd.edu/cgi-bin/wordz.pl?keyword=pennatus</ref> Η αγγλική ονομασία του είδους Booted Eagle οφείλεται όπως και η λατινική ονομασία στους, καλυμμένους με φτερά, ταρσούς του είδους, που δίνουν την εντύπωση «μπότας». Η ελληνική λαϊκή ονομασία του είδους παραμένει αδιευκρίνιστης προέλευσης, πιθανόν όμως να οφείλεται στη χαρακτηριστική ''σταυρωτή'' διάταξη των ανοικτόχρωμων τμημάτων τής άνω επιφανείας (ραχιαίας) τού σώματος του πτηνού. {{πηγή}} ==Συστηματική ταξινομική== Το [[είδος]] περιγράφηκε από τον Γερμανό φυσιοδίφη Γ. Γκμέλιν (Johann Friedrich Gmelin, 1748 – 1804), ως ''Falco pennatus'' (Γαλλία, 1788). Η μεταφορά του στο γένος ''Hieraaetus'', έγινε το 1844 από τον Γερμανό φυσιοδίφη Γ. Κάουπ (Johann Jakob Kaup, 1803 - 1873). <ref>http://www.hbw.com/species/booted-eagle-hieraaetus-pennatus</ref> Η συστηματική του taxon παραμένει προβληματική σε επίπεδο [[γένος (βιολογία)|γένους]]. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ανήκε στο [[Γένος (βιολογία)|γένος]] ''Hieraaetus'', <ref>Όντρια, σ. 85</ref> που περιελάμβανε 7 [[είδος|είδη]], με κατανομή σε όλες τις ηπείρους πλην της αμερικανικής. <ref>Howard and Moore, p. 113</ref> Όμως, νέα χρωμοσωμικά δεδομένα, οδήγησαν στην ταυτοποίηση τεσσάρων από αυτά τα είδη ως [[πολυφυλετισμός|πολυφυλετικών]] και τη μεταφορά τους στο [[Γένος (βιολογία)|γένος]] ''Aquila'', ενώ τα υπόλοιπα τρία παρέμειναν ως είχαν στο [[Γένος (βιολογία)|γένος]] ''Hieraaetus''. Έτσι, όμως, προέκυψε ταξινομικό πρόβλημα ονοματολογίας. {{Ref_label|I|ii|none}} Παρόλ' αυτά, οι σημαντικότεροι ταξινομικοί φορείς (Howard & Moore, HBW, ITIS) δεν αποδέχθηκαν τη συγκεκριμένη αλλαγή και εξακολουθούν να τοποθετούν το taxon στο γένος ''Hieraaetus''. Περαιτέρω, η ταξινομική ομάδα εργασίας του BirdLife γνωρίζει ότι, οι φυλογενετικές αναλύσεις που έχουν δημοσιευθεί και προτείνουν τη μετακίνηση στο γένος ''Aquila'' δεν συμφωνούν όλες μεταξύ τους. <ref>http://www.iucnredlist.org/details/full/22696092/0</ref> Γενικά, η κατάσταση παραμένει μη-ξεκάθαρη. Μερικοί ερευνητές προτείνουν την κατάργηση του γένους ''Hieraaetus'' και τη μεταφορά όλων ανεξαρτήτως των ειδών στο «παραδοσιακό» γένος ''Aquila'', ενώ άλλοι προτείνουν τη διαμοίρασή τους με εντελώς διαφορετικό τρόπο. <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 758</ref> Την κατάσταση έρχεται να περιπλέξει περαιτέρω το γεγονός ότι, το ασιατικό είδος ''Hieraaetus kienerii'' θεωρείται φυλογενετικά πολύ απομακρυσμένο και, μάλλον θα πρέπει να συστηματοποιηθεί σε νέο γένος. <ref>Lerner & Mindell</ref> Από δεδομένα της [[Συγκριτική Μορφολογία|Συγκριτικής Μορφολογίας]] και, μαζί με το είδος ''Hieraaetus morphnoides'' της Αυστραλασίας, ο σταυραετός θεωρείται ο κοντινότερος συγγενής του [[Αετός του Χάαστ|Αετού του Χάαστ]] (''Harpagornis moorei''), ενός γιγάντιου αρπακτικού που ενδημούσε στη Νότιο Νήσο της [[Νέα Ζηλανδία]]ς, μέχρι το 1400 περίπου, οπότε και εξαφανίστηκε, πιθανότατα από το κυνήγι των ντόπιων [[Μαορί]] και από την εκρίζωση του [[μόα]] (''Dinornis sp.''), που αποτελούσε την κύρια τροφή του. <ref>Tennyson & Martinson</ref><ref>Bunce et al</ref> ==Γεωγραφική εξάπλωση== [[Αρχείο: Distribution of Booted Eagle (Hieraetus pennatus).png|thumb|right|350px| Χάρτης εξάπλωσης του είδους ''H. pennatus''<br>Κίτρινο = Καλοκαιρινές περιοχές αναπαραγωγής<br>Μπλε = Επιδημητικό<br>Πράσινο = Περιοχές διαχείμασης]] Το [[είδος]] απαντά σε ευρείες περιοχές του [[Παλαιός Κόσμος|Παλαιού Κόσμου]] ([[βιογεωγραφική περιοχή|οικοζώνες]]: [[Παλαιαρκτική]], Αφροτροπική και Ινδομαλαϊκή) ως [[μετανάστευση πτηνών|πλήρως μεταναστευτικό]] πτηνό –εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Ο σταυραετός απαντά στον ευρασιατικό χώρο, κατά μήκος μιας, σχετικά στενής, ζώνης, που έχει τα δυτικά της όρια στην περιοχή της Ιβηρικής και στη ΒΔ. [[Αφρική]], ενώ τα ανατολικά της όρια φθάνουν μέχρι τη Β. [[Μογγολία]] και τη ΝΚ. [[Σιβηρία]]. Ενδιάμεσα, αυτή η ζώνη περνάει από τη [[Γαλλία]], διακόπτεται στην ηπειρωτική [[Ιταλία]], συνεχίζεται στην Κ. και Α. [[Ευρώπη]], την [[Ελλάδα]] και τα [[Βαλκάνια]], γενικότερα, στη [[Μικρά Ασία]] και στην [[Καύκασος|Τρανσκαυκασία]] και, μέσω των υψηλών οροσειρών της Κ. [[Ασία]]ς, καταλήγει στην [[Βαϊκάλη|Τρανσβαϊκαλία]] και τη ΒΑ. [[Κίνα]]. Προς βορράν φθάνει μέχρι τη [[Λευκορωσία]] την [[Ουκρανία]] και την ευρωπαϊκή [[Ρωσία]]. Σε όλη αυτή τη ζώνη, ο σταυραετός είναι αποκλειστικά, αναπαραγόμενος καλοκαιρινός επισκέπτης, με μικρούς θύλακες στο Β. και Δ. [[Πακιστάν]] και το [[Αφγανιστάν]], όπου απαντά ως [[μετανάστευση πτηνών|καθιστικό]] πτηνό. Οι ανατολικοί ασιατικοί πληθυσμοί διαχειμάζουν στην ινδική υποήπειρο. Οι Κ. και Ν. [[Αφρική]], αποτελούν ευρύτατες επικράτειες διαχείμασης, με μικρούς επιδημητικούς θύλακες στη [[Νότια Αφρική]] και κάποιες μικρές περιοχές στην [[Ανγκόλα]] και τη Β. [[Ναμίμπια]]. <ref>http://www.hbw.com/species/booted-eagle-hieraaetus-pennatus</ref><ref>http://maps.iucnredlist.org/map.html?id=22696092</ref><ref>Howard and Moore, p. 113</ref> ==Μεταναστευτική συμπεριφορά== Το είδος είναι σχεδόν [[μετανάστευση πτηνών|πλήρως μεταναστευτικό]], με τη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών πληθυσμών να ταξιδεύουν στην υποσαχάρια Αφρική και νότια του ισημερινού. Ωστόσο, κατ' εξαίρεσιν, υπάρχουν μικροί πληθυσμοί που ξεχειμωνιάζουν στη Ν. Ισπανία, τη Γαλλία, την Ελλάδα (και την Κρήτη), το Ισραήλ και, κατά καιρούς, στη ΒΔ. Αφρική και την Αίγυπτο. Τα αφρικανικά εδάφη διαχείμασης εκτείνονται από τις δασώδεις σαβάνες της Αιθιοπίας και του Κ. Σουδάν, νότια προς τη Νότια Αφρική και δυτικά προς το Τσαντ. τη Νιγηρία και την Μπουρκίνα Φάσο (Άνω Βόλτα), το Μάλι, τη Σενεγάλη και την Ακτή Ελεφαντοστού. <ref>planetofbirds.com</ref> Οι φθινοπωρινές αναχωρήσεις προς το νότο ξεκινάνε από τα τέλη Αυγούστου και οι ευρωπαϊκές θέσεις αναπαραγωγής ερημώνουν από τα μέσα Οκτωβρίου, αν και μερικά πουλιά παραμένουν στην Τουρκία, το Β. Ιράν, τη Ν. Γαλλία και τη ΒΔ. Αφρική μέχρι τον Νοέμβριο. Τα πρώτα άτομα επιστρέφουν στη ΒΔ. Αφρική από τον Φεβρουάριο (κυρίως τον Μάρτιο), ενώ στη Γαλλία επιστρέφουν στα τέλη Μαρτίου, στην Τουρκία και το Ιράν στις αρχές Απριλίου, και στην Ουγγαρία στα μέσα Απριλίου. Οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί αναπαραγωγής εισέρχονται και εξέρχονται από την ήπειρο, κυρίως μέσω των στενών διαβάσεων του Βοσπόρου και του Γιβραλτάρ, καθώς και γύρω από το ανατολικό άκρο του Ευξείνου Πόντου, αν και πραγματοποιείται τακτική διέλευση διά μέσου της Σικελίας ανάμεσα στην Ιταλία και την Τυνησία. Μικροί αριθμοί μπορούν επίσης να διασχίσουν τη Μεσόγειο σε ευρύτερα σημεία, όπως φαίνεται από τις εμφανίσεις στις Βαλεαρίδες Νήσους, τη Μάλτα και την Κρήτη. Πάντως, από τα στενά του Γιβραλτάρ γίνονται οι μεγαλύτερες αποδημίες, με την ευρεία συμμετοχή του πληθυσμού της Ιβηρικής και της Γαλλίας. Η φθινοπωρινή αποδημία πραγματοποιείται εκεί, από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τις αρχές Οκτωβρίου, ενώ η εαρινή επιστροφή είναι παρατεταμένη -πιθανόν οφείλεται σε ανώριμα άτομα- από τα μέσα Μαρτίου έως τα τέλη Μαΐου. <ref>planetofbirds.com</ref> Κατά τη μετανάστευση τα πουλιά ακολουθούν «γνωστές» διαδρομές και δεν διασχίζουν μεγάλες εκτάσεις νερού - αυτή είναι κοινή ηθολογική συμπεριφορά στα πτηνά που εκμεταλλεύονται θερμικά ανοδικά ρεύματα, δεδομένου ότι η πτήση πάνω από αυτές τις περιοχές απαιτεί μεγάλη κατανάλωση ενέργειας με το συνεχές φτεροκόπημα. Πηγαίνοντας νότια κινούνται σε μικρά σμήνη, ίσως «παρέα» με σμήνη άλλων αρπακτικών, όπως η [[γερακίνα]]. Συνήθως, ταξιδεύουν μοναχικά ή κατά ζευγάρια όταν επιστρέφουν. <ref>planetofbirds.com</ref> [[Αρχείο: AquilaPennata.jpg|thumb|right|300px|Ενήλικος σταυραετός σε πτήση (ανοικτόχρωμη φάση)]] Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων από το [[Βέλγιο]], τη [[Δανία]] και τη [[Φινλανδία]], την [[Ινδονησία]], το [[Λάος]], το [[Κατάρ]] και τις [[Σεϋχέλλες]]. <ref>http://www.iucnredlist.org/details/full/22696092/0</ref> *Στην [[Ελλάδα]] -όπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες πλην ελαχίστων εξαιρέσεων-, ο σταυραετός είναι [[μετανάστευση πτηνών|πλήρως μεταναστευτικό]] είδος, δηλαδή έρχεται και αναπαράγεται τα καλοκαίρια (μέσα Απριλίου-αρχές Οκτωβρίου), για να διαχειμάσει στην Αφρική, χωρίς να λείπουν και οι διαβατικοί πληθυσμοί (βλ. και Κατάσταση στην Ελλάδα). <ref>Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 112, 187</ref><ref>Handrinos & Akriotis, p. 141</ref><ref>Όντρια (Ι), σ. 85</ref><ref>RDB, p. 152, 218</ref> Από την Κρήτη αναφέρεται είτε ως χειμερινός επισκέπτης, είτε ως διαβατικό πτηνό, <ref>Σφήκας, σ. 29</ref>, ενώ από την Κύπρο ως σπάνιος διαβατικός μετανάστης. <ref>Σφήκας, σ. 25</ref> ==Βιότοπος== Το είδος είναι δασόβιο και απαντά τόσο σε δάση φυλλοβόλων όσο και κωνοφόρων. Συνήθως προτιμάει τα μεγάλα υψόμετρα, αλλά μπορεί να βρεθεί και σε πεδιάδες στο επίπεδο της θάλασσας. Προτιμά τις δασικές συστάδες με ξέφωτα ή, αντίστροφα, τις ανοικτές εκτάσεις -όπως χωράφια- με διάσπαρτα δένδρα. <ref>del Hoyo et al</ref> Στη Νότια Αφρική, οι εκεί πληθυσμοί καταλαμβάνουν ορεινές περιοχές με «σπασμένο» τερέν και ορθοπλαγιές που βλέπουν σε καχεκτικούς, ξερούς θάμνους. Στο Μαρόκο, ο σταυραετός εμφανίζεται ακόμη και στις βραχώδεις ακτές, φυτείες ευκαλύπτου, φοίνικες και ελαιώνες ή άλλες δασικές περιοχές. <ref>{{Cite web |url=http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102184652/http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |url-status= }}</ref> Στην ευρύτερη περιοχή του [[Νεπάλ]] αναπαράγεται από τα 3.200-3.850 μ. <ref>Grimmett et al, p. 136</ref> *Στην Ελλάδα, ο σταυραετός απαντά σε λοφώδεις ή ορεινές περιοχές χαμηλού υψομέτρου, όπου οι δασώδεις εκτάσεις εναλλάσσονται με ξέφωτα, <ref>Όντρια, σ. 85</ref> σε φυλλοβόλα ή μικτά δάση με [[κωνοφόρα]], <ref>Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 112</ref> σε μέσα και μικρά υψόμετρα <ref>Handrinos & Akriotis, p. 142</ref> (600-700 μ.). <ref>RDB, p. 218</ref> ==Μορφολογία== Το βασικό χαρακτηριστικό του σταυραετού είναι το μικρό του μέγεθος. Είναι ο μικρότερος ευρωπαϊκός [[αετός]] ισομεγέθης με τις [[γερακίνα|γερακίνες]]. <ref>Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 112</ref>. Τα φύλα είναι όμοια σε χρωματισμούς με τα θηλυκά ελαφρώς μεγαλύτερα και βαρύτερα. Διακρίνονται δύο χρωματικές [[φάση (συστηματική ταξινομική)|φάσεις]] (colour phases), μία κοινότερη ανοικτόχρωμη και μία σπανιότερη σκούρα. Και στις δύο φάσεις, η άνω επιφάνεια έχει γκρί-καφέ χρώμα, με πιο ανοικτόχρωμο κεφάλι, και γκρίζα-καφετί ουρά με δυσδιάκριτες «μπάρες» <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 759</ref>. Τα [[ανατομική και φυσιολογία πτηνών|ερετικά]] φτερά εμφανίζονται σκουρότερα, με τα τρία εσωτερικά πρωτεύοντα πιο ανοικτόχρωμα. <ref>Mullarney et al, p. 100</ref> Ωστόσο, το κύριο διαγνωστικό στοιχείο του σταυραετού, ιδιαίτερα στη σκούρα φάση, είναι το ανοικτόχρωμα «μπάλωμα» στα φτερά της ωμοπλάτης (scapulars), που σχηματίζουν ένα χαρακτηριστικό «V», εμφανώς ορατό κατά τη ραχιαία όψη του πτηνού. [[Αρχείο: Hieraaetus.jpg|thumb|right|350px|Ραχιαία όψη ενήλικου σταυραετού, όπου διακρίνεται η χαρακτηριστική ανοικτόχρωμη περιοχή στο ύψος της ωμοπλάτης με το προσωνύμιο «headlights»]] *Αυτά τα διακριτά φτερά έχουν το προσωνύμιο «φώτα πορείας» ή «φώτα προσγείωσης» (sic) (headlights/landinglighs) στην αγγλική βιβλιογραφία <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 759</ref> ενώ, λόγω του -ελαφρά- «σταυροειδούς» τους σχήματος, πιθανόν να έδωσαν τη λαϊκή ελληνική ονομασία στο πτηνό {{πηγή}} Ωστόσο, η κάτω επιφάνεια διαφέρει σημαντικά στις δύο φάσεις: είναι λευκοκίτρινη στην ανοικτόχρωμη φάση, οπότε έρχεται σε ισχυρή αντίθεση με τις σχεδόν μαύρες πτέρυγες. Η περιοχή του λαιμού και του στήθους με χαρακτηριστικής σκούρες, κάθετες ραβδώσεις. Στη σκουρόχρωμη φάση, η κάτω επιφάνεια ποικίλλει από το σκούρο καφέ μέχρι ανοικτό καφεκόκκινο ή καστανό, κιτρινομπέζ χρώμα (rufous morph) <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 759</ref>. Τα νεαρά άτομα είναι σχεδόν όμοια με τους ενήλικες κάθε χρωματικής φάσης, ιδιαίτερα εκείνα της ανοικτόχρωμης, που είναι πρακτικά αδύνατον να ξεχωρίσουν από τους ενήλικες, εκτός από κάποιες αδρές γραμμές που σχηματίζονται στα άκρα των [[ανατομική και φυσιολογία πτηνών|μεγάλων στεγάστρων]] και των [[ανατομική και φυσιολογία πτηνών|δευτερευόντων ερετικών]] φτερών. <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 759</ref> Το [[ράμφος (πτηνά)|κήρωμα]] και τα πόδια είναι και στις δύο φάσεις κίτρινα ενώ ο ταρσός είναι ελάχιστα μακρύτερος από τον μεσαίο δάκτυλο (ευκρινώς μακρύτερος στον [[σπιζαετός|σπιζαετό]]). <ref>Όντρια, σ. 85</ref> Οι ταρσοί είναι πτερωμένοι μέχρι τα δάκτυλα και η άκρη των πτερύγων φθάνει σχεδόν μέχρι την άκρη της ουράς, όταν το πτηνό κάθεται. Η ίριδα των ενηλίκων είναι κίτρινη-καφέ, πορτοκαλί-καφέ ή κόκκινη-καφέ, ενώ των νεαρών ατόμων γκρίζα-καφέ. <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 759</ref> Σε κάθε άτομο της σκούρας φάσης αντιστοιχούν 7 με 8 άτομα της ανοιχτόχρωμης, <ref>Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 112</ref> εκτός από την περιοχή της ευρωπαϊκής [[Ρωσία]]ς, όπου τα 3 στα 4 άτομα ανήκουν στην σκουρόχρωμη φάση. ==Βιομετρικά στοιχεία== *Μήκος σώματος: (42-) 46 έως 51 (-54) εκατοστά *Άνοιγμα πτερύγων: (109-) 113 έως 132 (-138) εκατοστά *Μήκος χορδής πτέρυγας: ♂ < 37 εκατοστά, ♀ > 38 εκατοστά *Μήκος ουράς: 19 έως 22 εκατοστά (♂ < 19,5 εκατοστά, ♀ > 20,5 εκατοστά) *Βάρος: ♂ 510 έως 770 γραμμάρια, ♀ (840-) 950 έως 1.000 (-1.250) γραμμάρια (Πηγές: <ref>http://www.hbw.com/species/booted-eagle-hieraaetus-pennatus</ref><ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 244</ref><ref>Grimmett et al, p. 136</ref><ref>Mullarney et al, p. 100</ref><ref>Flegg, p. 92</ref><ref>Heinzel et al, p. 96</ref><ref>Perrins, p. 92</ref><ref>Bruun, p. 76</ref><ref>Όντρια (Ι), σ. 85</ref><ref>Scott & Forrest, p. 66</ref><ref>Singer, p. 140</ref><ref>http://www.ibercajalav.net</ref><ref>planetofbirds.com</ref> <ref>ΠΛΜ, 3:162</ref><ref>Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 112, 187</ref> ==Τροφή== Οι πληθυσμοί της Παλαιαρκτικής τρέφονται κυρίως με μικρά πουλιά, μικρά θηλαστικά και ερπετά. Από δειγματοληπτική έρευνα στην [[Ισπανία]], [[σαύρες]], [[λαγοί]] και [[πέρδικες]] είναι τα συνηθέστερα θηράματα. <ref>Mebs & Schmidt</ref> Οι αφρικανικοί πληθυσμοί τρέφονται κυρίως με τρωκτικά, αλλά και σκοτωμένα πουλιά από τροχαία, σαύρες, αμφίβια, ακρίδες και άλλους οργανισμούς. Τα θηράματα μπορεί να συλλαμβάνονται στον αέρα μετά από ενέδρα, αλλά τα περισσότερα πιάνονται στο έδαφος ή από τις κορυφές των δέντρων μετά από εφόρμηση. <ref>{{Cite web |url=http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102184652/http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |url-status= }}</ref> *Στην Ελλάδα, το διαιτολόγιο του σταυραετού αποτελείται από μικρά [[θηλαστικά]] (λαγούς, κρικητούς, επίμυς, τυφλοπόντικες, νυφίτσες), [[πτηνά]] (κορυδαλούς, τσίχλες, περιστέρια ), [[ερπετά]] ([[σαύρες]]) και, σπανιότερα [[έντομα]]. <ref>Όντρια, σ. 85</ref> ==Ηθολογία== Ο σταυραετός, λόγω κυρίως του μικρού του μεγέθους, διαθέτει μεγάλη ταχύτητα και ευελιξία, χωρίς ωστόσο να έχει τη δύναμη του [[Σπιζαετός|σπιζαετού]]. Πετάει συνήθως για πολλές ώρες πάνω από τις κορυφές των δέντρων ή και μέσα από αυτά, ψάχνοντας για θηράματα. Φαινομενικά κυνηγάει μοναχικά, αλλά κάπου εκεί κοντά υπάρχει και το ταίρι του. Επιτίθεται στο θήραμα με εντυπωσιακό τρόπο, πολλές φορές με εφορμήσεις από μεγάλο ύψος (stoop). <ref>Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 187</ref> Είναι έντονα μοναχικό πτηνό και, ακόμη και κατά τις μεταναστεύσεις, δεν σχηματίζει ομάδες μεγαλύτερες των 5 ατόμων, παραμένοντας μακριά από άλλα αρπακτικά πτηνά. <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 760</ref> Οι σταυραετοί κουρνιάζουν στα δέντρα, σε αγαπημένα σημεία κοντά στη φωλιά όπου ξεκουράζονται και αφοδεύουν άπεπτα σφαιρίδια τροφής (pellets), πιο σπάνια σε γκρεμούς. <ref>{{Cite web |url=http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102184652/http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |url-status= }}</ref> Περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας στον αέρα, <ref>planetofbirds.com</ref> συνήθως στα 200-300 μ. από το έδαφος. <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 760</ref> ==Πτήση== [[Αρχείο: Booted Eagle I IMG 3234.jpg|thumb|left|300px|Ενήλικος σταυραετός σε πτήση (σκουρόχρωμη φάση)]] Ο σταυραετός μοιάζει αρκετά με τη [[γερακίνα]], όταν πετάει, ιδιαίτερα στο κεφάλι, αλλά το σώμα του είναι πιο στιβαρό και εμφανίζει 6 (όχι 5) «δάκτυλα» <ref>Mullarney et al, p. 100</ref> (ακραία [[ανατομική και φυσιολογία πτηνών|πρωτεύοντα ερετικά]] φτερά, στις άκρες των πτερύγων και μακρύτερη, πιο τετραγωνισμένη ουρά. Η πτήση είναι γρήγορη και ευθεία, <ref>Mullarney et al, p. 100</ref> τα φτεροκοπήματα είναι «βαθιά» και ισχυρά, διακόπτονται δε περιοδικά από μακρές αερολισθήσεις με την ουρά κλειστή ή ημι-ανοικτή. Δεν αιωροπορεί στο ίδιο σημείο (hovering), αλλά εκτελεί εντυπωσιακές, κατακόρυφες εφορμήσεις (stoops), με κλειστές πτέρυγες, ιδιαίτερα κατά την περίοδο αναπαραγωγής. <ref>Ferguson-Lees & Christie, σ. 759</ref> Δεν γυροπετάει (soaring) τόσο συχνά όσο οι [[γερακίνα|γερακίνες]]. <ref>Bruun, p. 76</ref> ==Φωνή== *[http://www.xeno-canto.org/species/Hieraaetus-pennatus Δείγματα φωνής] (εξωτερικός σύνδεσμος) ==Αναπαραγωγή== Η αναπαραγωγική περίοδος στην Ευρώπη ξεκινάει από τις αρχές Απριλίου και διαρκεί μέχρι τις αρχές Μαΐου, ενώ η ωοτοκία πραγματοποιείται άπαξ. <ref>Harrison, p. 102</ref> Στα Ιμαλάια διαρκεί από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο και στη Νότια Αφρική από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο. <ref>{{Cite web |url=http://www.eagledirectory.org/species/booted_eagle.html |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151208231630/http://www.eagledirectory.org/species/booted_eagle.html |archivedate=2015-12-08 |url-status=dead }}</ref> Τα ζευγάρια σχηματίζονται μετά από τελετουργικά ερωτοτροπίας, τα οποία αποτελούνται από εντυπωσιακές κάθετες εφορμήσεις (stoops) και «αναδύσεις». Τα πουλιά καλούν συχνά, το ένα το άλλο, μερικές φορές με εμπλοκή των γαμψωνύχων τους. <ref>{{Cite web |url=http://www.eagledirectory.org/species/booted_eagle.html |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151208231630/http://www.eagledirectory.org/species/booted_eagle.html |archivedate=2015-12-08 |url-status=dead }}</ref> Στις θέσεις αναπαραγωγής (βλ. Βιότοπος), ο σταυραετός φωλιάζει πάνω σε δένδρα (βελανιδιές και κωνοφόρα), <ref>Όντρια, σ. 85</ref>, πολύ πιο σπάνια σε βράχια <ref> Mullarney et al, p. </ref> σε πιο ανοικτά οικοσυστήματα. <ref>Harrison, p. 102</ref> Στη Νότια Αφρική, φωλιάζει αποκλειστικά σε ορθοπλαγιές. <ref>{{Cite web |url=http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102184652/http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |url-status= }}</ref> Η φωλιά είναι μία σχετικά μεγάλη κατασκευή, 40-60 εκ. σε βάθος από χοντρά κλαδιά, επιστρωμένη με φρέσκα φύλλα και πευκοβελόνες. Κατασκευάζεται και από τους δύο εταίρους, <ref>Perrins, p. 92</ref> επαναχρησιμοποιείται μετά από επιτυχημένες ωοτοκίες και, με τα χρόνια, μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις. Συνήθως κατασκευάζεται σε ύψος 6 έως 16 (-35) μέτρων από το έδαφος. Μερικές φορές χρησιμοποιείται κάποια παλιά φωλιά άλλου είδους (αρπακτικού, ερωδιού, κορακοειδούς). <ref>{{Cite web |url=http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-10-28 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102184652/http://globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8351 |url-status= }}</ref> [[Αρχείο: AquilaPennata nest.jpg|thumb|right|300px|Νεαρά άτομα στη φωλιά τους]] Η γέννα αποτελείται από (1-) 2 (-3) ελαφρώς υποελλειπτικά αβγά, διαστάσεων 55 Χ 44,3 χιλιοστών. Τα αβγά εναποτίθενται με διαφορά αρκετών ημερών μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να επιβιώνει μόνο ο μεγαλύτερος νεοσσός, τις περισσότερες φορές. Η επώαση γίνεται μόνον από το θηλυκό με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή και διαρκεί 30 ημέρες, περίπου. Οι νεοσσοί είναι [[αναπαραγωγή πτηνών|φωλεόφιλοι]] και χρήζουν της άμεσης προστασίας των γονέων. Πτερώνονται στους δύο μήνες, περίπου, αλλά μένουν κοντά στους γονείς τους για αρκετό διάστημα επί πλέον. <ref>Harrison, p. 102</ref> ==Κατάσταση πληθυσμού== Οι κύριες απειλές για το είδος περιλαμβάνουν τη υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, τις άμεσες διώξεις και ανθρώπινη όχληση, που έχουν προκαλέσει μείωση σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης. <ref>del Hoyo et al</ref><ref>Ferguson-Lees & Christie</ref>. Οι μειώσεις στην Ουκρανία προκαλούνται από την αποψίλωση των δασών. <ref>del Hoyo et al</ref> Είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτο στις επιπτώσεις πιθανών εξελίξεων στην εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας. <ref>Strix</ref> Οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το μισό του παγκόσμιου εύρους αναπαραγωγής του (4.400 ζεύγη, περίπου), αλλά ήταν σταθεροί μεταξύ 1970 έως 1990. Τα δεδομένα τάσεων δεν ήταν διαθέσιμα για την Ισπανία, χώρα «κλειδί», κατά τη διάρκεια του 1990-2000, αλλά παρά τις μειώσεις σε μεγάλο μέρος της ΝΑ. Ευρώπης, το είδος μάλλον παρέμεινε σε σταθερή κατάσταση. <ref>planetofbirds.com</ref> Παρά τις καθοδικές τάσεις, η γενική κατάσταση των πληθυσμών του είδους σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένει καλή και αξιολογείται ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) από την IUCN. <ref>http://www.iucnredlist.org/details/full/22696092/0</ref> ===Κατάσταση στην Ελλάδα=== Δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα που να δείχνουν διαφορές στους ιστορικούς πληθυσμούς του σταυραετού από τους σημερινούς. <ref>Reiser</ref> Κάποτε φώλιαζε στις δασώδεις περιοχές γύρω από τη [[Θεσσαλονίκη]] <ref>Makatsch</ref> Σήμερα, φωλιάζει στη Β. Ελλάδα, κυρίως στη [[Μακεδονία]] την [[Ήπειρος (περιοχή)|Ήπειρο]] και τη [[Θράκη]], φθάνοντας νότια μέχρι τις παρυφές της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς]], ενώ ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην Ελλάδα ανέρχεται στα 100-150 ζευγάρια.<ref>Tucker & Heath, 1994</ref> Παρά τα ελλιπή στοιχεία, οι ελληνικοί πληθυσμοί του σταυραετού απαρτίζονται κατά 60%, περίπου, από άτομα της ανοιχτόχρωμης φάσης. <ref>Handrinos & Akriotis, p. 142</ref><ref>Χανδρινός Γιώργος (Ι), p. 269</ref> Κατά τη μετανάστευση, ο σταυραετός είναι πιο κοινός, ιδιαίτερα το φθινόπωρο, οπότε εμφανίζεται στη Ν. Πελοπόννησο, την Κρήτη, ακόμη και στην Αττική. <ref>Σταύρακας & Σκαρέας, σ. 127</ref> Παρά την ευρεία κατανομή, ο πληθυσμός του είδους εμφανίζει μείωση κατά τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες. Απειλείται κυρίως από τις επεμβάσεις και την υποβάθμιση των πεδινών και ημιορεινών δασών (κακή εφαρμογή των πρακτικών της δασικής εκμετάλλευσης, διάνοιξη δρόμων κ.ά.) όπου φωλιάζει, τον περιορισμό της λείας του εξαιτίας της συνεχιζόμενης εντατικοποίησης της γεωργίας (εκχερσώσεις, καταστροφή φυτοφρακτών, φυτοφάρμακα κ.ά.). <ref>Χανδρινός Γιώργος (Ι), p. 270</ref> Άλλο πρόβλημα είναι η [[λαθροθηρία]], ιδιαίτερα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους. <ref>RDB, σ. 218</ref> Ειδικά για την [[Ελλάδα]], το είδος κατατάσσεται στα '''Κινδυνεύοντα EN [D] ''', <ref>Χανδρινός Γιώργος (Ι), p. 269</ref> δηλαδή σε χειρότερη θέση από αυτήν που υπήρχε παλαιότερα (Τρωτά (Vulnerable, VU)). <ref>RDB, σ. 218</ref> Πάντως, το είδος δεν έχει μελετηθεί επαρκώς στη χώρα. <ref>Χανδρινός Γιώργος (Ι), p. 269</ref> ==Μέτρα προστασίας== Για την προστασία του είδους απαιτείται η οικολογικότερη διαχείριση και προστασία ικανού αριθμού δασικών εκτάσεων στις περιοχές όπου φωλιάζει, ενημέρωση των κυνηγών και λεπτομερής απογραφή του αναπαραγομένου ελληνικού πληθυσμού. <ref>RDB, σ. 218-9</ref> Επίσης, λήψη και εφαρμογή αγροπεριβαλλοντικών μέτρων στις περιοχές τροφοληψίας του. <ref>Χανδρινός Γιώργος (Ι), p. 270</ref> ==Άλλες ονομασίες== Στον ελλαδικό χώρο, ο Σταυραετός απαντάται και με τις ονομασίες Αβτζής, Γερακαετός (ΕΟΕ), Ζαγάνι και Ζάγανος (Άνδρος), Κράχτης, Μπουφογέρακο (Πελοπόννησος), Νησσαετός <ref>Απαλοδήμος, σ. 21</ref> και Νανογεράκα (Κύπρος). <ref>http://avibase.bsc-eoc.org/species{{Dead link|date=Σεπτεμβρίου 2021 }}</ref> == Σημειώσεις == '''i.''' {{Note_label|I|i|none}} Στα τελευταία χρόνια, άρχισε να υιοθετείται από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η ονομασία Γερακαετός για το είδος. <ref>{{Cite web |url=http://www.ornithologiki.gr/page_list.php?lID=3&sp=no&st=no&sf=yes&ss=yes |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2013-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110415041230/http://www.ornithologiki.gr/page_list.php?lID=3&sp=no&st=no&sf=yes&ss=yes |archivedate=2011-04-15 |url-status=dead }}</ref> Για λόγους καθαρά «παραδοσιακούς» και, επειδή η ελληνική βιβλιογραφία (αναδρομή σε πηγές, κοκ) χρησιμοποιεί αποκλειστικά την ονομασία Σταυραετός, τηρείται ακόμη η συγκεκριμένη ονομασία στο λήμμα. '''ii.''' {{Note_label|I|ii|none}} Το [[είδος]] ''Hieraaetus pennatus'', υπήρξε ο [[τύπος (ταξινομική)|τύπος]] (ή ολότυπος) για τη δημιουργία του [[Γένος (βιολογία)|γένους]] ''Hieraaetus'', πάνω στον οποίο στηρίχτηκε η συστηματική όλων των ειδών του συγκεκριμένου γένους. Μετά τη μεταφορά στο [[Γένος (βιολογία)|γένος]] ''Aquila'', το όνομα ''Hieraaetus'', έγινε αυτομάτως -σύμφωνα με τους κανόνες ονοματολογίας της Συστηματικής ταξινομικής- συνώνυμο του ''Aquila'', οπότε, με τα νέα δεδομένα και, εφόσον πρέπει πάντοτε για την ονοματοδοσία ενός [[Γένος (βιολογία)|γένους]], να υπάρχει ο αρχικός (ολό)τυπος, θα έπρεπε να δοθεί άλλη επιστημονική ονομασία στα τρία εναπομείναντα είδη, δηλαδή κατ’ουσίαν να συστηματοποιηθούν σε καινούργιο [[Γένος (βιολογία)|γένος]] και όχι στο ''Hieraaetus''. '''iii.''' {{Note_label|I|iii|none}} Στο [[είδος]] συμπεριλαμβάνονται και τα [[υποείδος|υποείδη]] ''milvoides'' και ''harterti''. <ref>Howard & Moore, p. 113, footnote 6</ref> ==Παραπομπές== <references /> ==Πηγές== *Χαράλαμπος Αλιβιζάτος, Γιώργος Χανδρινός in Χανδρινός Γιώργος (Ι), «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» *Brazil, M. 2009. ''Birds of East Asia: eastern China, Taiwan, Korea, Japan, eastern Russia''. Christopher Helm, London. *Brown, L.H., Urban, E.K. and Newman, K. 1982. ''The Birds of Africa, Volume I''. Academic Press, London. *Bunce, M.; Szulkin, M.; Lerner, H.R.L.; Barnes, I.; Shapiro, B.; Cooper, A.; Holdaway, R.N. (2005). ''Ancient DNA provides new insights into the evolutionary history of New Zealand's extinct giant eagle''. PLoS Biol 3 (1): e9. doi:10.1371/journal.pbio.0030009. PMC 539324. PMID 15660162. *del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. 1994. ''Handbook of the Birds of the World, vol. 2: New World Vultures to Guineafowl''. Lynx Edicions, Barcelona, Spain. *Ferguson-Lees, J. and Christie, D.A. 2001. ''Raptors of the world''. Christopher Helm, London. *IUCN. 2013. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2013.2). Available at:http://www.iucnredlist.org. (Accessed: October 2015) *Lerner, H.R.L.; Mindell, D.P. (2005). ''Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA'' (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution 37: 327–346. *Makatsch, W. (1950); ''Die Vogelwelt Macedoniens'', Leipzig *Mebs T. & D. Schmidt: ''Die Greifvögel Europas, Nordafrikas und Vorderasiens''. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2006. ISBN 3-440-09585-1 *Reiser, O. (1905): ''Ornis Balcanica, III: Griechenland und die Griechischen Inseln'', Wien. *Strix, 2012. ''Developing and testing the methodology for assessing and mapping the sensitivity of migratory birds to wind energy development''. BirdLife International, Cambridge. *Tennyson & Martinson, P. (2006). ''Extinct Birds of New Zealand''. Wellington, New Zealand: Te Papa Press. ISBN 978-0-909010-21-8 ==Βιβλιογραφία== *«Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» (RDB), Αθήνα 1992 *Bertel Bruun, ''Birds of Britain and Europe'', Hamlyn 1980. *Bob Scott and Don Forrest, ''The Birdwatcher’s Key'', Frederick Warne & Co, 1979 *Christopher Perrins, ''Birds of Britain and Europe'', Collins 1987. *Colin Harrison & Alan Greensmith, ''Birds of the World'', Eyewitness Handbooks, London 1993 *Colin Harrison, ''Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds'', Collins, 1988. *Dennis Avon and Tony Tilford, ''Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs'', Blandford 1989 *Detlef Singer, ''Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe'', The Crowood Press, Swindon 1988 *Enticott Jim and David Tipling: ''Photographic Handbook of the Seabirds of the World'', New Holland, 1998 *Gray, Mary Taylor ''The Guide to Colorado Birds'', Westcliffe Publishers, 1998 *Handrinos & Akriotis, ''The Birds of Greece'', Helm 1997 *Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995 *Howard and Moore, ''Checklist of the Birds of the World'', 2003. *Jim Flegg, ''Field Guide to the Birds of Britain and Europe'', New Holland, London 1990 *Jobling, J. 1991. ''A dictionary of scientific bird names''. University Press, Oxford. *Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, ''Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης'', ΕΟΕ, 2007 *Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, ''Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης'', Collins *Linnaeus, Carolus (1758). ''Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis''. Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae (Laurentii Salvii). *Peter Colston and Philip Burton, ''Waders of Britain and Europe'', Hodder & Stoughton, 1988 *R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, ''Birds of Nepal'', Helm 2000 *Rob Hume, RSPB ''Complete Birds of Britain and Europe'' DK, 2002 *Γ. Χανδρινός, Α. Δημητρόπουλος, ''Αρπακτικά Πουλιά της Ελλάδας'', Αθήνα 1982 *Valpy, Francis Edward Jackson, ''An Etymological Dictionary of the Latin Language'' *Βασίλη Κλεισούρα, ''Εργοφυσιολογία'', εκδ. Συμμετρία, Αθήνα 1990 *Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, ''Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας'', Αθήνα 2002 *Γιώργος Σφήκας, ''Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης'', Ευσταθιάδης, 1989 *Γιώργος Σφήκας, ''Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου'', Ευσταθιάδης, 1991 *Ιωάννη Όντρια (I), ''Πανίδα της Ελλάδας'', τόμος ''Πτηνά''. *Ιωάννη Όντρια (II), ''Συστηματική Ζωολογία'', τεύχος 3. *Ιωάννου Χατζημηνά, ''Επίτομος Φυσιολογία'', εκδ. Γρ. Παρισιάνου, Αθήνα 1979 *Ντίνου Απαλοδήμου, ''Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας'', 1988. *''Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα'', εκδ. 1996 (ΠΛΜ) *''Πάπυρος Λαρούς'', εκδ. 1963 (ΠΛ) *''Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας'' (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994 *Σταύρακας Λευτέρης & Σπύρος Σκαρέας: ''Τα πουλιά της Αττικής'', WildGreece Editions, 2015 *Χανδρινός Γιώργος (Ι), «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» == Εξωτερικοί σύνδεσμοι == {{βικιλεξικό}} {{wikispecies|Hieraaetus pennatus|Hieraaetus pennatus}} {{commonscat}} * [http://www.oiseaux.net/birds/photos/booted.eagle.html Oiseaux] Photos [[Κατηγορία:Αετίδες]] [[Κατηγορία:Πτηνά της Ευρώπης]] [[Κατηγορία:Πτηνά της Ελλάδας]]'